Δρόμος | |
| • | Οδός άνω και κάτω μία. Ένας είναι ο δρόμος προς τα πάνω και προς τα κάτω. Ηράκλειτος άρεσε σε 357 |
| • | Τας λεωφόρους μη βαδίζειν. Πυθαγόρας άρεσε σε 99 |
| • | Οδού παρούσης την ατραπόν μη ζήτει. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 28 |
Ταξίδι | |
| • | Πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνων. Γνώρισε τις πόλεις και τον νου πολλών ανθρώπων. Όμηρος άρεσε σε 160 |
| • | Το αποδημείν εί αρίστη παιδεία. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 107 |
| • | Τι ταύτα; ενέβης, έπλευσας, κατήχθης. Για ποιο σκοπό όλα αυτά; Επιβιβάστηκες, ταξίδεψες, αποβιβάστηκες. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 60 |
Αθλητισμός | |
| • | Άσκησις άνευ φύσεως και μαθήσεως ατελές. Η άσκηση χωρίς φυσικά προσόντα και γνώση είναι ατελής. Πλούταρχος άρεσε σε 72 |
| • | Κακών γαρ μυρίων όντων καθ’ Ελλάδα, ουδέν κάκιον έστιν αθλητών γένος. Από τα μύρια κακά της Ελλάδας το χειρότερο είναι το γένος των αθλητών. Ευριπίδης άρεσε σε 38 |
| • | Ο αυτός παραινούντος αυτώ Φιλίππου του πατρός ολύμπια αγωνίσασθαι είπε: «το μεν νικάν τον αγώνα τούτον ου βασιλικόν, το δε ηττάσθαι αισχρόν.» Μέγας Αλέξανδρος άρεσε σε 2 |
Ηδονές & Απολαύσεις | |
| • | Ανήρ δ’ άβουλος ηδοναίς θηρεύεται. Ο άνθρωπος χωρίς θέληση πιάνεται με [όπλο] τις ηδονές. Μένανδρος άρεσε σε 172 |
| • | Ηδονήν φεύγε, ήτις λύπην τίκτει. Απόφευγε την απόλαυση που φέρνει λύπη. Σόλων άρεσε σε 155 |
| • | Κρατεί ηδονής ουχ’ ο απεχόμενος, αλλ’ ο χρώμενος μεν, μη προεκφερόμενος δε. Εγκρατής στις απολαύσεις δεν είναι ο απέχων, αλλά αυτός που τις γεύεται χωρίς να παρεκτρέπεται. Αρίστιππος άρεσε σε 123 |
| • | Ευτελές δείπνον ου ποιεί παροινία. Το φτωχικό δείπνο δεν κάνει τους ανθρώπους να παραφέρονται. Διογένης άρεσε σε 117 |
| • | Ηδονήν, μέγιστον κακού δέλεαρ. Η ηδονή είναι δόλωμα για τα πιο μεγάλα κακά. Ηράκλειτος άρεσε σε 103 |
| • | Αι μεν ηδοναί θνηταί αι δε αρεταί αθάνατοι. Περίανδρος άρεσε σε 84 |
| • | Χαλεπώτερον ηδονή μάχεσθαι ή θυμώ. Είναι πιο δύσκολο να αντιστέκεσαι στην ηδονή παρά στην επιθυμία. Ηράκλειτος άρεσε σε 77 |
| • | Ηδοναί άκαιροι τίκτουσιν αηδίας. Δημόκριτος άρεσε σε 60 |
| • | Μανείην μάλλον ή ησθείην. Καλύτερα να είσαι τρελός παρά σκλάβος των απολαύσεων. Αντισθένης άρεσε σε 59 |
| • | Εύφραινε σαυτόν, πίνε, τον καθ’ ημέραν βίον λογίζου σον, τα δ’ άλλα της τύχης. Να ευχαριστιέσαι, να πίνεις, να υπολογίζεις την κάθε μέρα δική σου και τα υπόλοιπα άφησέ τα στην τύχη. Ευριπίδης άρεσε σε 57 |
