Γνωμικολογικον

Αποφθέγματα, Γνωμικά, Αφορισμοί, Ρητά, Παροιμίες
 
 
 

Ελληνικές Παροιμίες





greek proverbs

σελίδα 9 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

 

Συμπεριφορά

Στη γειτονιά τριαντάφυλλο και μες στο σπίτι αγκάθι.

για όσους κοινωνικά συμπεριφέρονται καλά, αλλά στο σπίτι είναι δύστροποι

άρεσε σε 167
Βάρα για να σε φοβούνται ή κλαίγε για να σε λυπούνται.

άρεσε σε 125
Κατά που μου ψάλλεις, σου κανοναρχώ.

δηλαδή, σου συμπεριφέρομαι με τον τρόπο που μου συμπεριφέρεσαι

άρεσε σε 34
 

Ανθρώπινες σχέσεις

Καλύτερα από μακριά και αγαπημένοι παρά από κοντά και μαλωμένοι.

άρεσε σε 252
Όπου αγαπάς κατούρησε και όπου μισείς χτενίσου και όπου πολύ-πολύ μισείς, κάτσε κι απονυχίσου.

άρεσε σε 86
Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.

άρεσε σε 71
Ας μ’ αγαπούν οι επίσκοποι, κι ας με μισούν οι διάκοι.

άρεσε σε 61
Κοντακιανός λογαριασμός, παντοτινή αγάπη.

για καλές σχέσεις λόγω πρόσφατης ή επικείμενης τακτοποίησης οικον. εκκρεμοτήτων

άρεσε σε 55
Ψόφησε το βόδι μας, πάει η κολιγιά μας.

άρεσε σε 44
Κάπου με είδες, κάπου σε ξέρω, κάπου σε παραγνωρίζω.

άρεσε σε 41
Ο ξένος είναι στη χαρά κι ο συγγενής στη λύπη.

άρεσε σε 35
Ο που ‘χει σύντροφο, έχει αφέντη.

άρεσε σε 29
Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε.

Γι’ αυτό σ’ έκανα κουμπάρο, για να μπαίνεις με το θάρρο.

 

Γείτονες

Ο κακός χρόνος περνάει, ο κακός γείτονας δεν περνάει.

άρεσε σε 97
Του γειτόνου μας ο σκύλος, γείτονας είναι κι εκείνος.

άρεσε σε 42
Πρώτη βοήθεια του θεού, δεύτερη του γειτόνου.

άρεσε σε 41
Ο κακός γείτονας κάνει τον καλό νοικοκύρη.

που σημαίνει ότι ο κακός γείτονας σε αναγκάζει να φροντίζεις τα του οίκου σου για να μη σε κακολογήσει

άρεσε σε 35
Άζωστος τρέχει ο γείτονας και ο συγγενής ζωσμένος.

δηλαδή, οι γείτονες σπεύδουν σε βοήθεια πιο γρήγορα από τους συγγενείς

άρεσε σε 35
Όταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την αυλή, καρτέρα τη και στη δική σου.

άρεσε σε 30
Πρώτα θα δεις το γείτονα και μετά τον ήλιο.

άρεσε σε 30
Ό,τι δεν ομοιάζει μήτε γειτονιάζει.

άρεσε σε 28
Έχετε γεια γειτόνισσες κι εγώ ψηλά αρμενίζω.

έκφραση ικανοποίησης για επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος συγκριτικά με άλλους

άρεσε σε 27
Έχε καθάριο πρόσωπο, για τους κακούς γειτόνους.

άρεσε σε 24
Για δέστε με γειτόνισσες, πλεμόνια τηγανίζω.

για όσους περηφανεύονται για κάτι ασήμαντο

άρεσε σε 23
Όποιος περιμένει από τη γειτονιά, γεύεται μα δε δειπνά.

άρεσε σε 13
Συμπεθεριά και κουμπαριά μακριά από τη γειτονιά.

Τούμπανα στη γειτονιά σου, δέξου τα και στη γωνιά σου.

Μακριά ο αδερφός και σιμά ο γείτονας.

Ένας φράχτης στην αυλή τη φιλία με το γείτονα κρατεί.

Ο Θεός κι ο γείτονας.

δηλαδή, είναι αυτοί που ξέρουν ή μπορούν να μάθουν τα μυστικά σου

Δε σώνονται οι γειτόνοι.

Αντιπατώ κι αντιλαλώ για τους κακούς γειτόνους.

 

Αλληλεπίδραση

Όσο βαραίνει ένας άνθρωπος, δε βαραίνει ο κόσμος όλος.

άρεσε σε 734
Μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.

άρεσε σε 50
Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

άρεσε σε 46
Κοντά στο βασιλικό, ποτίζεται κι η γλάστρα.

άρεσε σε 30
Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

άρεσε σε 16
Ο άντρας μου στα χάρβαλα, κι εγώ στα χαρβαλώματα.

για σύζυγο που συμπάσχει στις κακοτυχίες του άντρα της

Άνθρωπος που δεν βλάπτει αυτός και δεν ωφελεί.

 

Αγάπη & Έρωτας

Η αγάπη σου είναι ψεύτικη σαν τ’ Απριλιού το χιόνι, πρωί-πρωί απλώνεται, το μεσημέρι λειώνει.

άρεσε σε 215
Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται.

άρεσε σε 112
Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.

άρεσε σε 100
Καλύτερα να είσαι η αγάπη ενός γέρου παρά η σκλάβα ενός νέου.

