Γνωμικολογικον

Αποφθέγματα, Γνωμικά, Αφορισμοί, Ρητά, Παροιμίες
 
 
 

Ελληνικές Παροιμίες





greek proverbs

σελίδα 2 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

 

Παροδικότητα

Η αγάπη σου είναι ψεύτικη σαν τ’ Απριλιού το χιόνι, πρωί-πρωί απλώνεται, το μεσημέρι λειώνει.

άρεσε σε 215
Ρόδα είναι και γυρίζει.

άρεσε σε 206
Βρήκες καιρό, αρμένιζε, καιρό μην περιμένεις, γιατί ο καιρός τα πράγματα δεν ξέρεις πώς τα φέρνει.

άρεσε σε 144
Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.

άρεσε σε 133
Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ‘ρθεις.

άρεσε σε 108
Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια.

δηλαδή, έχει ο καιρός γυρίσματα

άρεσε σε 91
Σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε.

άρεσε σε 87
Έχει ο καιρός γυρίσματα να πληρωθούν τα πείσματα.

άρεσε σε 71
Πότε φύλλα, πότε μήλα.

άρεσε σε 68
Μην το περηφανεύεσαι και μην το κάνεις νάζι, γιατί ο Θεός την ομορφιά σαν άνθος την τινάζει.

άρεσε σε 52
Θεός ξημερώνει, Θεός νυχτώνει.

άρεσε σε 48
Η αγάπη της Αποκριάς πεθαίνει τη Σαρακοστή.

άρεσε σε 36
Μεγάλο θάμα, τρεις μέρες.

σημαίνει ότι ο αρχικός εντυπωσιασμός ή ενθουσιασμός για κάτι μεγάλο δεν κρατάει πολύ

άρεσε σε 34
Της νύφης τα προικιά σαν της Λαμπρής τ’ αυγά.

δηλαδή, δεν κρατάνε για πολύ καιρό

άρεσε σε 22
Πότε μήλα, πότε φύλλα.

άρεσε σε 16
Το πράμα που γεννάει εκείνο και ψοφάει.

με την έννοια ότι κάτι που φέρνει κέρδος κάποια στιγμή θα χαθεί

 

Κατάλληλος Χρόνος

Όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος.

άρεσε σε 122
Στη βράση κολλάει το σίδερο.

άρεσε σε 85
Ο λόγος εις την ώρα του χίλια φλουριά αξίζει, κι αν δεν τον πεις στην ώρα του, τίποτα δεν αξίζει.

άρεσε σε 60
Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.

άρεσε σε 58
Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα.

άρεσε σε 14
Τα του γάμου πριν του γάμου.

 

Χρόνος

Όποιος σκορπάει τον καιρό, δεν τον ξαναμαζεύει.

άρεσε σε 84
Νυχτώνει ξημερώνει, το σχοινί μαζώνει.

για αυτούς που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους

 

Διάρκεια

Ο Αϊ-Γιώργης τ' ανοίγει κι ο Αϊ-Δημήτρης τα κλείνει.

(τα πανηγύρια)

άρεσε σε 20
Μία κοιλιά, καλή κοιλιά, κρατάει πέντε ημέρες.

άρεσε σε 15
 

Παλαιότητα

Τα ξερά σκατά στον τοίχο δεν κολλάνε.

για ξεχασμένες ιστορίες και παλιές συκοφαντίες που δεν μπορούν να βλάψουν

άρεσε σε 115
Όλα τα παλιά φρόνιμα και τα πλούσια όμορφα.

άρεσε σε 18
 

Προέλευση

Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο.

άρεσε σε 220
Η κότα έκανε τ’ αυγό ή το αυγό την κότα;

άρεσε σε 96
Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.

άρεσε σε 51
Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.

άρεσε σε 42
Από τη γης βγαίνει το χρυσάφι κι από το σκουλήκι το μετάξι.

για ταπεινή προέλευση πολύτιμων πραγμάτων

άρεσε σε 35
 

Ηλικίες

Ας ήμουν νιος και να ‘ξερα, γέρος και να μπορούσα.

άρεσε σε 144
Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.

άρεσε σε 100
Πάντα νέο στο κατάρτι, πάντα γέρο στο τιμόνι.

άρεσε σε 75
Οι όψιμες θέλουν βροχές κι οι πρώιμες δροσούλες.

άρεσε σε 70
Φοβού τον νιο τον άγρυπνο, το γέρο σαν κοιμάται.