| • | Ηδονής δε πάσης μεν περιέχεσθαι και πάντως αλόγιστον έστι, πάσαν δε φεύγειν και πάντως αναίσθητον. Η με κάθε τρόπο επιδίωξη της ηδονής είναι ανόητο, αλλά το ίδιο και η με κάθε τρόπο αποφυγή της. Πλούταρχος άρεσε σε 55 |
| • | Δυσάγωγόν εστι προς αρετήν το γένος των ανθρώπων, δια το προς ηδονήν πολλάκις επιρρεπές. Μέγας Βασίλειος άρεσε σε 55 |
| • | Παιδία και θηρία διώκει τας ηδονάς. Αριστοτέλης άρεσε σε 53 |
| • | Εξ ηδονής γαρ φύεται το δυστυχείν. Μένανδρος άρεσε σε 51 |
| • | Ουδείς έπαινον ηδοναίς εκτίσατο. Καρκίνος άρεσε σε 44 |
| • | Υφ’ ηδονής ο φρόνιμος ουχ αλίσκεται. Μένανδρος άρεσε σε 39 |
| • | Ουκ έστιν όστις ηδέως ζητών βιούν εύκλειαν εισεκτήσατο. Κανένας από όσους επεδίωξαν να περάσουν τη ζωή τους με απολαύσεις δεν απέκτησε φημισμένο όνομα. Ευριπίδης άρεσε σε 33 |
| • | Βραχεία τέρψις ηδονής κακής. Ευριπίδης άρεσε σε 32 |
| • | Το γαρ ηδύ, εάν πολύ, ου τι γε ηδύ. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 31 |
| • | Αι γαρ σωματικαί απολαύσεις πλείον έχουσι το οδυνηρόν του ηδέος. Μένανδρος άρεσε σε 23 |
| • | Όνειδος αισχρός βίος όμως, καν ηδύς ή. Η αισχρή ζωή είναι ντροπή, ακόμα κι αν είναι γλυκιά. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 20 |
| • | Ο αυτός ερωτηθείς υπό τινος πως αν είη πλούσιος, έφη· «ει των ηδονών [εί] πένης.» Πυθαγόρας άρεσε σε 20 |
| • | Έπεσθαι τοις τερπνοίς είωθε τα λυπηρά. Συνήθως οι απολαύσεις ακολουθούνται από λύπες. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 14 |
| • | Αγνώμων και δόλιος φίλος η σαρξ, και θεραπευομένη μειζόνως αδικεί. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 13 |
| • | Αδώνιδος κήποι. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (για εφήμερες απολαύσεις) άρεσε σε 13 |
| • | Ηδονήν ου πάσαν, αλλά την επί τω καλώ αιρείσθαι χρεών. Όχι οποιαδήποτε ηδονή, αλλά πρέπει να διαλέγεις αυτήν που είναι για καλό. Δημόκριτος άρεσε σε 12 |
| • | Καλούσιν ακολασίαν το υπό των ηδονών άρχεσθαι. Αποκαλούν ακολασία το να κυριαρχείσαι από τις ηδονές. Πλάτων άρεσε σε 7 |
| • | Φθείρεται ο μεν κόσμος πυρί και ύδατι, ο δε των ακολάστων πλούτος έρωτι και μέθη. Πλούταρχος άρεσε σε 4 |
| • | Τρυφής πέρας όλεθρος. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 2 |
| • | Φιλήδονος ανήρ άχρηστος εν παντί. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 1 |
| • | Εκ φιληδονίας ακολασίαν ουκ εκφεύξη. |
Πορνεία | |
| • | Όμοια πόρνη δάκρυα και ρήτωρ έχει. Μένανδρος άρεσε σε 182 |