άρεσε σε 58
Χωρίς αέρα το πουλί, χωρίς νερό το ψάρι, χωρίς αγάπη δε βαστούν κόρη και παλικάρι.

άρεσε σε 56
Εις υγείαν των ερώτων, το ποτήριον το πρώτον.

άρεσε σε 53
Καινούργια αγάπη πιάνεται, παλιά δε λησμονιέται.

άρεσε σε 48
Όποιος χάνει στα χαρτιά, κερδίζει στην αγάπη.

άρεσε σε 47
Σαν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός, τύφλα να ‘χει ο πεθερός.

άρεσε σε 33
Η νυκτερίδα κι ο λαγός και δαίμων και αγάπη
τα τέσσερα δαιμόνια την νύκτα ου κοιμούνται.

άρεσε σε 29
Αγάπη δίχως πείσματα, φαΐ δίχως νοστιμάδα.

άρεσε σε 27
Μήτε νύχτα δίχως μέρα, μήτε νιος δίχως αγάπη.

άρεσε σε 25
Η αγάπη πύργους καταλεί και κάστρα ρίχνει κάτω.

άρεσε σε 24
Όποιος θέλει ν’ αγαπήσει, θέλει να χασομερήσει, θέλει άσπρα να ξοδιάσει και να μην τα λογαριάσει.

άσπρα=λεφτά

άρεσε σε 19
Όποιος θέλει ν’ αγαπήσει, θέλει να χασομερήσει.

άρεσε σε 11
Ο σεβντάς δεν είναι τσορβάς.

(με την έννοια: ο έρωτας δεν είναι εύκολη υπόθεση [τσορβάς=σούπα, χυλός])

άρεσε σε 10
 

Άντρας & Γυναίκα

Κεράτωνε τον άντρα σου και μάγια μην του κάνεις.

άρεσε σε 76
Πάρε γυναίκα άσκημη, να σε περιγελούνε, πάρε γυναίκα όμορφη για να στην κυνηγούνε.

άρεσε σε 41
Τον άνδρα η γυναίκα του τον κάνει και βεζίρη και ρεζίλι.

άρεσε σε 38
Χαρά στον άντρα το ζεστό και τη γυναίκα κρύα.

άρεσε σε 25
Ο άντρας μου με κάνει χώμα, κι ο άντρας μου με κάνει εικόνα.

άρεσε σε 18
Τα πολλά τιμούν τον άντρα και τα λίγα τη γυναίκα.

άρεσε σε 6
Δεν θέλω άνδρα όμορφον να κάθεται σιμά μου, να συχνομπαρμπερίζεται και να πεινά η κοιλιά μου.

Τα πολλά πνίγουν τον άντρα και τα λίγα τη γυναίκα.

 

Φλερτ

Αν δεν κουνήσ’ η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.

άρεσε σε 54
Μαριγούλα Μαριγώ, κι αν δε με θες, να κι εγώ!

άρεσε σε 36
Δε με θέλεις μιαν οργιά, δε σε θέλω μια τριχιά.

άρεσε σε 29
Πότε με τα καρύδια του, πότε με τον χαλβά του, ήφερε την καλόγρια εις τα θελήματά του.

άρεσε σε 29
Ήθελες κι εσύ κυρά μου, ήθελα κι εγώ ο καημένος.

άρεσε σε 13
 

Ερωτισμός

Θέλω να γενώ καλόγερος να σώσω την ψυχή μου
και δε μ’ αφήνει ο διάολος που ‘χω στο βρακί μου.

άρεσε σε 42
Να σε φυλάει ο Θεός από κουμπάρας μάτια κι από χήρας πόδια.

άρεσε σε 29
 

Σεξ

Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.

άρεσε σε 217
Εκεί που βγάζεις το ψωμί σου, μη βάζεις το καυλί σου.

άρεσε σε 76
Οι όψιμες θέλουν βροχές κι οι πρώιμες δροσούλες.

άρεσε σε 70
Κάνε Γιάννο μ’ τη δουλειά σου, κι ύστερα και πάλι θεια σου.

(από δημοτικό άσμα σχετικά με την καλόβολη θεία Κρυστάλλω)

άρεσε σε 66
Μικρός στο μάτι, μεγάλος στο κρεβάτι.

άρεσε σε 63
Χήρας κώλος που πονάει, άλλα πράματα ζητάει.

άρεσε σε 59
Για να γίνεις ηγούμενος, πρέπει να σε πηδήξει ο προηγούμενος.

άρεσε σε 56
Του φτωχού η κοιλία όταν γομούτε η ψωλίατ’ σκούτε.

άρεσε σε 41
Το συχνό σμίξιμο φέρνει και το μπήξιμο.

άρεσε σε 37
Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ το πόνο.

για προσφερόμενες λύσεις που δεν έχουν σχέση με το πρόβλημα ή για παραπλανητικές ενέργειες εκ του πονηρού

άρεσε σε 34
Κάνει σαν τη χήρα στο κρεβάτι.

για προσποιητές και υπερβολικές αντιδράσεις

άρεσε σε 34
Η κότα και η γυναίκα τρώγονται με το χέρι.

άρεσε σε 34
Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι κι η όμορφη θέλει φιλί, πρωί και μεσημέρι.

άρεσε σε 32
Άντρας ο καλύτερος τσάχειλας και μύταρος.

άρεσε σε 32
Ό,τι κάνουν οι βασίλισσες, το κάνουν κι οι μαγείρισσες.

άρεσε σε 29
Φάε λάδι και έλα βράδυ.