άρεσε σε 51
Αξίζει μια γερόκοτα σαράντα πουλακίδες.

άρεσε σε 39
Χαρά στο νιο που νοιάζεται, στο γέρο που γελάει.

άρεσε σε 38
 

Νεότητα

Η γριά η κότα έχει το ζουμί, μα η πουλάδα κάνει τον πετεινό και λαλεί!

άρεσε σε 53
Όλα του πρέπουνε του νιου, εκτός απ’ το κουμάντο.

άρεσε σε 45
Κατουράει την πέτρα και γίνεται ασβέστης.

επί «σφριγώσης νεανίδος»

άρεσε σε 28
Να ‘ταν τα νιάτα δυο φορές τα γηρατειά καμία.

Σκατά νιάτα, καλά γεράματα.

 

Γηρατειά

Ο γέρος πάει ή από πέσιμο ή από χέσιμο.

άρεσε σε 437
Εφτού που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα ‘ρθεις.

άρεσε σε 108
Και του γέρου τα παιχνίδια, σα νερόβραστα κρεμμύδια.

(η αυθεντική εκδοχή είναι με αρχi... αντί για παιχνί...)

άρεσε σε 58
Ανάθεμα δυο πράγματα, φτώχεια και γεράματα.

άρεσε σε 54
Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.

άρεσε σε 52
Όπου είν’ ο γέρος κουζουλός από τα νιάτα το ‘χει.

άρεσε σε 52
Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.

άρεσε σε 51
Γέρος γάτος, τρυφερά ποντίκια θέλει.

άρεσε σε 40
Η γριά η κότα έχει το ζουμί.

άρεσε σε 26
Του γέρου σκόνταμμα, του χάρου μήνυμα.

άρεσε σε 26
Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει.

άρεσε σε 23
Βγήκε ο γέρος στο κλωτσάτο κι η γριά στο κοπελάτο.

για ασυνήθιστα έντονες δραστηριότητες γερόντων και μη

άρεσε σε 20
Γεράματα σκοντάμματα.

άρεσε σε 18
Όπου γέρος κακό σκάνταλο, όπου γριά κακή βουλή.

για δύστροπους γέροντες

άρεσε σε 16
Γριάς μαντεύματα και γέρου παραμύθια.

(με την έννοια ότι σε αυτά τα καταφέρνουν καλά)

άρεσε σε 12
Κάλιο γηρός κι να πεινώ παρά γέρους κι να πονώ.

άρεσε σε 9
Ο γέρος κι αν αντρεύγεται, στο ρίζωμα κοντεύγεται.

(δηλ. κουράζεται και κάθεται στο ρίζωμα του δέντρου)

άρεσε σε 8
Γέρος είσαι δεν ‘φελάς, μόνο το ψωμί χαλάς.

Καλόγρια στα γεράματα.

για υπερμάχους της ηθικής μετά από μια ζωή ακολασίας

Τεμπέλης στα νιάτα, ζητιάνος στα γεράματα.

Σκατά νιάτα, καλά γεράματα.

Χαρά στο νιο τον τσίρλιαρη, τον γέρο σφιχτοκώλη.

Το γέρο δεν τον ρωτούν πού πονεί, αλλά πού δεν πονεί.

Άρχισε η παγωνιά, πιάνει ο γέρος τη γωνιά.

Όταν γεράσει ο γάτος, παίζουν μαζί του τα ποντίκια.

 

Φθορά

Τρώει η σκουριά το σίδερο και η θλίψη την καρδιά μας.

 

Μήνες

Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.

άρεσε σε 217
Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

άρεσε σε 138
Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.

άρεσε σε 118
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.

άρεσε σε 96
Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.

άρεσε σε 54
Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.

άρεσε σε 51
Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.

άρεσε σε 48
Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.

άρεσε σε 47
Του Απρίλη η βροχή κάθε στάλα και φλουρί.

άρεσε σε 47
Αύγουστε καλέ μου μήνα, να ‘σουν δυο φορές το χρόνο.

άρεσε σε 34
Ο Απρίλης με τα λούλουδα και ο Μάης με τα ρόδα.

άρεσε σε 33
Μάης άβροχος, μούστος άμετρος.

άρεσε σε 32
Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.

άρεσε σε 32
Μάη μήνα μη φυτέψεις, Μάη μη στεφανωθείς, Μάη μήνα μη δουλέψεις, Μάη μην ταξιδευτείς.