| • | Όρκος δ’ εταίρας ταυτό και δημηγόρου: Εκάτερος αυτών ομνύει προς όν λαλεί. Ο όρκος της πόρνης μοιάζει με τον όρκο του πολιτικού: και οι δύο ορκίζονται σε όποιον απευθύνονται. Δίφιλος άρεσε σε 97 |
| • | Ίσος κιναίδου και κακής πόρνης ο νους χαίρουσιν άμφω λαμβάνοντες κέρματα κινούμενοί τε και διατρυπώμενοι βινούμενοί τε και διεσπεκλωμένοι γομφούμενοί τε και διασφηνώμενοι χορδούμενοί τε και κατασποδούμενοι. Αρχίλοχος άρεσε σε 31 |
| • | Εν πλησμονήι τοι Κύπρις, εν πεινώσι δ’ ου. Σε εποχή αφθονίας, σου είναι πόρνη, αλλά σε εποχή πείνας όχι. Μένανδρος άρεσε σε 26 |
| • | Δημώναξ ορών πλήθος επόμενον εταιριζούσῃ γυναικί «διαίρεσις,» έφη, «ανθρώπων εστί τόδε το γύναιον· οι μεν γαρ άγονται, οι δε παράγονται, οι δε εξάγονται.» Δημώναξ άρεσε σε 17 |
| • | Εισιών ποτε εις εταίρας οικίαν και των συν αυτώ μειρακίων τινός ερυθριάσαντος, «ου το εισελθείν» έφη, «χαλεπόν, αλλά το μη δύνασθαι εξελθείν.» Αρίστιππος άρεσε σε 12 |
| • | Ουκ ωνούμαι μυρίων δραχμών μεταμέλειαν. Δεν αγοράζω μεταμέλεια αξίας δέκα χιλιάδων δραχμών. Δημοσθένης (προς την εταίρα Λαΐδα που του ζήτησε αυτό το μεγάλο ποσό για τις υπηρεσίες της) άρεσε σε 9 |
Γιορτή & Διασκέδαση | |
| • | Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος. Μια ζωή χωρίς γιορτές [και πανηγύρια] είναι σαν ένας μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο. Δημόκριτος άρεσε σε 179 |
| • | Πίνειν δε ες μέθην ουδαμού πρέπον πλην εν ταις εορταίς. Δεν πρέπει να πίνεις μέχρι να μεθύσεις ποτέ εκτός από τις γιορτές. Πλάτων άρεσε σε 91 |
| • | Πολλοί τραπεζών, ου φίλων εισίν φίλοι. Πολλοί άνθρωποι είναι φίλοι των τραπεζιών [για να τρώνε], δεν είναι πραγματικοί φίλοι. Μένανδρος άρεσε σε 37 |
| • | Αργοίς αιέν εορτά. Για τους αργόσχολους πάντα είναι γιορτή. Θεόκριτος άρεσε σε 31 |
| • | Αντισθένης ερωτηθείς, τι εστιν εορτή, είπε, «γαστριμαργίας αφορμή.» Αντισθένης άρεσε σε 22 |
Φαγητό | |
| • | Οι μεν λοιποί ζώσιν ίνα εσθιώσιν, αυτός δε εσθίω ίνα ζω. Οι άλλοι ζουν για να τρώνε, αλλά εγώ τρώω για να ζήσω. Σωκράτης (από το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ του Ιωάννη Στοβαίου – 6ος αι. μ.Χ.) άρεσε σε 414 |
| • | Ει μεν πλούσιος, όταν θέλη, ει δε πένης, όταν έχη. [πένης=φτωχός] Διογένης (ερωτηθείς τι ώρα πρέπει να γευματίζει κανείς) άρεσε σε 240 |
| • | Βρωμάτων πολυτέλεια λαιμόν μεν τέρπει, τρέφει δε σκώληκα ακολασίας ακοίμητον. Η πολυτέλεια των φαγητών είναι τερπνή για τον λαιμό, αλλά τρέφει και ένα σκουλήκι ακολασίας που δεν κοιμάται. Μέγας Βασίλειος άρεσε σε 52 |
| • | Η κοιλία και πολλά χωρεί κωλίγα. Μένανδρος άρεσε σε 48 |