άρεσε σε 27
Άντρα θέλω κάθε βράδυ κι ας κοιμάμαι στο σκοτάδι.

άρεσε σε 26
Άντρα μου καντηλανάφτη να ᾿χες το κουπί του ναύτη.

άρεσε σε 26
Το πολύ το πηγαινέλα την τρελαίνει την κοπέλα.

άρεσε σε 25
Αμμουδιά στην αμμουδιά, πηδούσε ο μπάρμπας μου τη θεια.

άρεσε σε 24
Ανάρια ανάρια το φιλί, για να ‘χει νοστιμάδα.

άρεσε σε 19
Το συχνομπουκονάτο κάνει το κορμί δροσάτο.

άρεσε σε 10
Άντρα μου, για να γκαστρωθώ δε μ’ ωφελούν τα ξόρκια.

Γειτόνισσες, τις κότες σας κι ο πετεινός μου ελύθη.

 

Ομοφυλοφιλία

Πάρε κώλο – δώσε κώλο, γνώρισες τον κόσμο όλο.

άρεσε σε 80
Τούρκο φίλευε και κώλο φύλαγε.

άρεσε σε 53
 

Γάμος

Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.

άρεσε σε 78
Οι ακαμάτρες και οι τρελές έχουν τις τύχες τις καλές.

άρεσε σε 57
Πάρε σκυλί από μαντρί, γυναίκα από σόι.

άρεσε σε 54
Ήλιος και βροχή παντρεύονται φτωχοί, ήλιος και χιόνι παντρεύονται αρχόντοι.

άρεσε σε 44
Ζαβός ζαβή παντρεύτηκε, ζαβά παιδιά θα κάνουν.

άρεσε σε 37
Όλα είναι του μυαλού κι η παντρειά της τύχης.

άρεσε σε 28
Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε.

άρεσε σε 28
Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει.

άρεσε σε 27
Πάρ’ τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου.

άρεσε σε 27
Κάλλιο στο παλούκι, παρά σώγαμπρος.

άρεσε σε 22
Έχουμε ξένο το γαμπρό και δανεικιά τη νύφη.

άρεσε σε 22
Γάμος όψιμος, παιδιά της ορφάνιας.

άρεσε σε 20
Μικρή γυναίκα έπαρε, να τη χαρείς μεγάλη.

άρεσε σε 19
Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.

για απότομη διακοπή λόγω απροσδόκητου γεγονότος

(υπάρχει και εκδοχή με «έπλασε» που έχει νόημα: η γιορτή του γάμου τελειώνει όταν η νύφη αρχίζει πλέον τις οικιακές εργασίες )

άρεσε σε 18
Δανεικά ‘ναι τα κούρταλα στο γάμο.

με την έννοια «ό,τι κάνεις θα σου κάνουν»

(κούρταλα=τα φαγιά του γάμου)

άρεσε σε 18
Ή μικρός-μικρός παντρέψου, ή μικρός καλογερέψου.

άρεσε σε 17
Άνθρωπος απάντρευτος είναι μισό ψαλίδι.

άρεσε σε 16
Ό,τι έκανες γειτόνισσα εις το δικό μου γάμο, να μ’ αξιώσει ο Θεός διπλά να σου τα κάμω.

άρεσε σε 16
Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.

δηλαδή, άφησε κάτι σημαντικό για κάτι ασήμαντο

άρεσε σε 14
Η πρώτη μου γυναίκα μου, η δεύτερη κυρά μου, η τρίτη η στερνότερη ραβδί του κεφαλιού μου.

άρεσε σε 14
Να ξέρετε οι λεύτερες το τι ‘ναι οι παντρεμένες, τα ρούχα σας θα παίρνατε να φεύγατε οι καημένες.

άρεσε σε 12
Ανύπαντρος σαν παντρευτεί δεν πρέπει να χορεύει, μόνο σακί στον ώμο του κριθάρι να μαζεύει.

άρεσε σε 11
Ο ανύπαντρος ο άνθρωπος, είναι μισό ψαλίδι.

άρεσε σε 9
Άμα θες σύντροφο άξο, πάρε νύφη από τη Νάξο.

άρεσε σε 6
Όλη η βδομάδα του γαμπρού και η Κυριακή της νύφης.

άρεσε σε 6
Και ο μεγάλος γάμος κούρταλα κι ο μικρός κουρταλίσματα.

δηλαδή, κάποια πράγματα είναι απαραίτητα ανεξάρτητα από το μέγεθος του εγχειρήματος

(κούρταλα=τα φαγιά του γάμου)

άρεσε σε 6
Στης ακρίβειας τον καιρό, βρήκα εγώ να παντρευτώ.

για άκαιρες ενέργειες

άρεσε σε 5
Χωστά χωστά τον έκαμε ο Μιχελής το γάμο, γιατί ήταν λίγα τα ψωμιά και το χωριό μεγάλο.

άρεσε σε 4
Να ‘χα του γαμπρού τη χάρη και της νύφης το καμάρι.

άρεσε σε 4
Ο παράς παντρεύει βόδια και αφήνει μαυρομάτες.

άρεσε σε 4
Επαντρεύθη ν’ ανασάνει κι εύρηκε μαλλί να ξάνει.

Για τον γαμπρό γεννά κι ο κόκκοτος, για τον υιό ούτε η κότα.

Τα του γάμου πριν του γάμου.

Πριν να δούμε το γαμπρό, στολίσαμε τη νύφη.