άρεσε σε 28
Χιόνι ρίχνει το Φλεβάρη, βάνεις στάρι στο κελάρι.

άρεσε σε 27
Οκτώβρη και δεν έσπειρες, στάρι μην περιμένεις.

άρεσε σε 26
Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.

άρεσε σε 25
Να ‘σαι καλά τον Αύγουστο που ‘ναι παχιές οι μύγες.

άρεσε σε 24
Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε και πάλι ξαναχιόνισε.

άρεσε σε 23
Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια.

άρεσε σε 23
Μάης βρεμένος, μούστος μετρημένος.

δηλαδή, αν βρέξει το Μάιο, η παραγωγή κρασιού είναι μειωμένη

άρεσε σε 21
Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι.

άρεσε σε 19
Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.

άρεσε σε 19
Ο Γενάρης δεν γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο χιόνια και νερά.

άρεσε σε 19
Τ’ Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.

άρεσε σε 17
Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη έχει τρεις σωρούς τ’ αλώνι.

άρεσε σε 17
Χιόνισ’ έβρεξ’ ο Γενάρης, όλ’ οι μύλοι μας θ’ αλέθουν.

άρεσε σε 16
Πώς λάμπει ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι.

άρεσε σε 16
Αν βρέξ' ο Μάρτης τρία νερά κι' Απρίλης άλλα δύο να ιδείς του Μάρτη τα κουκιά τ' Απρίλη του σιτάρια, να ιδείς το γεροκρίθαρο πώς στρίφτει το μουστάκι.

άρεσε σε 16
Σαν έπρεπε, δεν έβρεχε, το Μάη δροσολόγαε…

άρεσε σε 15
Οκτώβρης και δεν έσπειρες, λίγο ψωμί θα πάρεις.

άρεσε σε 14
Σαν έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εχαμοβρόντα.

άρεσε σε 14
Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και στ’ Απριλοσπαρμένα.

άρεσε σε 13
Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.

άρεσε σε 9
Ο Αύγουστος επλάκωσε, η άκρη του χειμώνος.

άρεσε σε 9
Κότα πίτα τον Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη.

άρεσε σε 9
Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά στάρι.

άρεσε σε 8
Όταν έπρεπε δεν έβρεχε και το Μάη χιόνιζε.

άρεσε σε 8
Αλωνάρη με τ’ αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.

άρεσε σε 6
Γενάρη μήνα κλάδευε και το φεγγάρι χέσ’ το.

Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι.

Του Γενάρη το φεγγάρι παρά λίγο μέρα κάνει.

Βαγενάδες και γαϊδάροι, ένα μήνα έχουν τη χάρη.

επειδή οι βαγενάδες (βαρελάδες) έχουν ένα μήνα δουλειά και ο γάιδαρος ξεκουράζεται λίγο μόνο ένα μήνα (το Μάρτιο)

Ο Οκτώβρης θέλει γέλια, γιατί ανοίγουν τα βαρέλια.

Μάρτης είναι νάζια κάνει, πότε κλαίει πότε γελάει.

Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη.

Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.

 

Προφητείες

Πας μετά Χριστόν προφήτης γάιδαρος εστί.

άρεσε σε 62
 

Αναβλητικότητα

Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.

άρεσε σε 65
Το σήμερα είναι του Θεού, το αύριο του πονηρού.

άρεσε σε 43
Η κότα όταν έρθει το αυγό στον κώλο της ψάχνει για φωλιά.

δηλαδή την τελευταία στιγμή

άρεσε σε 38
Λύσε δέσε το γουρούνι, μακρυσκοίνησε την κλώσα, πέρασε η μέρα.

δηλαδή, πέρασε η μέρα χωρίς να γίνει δουλειά

άρεσε σε 12
Η αλεπού είχ’ εργατιά κι εκείνη ακριδολόγαγε.

για αυτούς που έχουν αναλάβει μια δουλειά και χασομερούν

άρεσε σε 9
Αύριο λούζουν το γαμπρό και τραγουδούν τη νύφη.

 

Καθυστέρηση

Όποιος σκορπάει τον καιρό, δεν τον ξαναμαζεύει.

άρεσε σε 84
Πέρσι έκλασε, φέτος βρόμισε.

άρεσε σε 66
Το καλό πράγμα αργεί να γίνει.

άρεσε σε 65
Καράβι που αργεί, σκατά είναι φορτωμένο.

άρεσε σε 45
Κάλλιο αργά παρά ποτέ.

άρεσε σε 34
Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.

άρεσε σε 29
Ο αγουροφάγος έφαγε, ο ρουμοφάγος δεν έφαγε.

για όσους περιμένουν ιδανικές συνθήκες για να κάνουν κάτι και τους προλαβαίνει άλλος (ρουμαφάγος: αυτός που τρώει ώριμα φρούτα)

άρεσε σε 26
Βάστα Τούρκο να γεμίσω.

άρεσε σε 26
Αργεί ο Θεός, όμως δεν αλησμονάει.

άρεσε σε 25
Καλώς τονα κι ας άργησε.

άρεσε σε 22
Γάμος όψιμος, παιδιά της ορφάνιας.

άρεσε σε 20
Κάτσε κόρη ανύπαντρη, να κάμω γιο να πάρεις.

για αδιανόητη καθυστέρηση

άρεσε σε 20
Όποιος γιοματάει στο σπίτι του, δειπνάει στο χωράφι.

άρεσε σε 10
Ο τελευταίος, για καλομοίρης για κακομοίρης.

άρεσε σε 9
Όταν οι άλλοι αποτρυγούσαν, η Μαρία έπλεκε καλάθι.

άρεσε σε 9
Όσο να σηκώσει το ένα πόδι του, παίρνει ο διάολος το άλλο.

 

Βιασύνη

Πάω αργά γιατί βιάζομαι.

άρεσε σε 62
Κυριακή κοντή γιορτή.

σημαίνει ότι κάτι αναμενόμενο και σημαντικό θα γίνει γρήγορα

άρεσε σε 59
Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.

άρεσε σε 40
Ακόμα δεν τον είδαμε και Γιάννη τον εβγάλαμε.

άρεσε σε 29
Μην κουνάς τα πόδια σου πριν ανεβείς στο γάιδαρο.

άρεσε σε 27
Άντρα θέλω, τώρα τον εθέλω.

άρεσε σε 27
Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες στο σπίτι.

άρεσε σε 26
Η βιάση ψήνει το ψωμί, μα δεν το καλοψήνει.

άρεσε σε 23
Η σκύλα από τη βιάση της τα κάνει στραβά τα κουτάβια της.

άρεσε σε 14
Ακόμα δεν απόθανε κι ανάψαν τα κεριά του.

άρεσε σε 14
Το γλήγορον και το καλόν δεν παν μαζίν τα δκυό τους.

άρεσε σε 13
Από εψές το δειλινό λείπει ο άντρας μου στο μύλο, πείτε μου γειτόνισσες, να παντρευτώ ή να μείνω;

άρεσε σε 12
Προτού σκάσουν τα αυγά, άρχισε να μετράει τα πουλιά.

άρεσε σε 10
Που τρώει μπροστά, αγναντεύει ύστερα.

για κάποιον που κακώς βιάζεται

άρεσε σε 8
Μην αγοράζεις το σκοινί, πριν αγοράσεις βόδι.

άρεσε σε 8
Όσο βιάζεται η γριά, τόσο της κόβεται η κλωστή.

άρεσε σε 6
Σήμερα κινήσαμε κι αύριο πόσες έχουμε.

Γοργά γοργά ας τον θάψουμε, μη σηκωθεί η ψωλή του.

για επειγομενους άνευ λόγου

Πριν να δούμε το γαμπρό, στολίσαμε τη νύφη.

 

Τέλος

Τα στερνά τιμούν τα πρώτα.

άρεσε σε 82
Στο τέλος ξυρίζουν το γαμπρό.

άρεσε σε 27
Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.

για απότομη διακοπή λόγω απροσδόκητου γεγονότος

(υπάρχει και εκδοχή με «έπλασε» που έχει νόημα: η γιορτή του γάμου τελειώνει όταν η νύφη αρχίζει πλέον τις οικιακές εργασίες )

άρεσε σε 18
Κατά τη ζωή και τα τέλη.

άρεσε σε 17
Νυχτώνει ξημερώνει, το σχοινί μαζώνει.

για αυτούς που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους

σελίδα 2 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις

Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες

Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .

Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις

Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες











Μανώλης Παπαθανασίου   2008 – 2024





Σχετικό Γνωμικό
Η ευφυΐα και το πνεύμα ενός έθνους φαίνονται από τις παροιμίες του.
Φρ. Βάκων


Google

τσολιας