Ο πρώτος γάμος του Θεού, ο δεύτερος των ανθρώπων και ο τρίτος του δαίμονα.

 

Μοιχεία

Κεράτωνε τον άντρα σου και μάγια μην του κάνεις.

άρεσε σε 76
Όταν θα μάθει ο κερατάς την τέχνη του κεράτου, μέλι και γάλα γίνεται με τη νοικοκυρά του.

άρεσε σε 60
Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.

άρεσε σε 51
Ο άντρας μου είναι κερατάς κι εγώ καλή γυναίκα.

άρεσε σε 48
Σα λείπεις απ’ το γάμο σου, άλλος γλεντά τη νύφη.

άρεσε σε 46
Μικρή γυναίκα, μεγάλα κέρατα.

άρεσε σε 35
Όποιου φιλεί δυο στόματα, το ένα του βρωμάει.

άρεσε σε 33
Αν με αγαπάει ο άνδρας μου, στην τύχη το ‘χω χάρη, αν με αγαπάει κι άλλος κανείς, το ‘χω κρυφό καμάρι.

άρεσε σε 27
Όπου έχει δυο αγαπητικιές χαρά έχει μεγάλη, γιατί όταν μαλώνει με τη μια, κινάει και πάει στην άλλη.

άρεσε σε 27
Όσο καθίζει ο κερατάς, το κέρατό του αυξαίνει.

άρεσε σε 24
Ο κουμπάρος την κουμπάρα δυο φορές την εβδομάδα.

άρεσε σε 21
Στους δύο τρίτος δε χωρεί.

άρεσε σε 19
Μ’ έκαμες κι εγέλασα, κι ήταν κι ο άντρας μου άρρωστος…

«λόγοι μοιχαλίδος ήτις ασμένως ακούουσα ευτραπελίας άλλου ανδρός...» (επεξήγηση Νικ. Πολίτη)

άρεσε σε 17
Φάσκελά της που αγαπά παντρεμένο ή παπά.

άρεσε σε 16
Εγώ έλεγα να παντρευτώ να μη ξενοθερίζω,
και τώρα που παντρεύτηκα να ξενοβοτανίζω;

Να ντρέπομαι τον έναν να ντρέπομαι τον άλλον, κεράτωσα τον άντρα μου.

Χατίρι του μιανού, χατίρι τ’ αλλουνού, κάνα παιδί απ’ τον άντρα μου.

Που θαρρευτεί στον εραστή, χωρίς άντρα απομένει.

 

Γονείς

Η μάνα γεννάει μα δεν μοιραίνει.

άρεσε σε 101
Δες μάνα και πάρε κόρη.

άρεσε σε 71
Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα.

(συναγόμενη από εδάφιο της Παλ. Διαθήκης: Έξοδος Κ’ 5)

άρεσε σε 59
Που του γονιού του δεν γροικά, κακός κακού θα πάει.

άρεσε σε 28
Κατά μάνα κατά κύρη, κατά γιος και θυγατέρα.

δηλαδή, τα παιδιά μοιάζουν στους γονείς τους

άρεσε σε 27
Είχα πατέρα κι έκλανε, μάνα κι ετσιρλοκόπα.

άρεσε σε 24
Ο άνδρας γεννά και η γυναίκα τίκτει.

άρεσε σε 14
Ό,τι κάνεις των γονιών σου, είναι όφελος δικό σου.

άρεσε σε 13
Η ποδιά της μάνας όλα τα σκεπάζει.

άρεσε σε 11
 

Οικογένεια

Το αίμα νερό δεν γίνεται [και άμα γενεί δεν πίνεται].

άρεσε σε 46
Τον αδερφό σου αγάπαγε κι όχι το μερτικό του.

άρεσε σε 46
Με τον δικό σου φάγε πιε και πραματειά μην κάνεις.

άρεσε σε 17
Στο κάθε σπίτι ένας τρελός και στο δικό μας όλοι.

άρεσε σε 8
 

Γυναίκα

Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.

άρεσε σε 69
Έχεις γυναίκα με μυαλό, έχεις στο σπίτι θησαυρό.

άρεσε σε 53
Οι μύλοι κι οι γυναίκες πάντα θέλουν να γυρίζουν.

άρεσε σε 15
Οι έμορφες γυρεύονται κι οι άξιες επαινούνται.

 

Παιδιά

Στου καλότυχου την πόρτα, θηλυκό γεννιέται πρώτα.

άρεσε σε 65
Κάλλιο να κλάψει το παιδί παρά να κλάψει η μάνα.

άρεσε σε 49
Έχεις παιδιά, να τα χαίρεσαι. Δεν έχεις, να χαίρεσαι.

άρεσε σε 45
Αν κλωτσάς τα γονικά σου, θα το βρεις απ’ τα παιδιά σου.

άρεσε σε 41
Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα.

άρεσε σε 25
Σ’ όποιον δε δίνει ο Θεός παιδιά, δίνει ο διάολος ανίψια.

άρεσε σε 25
Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυο φορές παιδί μου.

άρεσε σε 22
Αν κάμεις και καλά παιδιά, τα πλούτη τι τα θες.
Αν κάμεις και κακά παιδιά, τα πλούτη τι τα θες.

άρεσε σε 22
Το παιδί και το σκυλί, όπως τα μάθεις.

άρεσε σε 21
Ο παπάς κι η παπαδιά, πέντε μήνες δυο παιδιά.

για αλλόκοτες καταστάσεις και απρόβλεπτες εξελίξεις

άρεσε σε 20
Παιδιά, σκατά και σύννεφα δεν πιάνονται.

άρεσε σε 14
Παπά παιδί, διαόλου εγγόνι.

άρεσε σε 13
Μεγαλώνει το γομάρι, κονταίνει το σαμάρι.

δηλαδή, μεγαλώνοντας το παιδί μικραίνουν τα ρούχα του

άρεσε σε 9
Κάνε παιδιά να δεις καλό.

άρεσε σε 6
Ο σκλάβος τον αφέντη του κι ο κύρης το παιδί του.

άρεσε σε 5
Το αγόρι αφότου γεννηθεί, η κόρη αφού κατασταθεί.

άρεσε σε 4
Θυμήσου τα δικά σου και συχώρα τα παιδιά σου.

Του παιδιού η κοιλιά κοφίνι και τρελός όποιος του δίνει.

 

Φιλία

Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.

άρεσε σε 200
Η ευτυχία κάνει φίλους και η δυστυχία τους δοκιμάζει.

άρεσε σε 78
Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.

άρεσε σε 73
Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.

άρεσε σε 69
Ο καλός ο φίλος στην ανάγκη φαίνεται.

άρεσε σε 66
Οι πλούσιοι έχουν τους κόλακες, και οι φτωχοί τους φίλους.

άρεσε σε 57
Δείξε μου το φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι.

άρεσε σε 54
Μπρος φίλος και πίσω σκύλος.

άρεσε σε 42
Καινούριο φίλο έπιασες, παλιό μη λησμονήσεις.

άρεσε σε 37
Αρβανίτη αν κάνεις φίλο, κράτα και κανένα ξύλο.

άρεσε σε 29
Φίλος επιζήμιος εχθρός επικαλείται.

άρεσε σε 28
Όταν έχει το πουγκί σου, όλοι είναι φίλοι σου.

άρεσε σε 28
Φίλοι μου στην ανάγκη μου, κι εχθροί μου στη χαρά μου.

άρεσε σε 25
Τον σκύλο κάνε σύντεκνο και το ραβδί σου βάστα.

άρεσε σε 25
Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.

άρεσε σε 22
Φίλος τον φίλον έκραζε και ο νοικοκύρης έβραζε.

για αναιδή συμπεριφορά φίλων

άρεσε σε 18
Κάλλιο δολερό εχθρό παρά δολερό φίλο.

άρεσε σε 18
Κάλλιο ένας φρόνιμος οχτρός παρά ένας φίλος παλαβός.

άρεσε σε 17
Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.

άρεσε σε 15
Αγορά τοις μετρητοίς και φιλία διαρκής.

άρεσε σε 15
Αδειανό βαρέλι, φίλο δεν πιάνει.

άρεσε σε 15
Τέτοιος φίλος τέτοια πίτα.

άρεσε σε 14
 

Συναντήσεις

Ο Χάρος φίλους και εχθρούς σ’ ένα τραπέζι σμίγει.

άρεσε σε 130
Βουνό με βουνό δε σμίγει.

άρεσε σε 42
Κατά φωνή και γάιδαρος.

άρεσε σε 37
Το συχνό σμίξιμο φέρνει και το μπήξιμο.

άρεσε σε 37
Μικρός που είναι ο κόσμος!

άρεσε σε 15
Όσοι αγαπιώνται, συχνά απαντιώνται.

άρεσε σε 8
Κάθε πρώτη του μηνός, για δεσπότης, για φανός.

γι’ αυτούς που τακτικά ζητούν δανεικά ή που επιμένουν να εμφανίζονται απρόσκλητοι

άρεσε σε 8
 

Συναναστροφές

Πάρε κώλο – δώσε κώλο, γνώρισες τον κόσμο όλο.

άρεσε σε 80
Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.

δηλαδή, πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός στις σχέσεις του με αμόρφωτους και κουτοπόνηρους ανθρώπους

άρεσε σε 50
Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

άρεσε σε 46
Πες μου ποια είν’ η συντροφιά σου, να σου πω την καταντιά σου.

άρεσε σε 24
Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.

άρεσε σε 23
Αντάμα πάμε, Δέσποτα, και πάμε όπου ορίζεις.

για αυτούς που συναναστρέφονται με ισχυρούς για το θεαθήναι

άρεσε σε 18
Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.

άρεσε σε 10
Αυτός που νίβεται, μ’ εμας θέλει να φάγει.

άρεσε σε 7
Κοπιάστε φίλοι στα λάχανα, μουσαφιρέοι στην πίτα.

(οι φίλοι δεν χρειάζονται ιδιαίτερη περιποίηση, ενώ η πίτα θεωρείται πολυτέλεια)

Όπου τάβλα και ποτήρι, δέξου και τον κυρ-Σωτήρη.

για καθ’ έξιν απρόσκλητους επισκέπτες

 

Χαιρετισμοί

Καλώς τονα κι ας άργησε.

άρεσε σε 22
Καλώς τον άγιο του Θεού, τον παξιμαδοκλέφτη.

άρεσε σε 20
Όπου δεις κακή γυναίκα δυο βολές τηνε χαιρέτα.

 

Υπόληψη

Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.

άρεσε σε 44
Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.

«τιμή» με την έννοια της υπόληψης

άρεσε σε 30
Ο λύκος τη φωλιά του δεν τη μαγαρίζει.

άρεσε σε 25
Έχε καθάριο πρόσωπο, για τους κακούς γειτόνους.

άρεσε σε 24
Κάλλια ‘χω να με βλαστημούν, παρά να με λυπούνται.

άρεσε σε 18
Νηστικός περνάς, γυμνός όχι.

δηλαδή, αντέχεις τη φτώχεια αλλά όχι την ταπείνωση

Όσο καλός κι αν είναι ο γάιδαρος, πάλε γάιδαρο τον κράζουν.

 

Κουτσομπολιό

Ανάθεμα τα στόματα που κάνουν ανακατώματα.

 

Ομιλία

Ο λόγος εις την ώρα του χίλια φλουριά αξίζει, κι αν δεν τον πεις στην ώρα του, τίποτα δεν αξίζει.

άρεσε σε 60
Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.

άρεσε σε 55
Όποιος δε μιλάει, τον θάφτουν ζωντανό.

άρεσε σε 29
Ή μίλαε όπως φορείς ή φόραε όπως μιλείς.

άρεσε σε 24
Μιλάν’ όλοι, μιλάνε κι οι κώλοι.

άρεσε σε 23
Της καρδιάς το κλειδί ο λόγος το κρατεί.

άρεσε σε 22
Το χρήμα κάνει ρήτορα κι η φτώχεια κακομοίρη.

άρεσε σε 17
Τα βόδια τα δένουν απ’ τα κέρατα, τον άνθρωπο απ’ το λόγο του.

δηλαδή, ο άνθρωπος μπορεί να μπλέξει απ’ αυτά που λέει

άρεσε σε 16
Λόγον και πέτραν έριξες, δεν θα τα ξαναπιάσεις.

άρεσε σε 13
Λόγο είπα, λόγγο δεν έκαψα!

άρεσε σε 5
Είπες λόγο κι έκαψες λόγγο.

που σημαίνει ότι μια κουβέντα μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα

Τότε λαλούν τ’ αηδόνια όταν πάψουν τα κοράκια.

 

Βραχυλογία

Τα δόντια τα ‘δωσε ο Θεός να συγκρατούν τη γλώσσα.

άρεσε σε 39
Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.

άρεσε σε 33
Λίγα λόγια και δεμένα, όχι πολλά και μπερδεμένα.

άρεσε σε 12
Όσο λιγότερο μιλάς τόσο περισσότερο ακούς.

 

Φλυαρία

Γλώσσα παπούτσι, μυαλό κουκούτσι.

άρεσε σε 70
Με το στόμα μπάρα-μπάρα, με τα χέρια κουλαμάρα.

άρεσε σε 51
Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.

άρεσε σε 17
Όποιος πολλά ομιλεί, πολλά σφάλλει.

άρεσε σε 14
Ο άμωρος λόγος κι ο κάλπικος παράς μένει στο νοικοκύρη.

δηλαδή, το να λες ανοησίες δεν χρησιμεύει σε τίποτα

άρεσε σε 10
Είπα ‘γω πολλά και σώνει, ας λαλήσει κι άλλο αηδόνι.

 

Ακρόαση

Ο κουφός και ο κλανιάρης πάνε δίπλα στα νταούλια.

άρεσε σε 28
Πόρδου άκουσμα, σκατού μαντάτο.

άρεσε σε 22
Όποιος μιλάει σπέρνει κι όποιος ακούει θερίζει.

άρεσε σε 18
Όποιον λόγο πεις, τέτοιον και θ’ ακούσεις.

άρεσε σε 12
Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.

άρεσε σε 9
Βαρεί τη θύρα, ν’ ακούσει η παραθύρα.

άρεσε σε 7
Φτωχού καμπάνα δεν αχάει, του πλούσιου ξεκουφαίνει.

δηλαδή, το δίκιο ή η άποψη του φτωχού δεν ακούγεται

Απ’ όπου έρχεται η βοή, έρχεται και το μελίσσι.

 

Σιωπή

Η σιωπή είναι χρυσός.

άρεσε σε 32
Αργυρό το μίλημα, χρυσό το σιώπα.

άρεσε σε 17
Γάτα πού μουλώνει, ποντικούς μαζώνει.

 

Απόκρυψη

Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.

άρεσε σε 13
Από τον Θεό και από τον γείτονα δεν μπορείς να κρυφτείς.

άρεσε σε 6
Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.

δηλαδή, μεγάλωσες και ξεχάστηκαν τα παλιά λάθη σου

άρεσε σε 4
Κρουφά κρουφά κατούρησε, κι αν δε θωρείς, θωρού σε.

άρεσε σε 2
Στου βοδιού το κέρατο να κρυφτείς, δε γλιτώνεις.

 

Μυστικά

Μη το πεις του φίλου σου να μην το μάθει ο εχθρός σου.

άρεσε σε 21
Μυστικό που το ξέρουν τρείς το ξέρει ο κόσμος όλος.

άρεσε σε 18
Ό,τι ξέρει ο μυαλός μου δεν τα ξέρει ο καλός μου.

άρεσε σε 12
Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι.

άρεσε σε 11
Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.

άρεσε σε 10
 

Ασυνεννοησία

Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια.

επί ασυνεννοησίας

άρεσε σε 47
Άλλα αντ’ άλλα, της Παρασκευής το γάλα.

άρεσε σε 46
Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

δηλαδή, δίνω μια εντολή σε κάποιον που τη δίνει σε κάποιον κατώτερο αντί να την εκτελέσει ο ίδιος

άρεσε σε 31
Εγώ μιλάω, γαϊδούρια κλάνουνε.

δηλαδή, εγώ μιλάω και κανένας δεν μ’ ακούει

άρεσε σε 29
Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.

άρεσε σε 18
Μαζί μιλάμε και χώρια καταλαβαίνουμε.

άρεσε σε 12
Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.

άρεσε σε 6
Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τ’ αυτιά μου.

άρεσε σε 5
Δεν είν’ βρακί, μόν’ είν’ βρακόπανο.

επί ταυτολογίας

 

Συγχώρεση

Στο χωριό μου το συγγνώμη το λένε μισοχέσι.

άρεσε σε 23
 

Έπαινος & Κολακεία

Οι πλούσιοι έχουν τους κόλακες, και οι φτωχοί τους φίλους.

άρεσε σε 57
Άμα δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει.

άρεσε σε 26
Ο κόλακας κι ο κόρακας έχουν το ίδιο χρώμα, ο ένας το ‘χει στην ψυχή κι ο άλλος εις το σώμα.

άρεσε σε 14
Παίνευε τον καλό να γίνει καλύτερος, παίνευε τον κακό να γίνει χειρότερος.

άρεσε σε 7
Ποιος παινάει τη νύφη μας; η τσιμπλιάρα η μάνα της.

 

Δώρα

Όταν σου χαρίζουν έναν γάιδαρο, μην τον κοιτάς στα δόντια.

άρεσε σε 27
Με λαγούς και με περδίκια, τ’ άδικα τα κάνεις δίκια.

άρεσε σε 11
Χάρισμα χωρίς χάρη δε γίνεται.

άρεσε σε 11
Δώρο αν είναι και μικρό, μεγάλη χάρη έχει.

άρεσε σε 10
Το δώρο έχει αντίδωρο.

άρεσε σε 10
Ξύδι χάρισμα, γλυκό σαν μέλι.

άρεσε σε 5
 

Χάρες

Του κακού αν κάνεις χάρη, σε κακό θε να το πάρει.

άρεσε σε 39
Η χάρη θέλει αντίχαρη και πάλι χάρη είναι.

άρεσε σε 15
Χάρισμα χωρίς χάρη δε γίνεται.

άρεσε σε 11
Χατίρι του μιανού, χατίρι τ’ αλλουνού, κάνα παιδί απ’ τον άντρα μου.

 

Συμβουλές

Μην απελπίζεις άνθρωπο με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να του δώσει.

άρεσε σε 25
Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.

άρεσε σε 23
Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.

άρεσε σε 9
Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί και αλάτι φαγωμένο.

άρεσε σε 8
Άκουε τον πατέρα σου κι ορμήνευε το γιο σου.

άρεσε σε 6
Μήτε όλα του γιατρού μήτε όλα του παπά.

δηλαδή να μη τηρούνται κατά γράμμα οι συμβουλές ιατρών και ιερέων

άρεσε σε 5
Όποιος δεν ακούει γερόντων, πάει δερνόντων.

Καμιά φορά κι ο άγνωστος, φρόνιμη γνώμη δίνει.

επειδή δεν έχει συμφέρον

 

Παρηγοριά

Αν θέλει ο Θεός, παρηγοριέται η χήρα.

άρεσε σε 72
Μοιρασμένη χαρά, διπλή χαρά. Μοιρασμένος πόνος, μισός πόνος.

άρεσε σε 54
Μια στενοχώρια που μοιράζεται είναι μισή στενοχώρια.

άρεσε σε 33
Παρηγοριά στον άρρωστο ώσπου να βγει η ψυχή του.

για προσωρινές και ανεπαρκείς λύσεις

άρεσε σε 22
Στον άρρωστο το γιατρικό, στον πονεμένο ο λόγος.

άρεσε σε 20
Όποιος λέει τον πόνο του, βρίσκει τη γιατρειά του.

άρεσε σε 17
 

Συμβιβασμός

Καβαλικεύω γάιδαρο ώσπου να βρω ένα άτι.

άρεσε σε 40
Στην αναβροχιά, καλό είν’ και το χαλάζι.

άρεσε σε 36
Από κακοπληρωτή, κι ένα σακί άχερο.

άρεσε σε 16
Απ’ τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα.

άρεσε σε 15
Όταν σου πέφτουνε τα δόντια, θα το φας νερόβραστο.

άρεσε σε 13
Έφαγες το κουλούρι σου, κάτω τη μούρη σου.

άρεσε σε 11
Περσινός κερατάς, φετινός ρουφιάνος.

Για όσους προσαρμόζονται πέραν του δέοντος στην κακοτυχία τους.

(ρουφιάνος με την αρχική έννοια του προαγωγού)

άρεσε σε 5
Οπού δεν έχει μαυρομάτα φιλά και την τσιμπολομάτα.

άρεσε σε 4
Αν δεν είναι νωπόν, ας είν’ και παστωμένον.

 

Υποταγή

Αν δεν γονάτιζε η καμήλα, δεν θα την φορτώνανε.

άρεσε σε 12
Προσκυνημένο κεφάλι δεν κόβεται.

άρεσε σε 7
Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω.

άρεσε σε 5
Το γαϊδούρι το δεμένο τρώει χορτάρι διαλεγμένο.

δηλαδή κάποιος που υποκύπτει ή στερείται την ελευθερία του μπορεί σε αντάλλαγμα να αποκτά κάποια προνόμια

 

Προστασία

Εκεί που καίει τ’ Άγιο Φως, άλλη φωτιά δεν πιάνει.

άρεσε σε 84
Ο κακός ο σκύλος φυλάει το μαντρί.

άρεσε σε 15
Του ακαμάτη το τσουκάλι ο Θεός το μαγειρεύει.

άρεσε σε 12
Οπ’ έχει φίλο τον Κατή, τον Μπέη δε φοβάται.

άρεσε σε 11
Δεν βλέπει ο στραβός, αλλά βλέπει ο Θεός.

άρεσε σε 7
Αρνί που βλέπει ο Θεός, ο λύκος δεν το τρώει.

Με τον αητό που κάθομαι κουρούνες δεν φοβάμαι.

 

Προσβολές

Αν φτύσεις πάνω, φτύνεις τα μούτρα σου κι αν φτύσεις κάτω φτύνεις τα γένια σου.

άρεσε σε 25
Τον ξεδιάντροπο φτύνανε κι έλεγε ψιχαλίζει.

για αυτούς που αδιαφορούν για την υπόληψή τους και δεν αντιδρούν στις προσβολές

άρεσε σε 14
Να σε χέσω Γιάννη, να σ’ αλείψω μέλι να γιάνει.

άρεσε σε 13
Δεν το ‘χω που θα περάσει ο ψύλλος απ’ το μουστάκι μου, μόνο που θα κάμει μονοπάτι.

δηλ. θα αποθρασυνθεί και θα νομίσει πως μπορεί να επαναλάβει την προσβολή

άρεσε σε 9
Είπαν τα γαϊδουρόπουλα τη μάνα τους γαϊδούρα.

 

Προδοσία

Αν είναι να τουρκέψεις, να γίνεις αγάς.

άρεσε σε 21
 

Ανταγωνισμός

Παπάς παπά καλό δεν θέλει.

άρεσε σε 15
Ο μουσαφίρης δε θέλει άλλο μουσαφίρη.

άρεσε σε 10
 

Συγκρούσεις

Άμα δε θέλει ο ένας, οι δύο δε μαλώνουν.

άρεσε σε 113
Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.

άρεσε σε 61
Όταν τα σκυλιά τρώγονται, ο λύκος τρώει τα πρόβατα.

άρεσε σε 61
Ρωμιών καυγάς, Τούρκων χαλβάς.

άρεσε σε 39
Κυλά η πέτρα εις τ’ αυγό, αλίμονο στ’ αυγό. Κυλά τ’ αυγό στην πέτρα αλίμονο στ’ αυγό.

άρεσε σε 22
Όταν χτυπιούνται δυο σταμνιά, το ένα απ’ τα δυο θα σπάσει.

άρεσε σε 21
Όποιος φτύνει κατά πάνω, φτύνει τα μούτρα του.

δηλαδή, όποιος εναντιώνεται στους ανωτέρους του, βλάπτει τον εαυτό του

άρεσε σε 20
Σε καΐκι και σε σπίτι, η αθιβολή δε λείπει.

αθιβολή=αμφισβήτηση

άρεσε σε 11
Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ’ αλώνι.

δηλαδή, καλύτερα να δοθούν εξηγήσεις από νωρίς παρά να πιαστούν στα χέρια σε πιο κρίσιμες περιστάσεις

άρεσε σε 8
Είπ’ ο ένας το ‘να, ο άλλος τ’ άλλο κι ο παπάς το «Κύριε ελέησον».

καβγάς για ασήμαντη αφορμή που εξελίχθηκε πολύ άσχημα

άρεσε σε 7
Εγώ με το ψαλίδι κι αυτός με το τσεκούρι.

για έντονες αντιπαραθέσεις όπου και οι δύο πλευρές είναι ανυποχώρητες

άρεσε σε 6
Όποιος πήρε πέτρα και σταθεί, κανείς να μην τον λυπηθεί.

για όσους αρχίζουν φασαρίες χωρίς λόγο

 

Κατηγορώ

Για εσένα μαυρομάτα μου έβγαλα εγώ τα μάτια μου.

άρεσε σε 30
 

Εχθροί

Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.

άρεσε σε 73
Φίλος που γίνηκε εχθρός, ποτέ δεν ήταν φίλος.

άρεσε σε 51
Το ποτάμι κοιμάται, ο οχτρός δεν κοιμάται.

άρεσε σε 32
Χτίζει σπίτια η ομόνοια, τα γκρεμίζει η διχόνοια.

άρεσε σε 28
Το νερό με τη φωτιά φίλοι δε γίνονται.

άρεσε σε 26
 

Μοναξιά

Μοναχός σου μήτε στον παράδεισο.

άρεσε σε 85
Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.

άρεσε σε 27
Η μοναξιά κάνει τον κλέφτη.

άρεσε σε 15
Σαν την καλαμιά στον κάμπο.

άρεσε σε 14
Ο άνθρωπος ο μοναχός και στο φαΐ περνά κακώς.

άρεσε σε 10
 

Φασαρία

Θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι.

άρεσε σε 20
Μην κάνεις μη σου κάνουνε, μην πεις να μη σου πούνε, σε ξένη πόρτα μη χτυπάς, γιατί τη δική σου σπούνε.

άρεσε σε 12
Οι γύφτοι τα μαλώματα για πανηγύρια τα ‘χουν.

άρεσε σε 11
Μες τα τόσα νταβαντούρια, είχαμε και γεννητούρια.

άρεσε σε 9

σελίδα 9 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις

Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες

Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .

Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις

Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες











Μανώλης Παπαθανασίου   2008 – 2024





Σχετικό Γνωμικό
Η ευφυΐα και το πνεύμα ενός έθνους φαίνονται από τις παροιμίες του.
Φρ. Βάκων


Google

τσολιας