| • | Αγώ ούτινι θύω πλην εμοί, θεοίσι δ’ ου, και τη μεγίστη, γαστρί τήδε, δαιμόνων. Εγώ δεν θυσιάζω σε κανέναν θεό εκτός από τον εαυτό μου και τη μεγαλύτερη από όλους θεά, την κοιλιά μου. Ευριπίδης άρεσε σε 36 |
| • | Σύκον μετ’ ιχθύν, όσπρεον μετά κρέα. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης άρεσε σε 26 |
| • | Εν τροφή φαρμακείη άριστον, εν τροφή φαρμακείη φλαύρον, φλαύρον και άριστον προς τι. Στην τροφή είναι το καλύτερο φάρμακο και στην τροφή το πιο βλαβερό δηλητήριο. Το χειρότερο και το καλύτερο για κάτι. Ιπποκράτης άρεσε σε 26 |
| • | Ένθα περιττή τροφή, πολλοί μύες και γαλαί. Όπου το φαΐ περισσεύει, υπάρχουν πολλά ποντίκια και γάτες Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 17 |
| • | Ερωτηθείς διά τι πολλά εσθίουσι Θηβαίοι είπεν: «ότι εξ οδόντων γεγένηνται.» Ερωτηθείς γιατί οι Θηβαίοι τρώνε πολύ, είπε «επειδή έχουν γεννηθεί από δόντια.» Πυθαγόρας (σύμφωνα με τη μυθολογία, οι προπάτορες των Θηβαίων φύτρωσαν από τα δόντια δράκου που έσπειρε ο Κάδμος) άρεσε σε 15 |
| • | Βρώμα θεών. Τροφή θεών. Νέρων (αναφερόμενος στα δηλητηριασμένα μανιτάρια με τα οποία η Αγριππίνα δηλητηρίασε τον Κλαύδιο) άρεσε σε 12 |
| • | Θύννων δ᾽ ωραίων Βυζάντιον έπλετο μήτηρ και σκόμβρων βυθίων τε και ευχόρτου λικιβάττεω. Το Βυζάντιο έχει ωραίες παλαμίδες και πελαγίσια σκουμπριά και καρπερά αμπέλια. Ησίοδος άρεσε σε 9 |
| • | Ου γαρ αναιρείται το ζην ουδέ βίος απόλλυται τοις ανθρώποις, αν μη λοπάδας ιχθύων μηδ’ ήπατα χηνών έχωσι. Δεν ακυρώνεται η ζωή ούτε καταστρέφονται οι άνθρωποι όταν δεν έχουν πιατέλες με ψάρια και συκώτια χήνας. Πλούταρχος άρεσε σε 8 |
Αλκοόλ | |
| • | Σόλων ερωτηθείς υπό Περιάνδρου παρά πότον επεί σιωπών ετύγχανε, πότερα δια λόγων σπάνιν ή δια μωρίαν σιωπά. «Αλλ’ ουδείς αν», είπε, «μωρός εν συμποσίω σιωπάν δύναιτο.» Ερωτηθείς, ενώ τα πίνανε και δεν μιλούσε, αν σιωπά επειδή δεν έχει τίποτα να πει ή επειδή είναι βλάκας: κανένας βλάκας δεν μπορεί να μείνει σιωπηλός σε ένα συμπόσιο. Σόλων (από το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ του Ιωάννη Στοβαίου – 6ος αι. μ.Χ.) άρεσε σε 226 |
| • | Εν οίνω αλήθεια. Αλκαίος άρεσε σε 99 |
| • | Πίνειν δε ες μέθην ουδαμού πρέπον πλην εν ταις εορταίς. Δεν πρέπει να πίνεις μέχρι να μεθύσεις ποτέ εκτός από τις γιορτές. Πλάτων άρεσε σε 91 |
| • | Κάτοπτρον είδους χαλκός εστί, οίνος δε νοός. Ο καθρέφτης αντικατοπτρίζει τη μορφή και το κρασί τον νου. Αισχύλος άρεσε σε 64 |
| • | Ούτος την άμπελον είπε τρεις φέρειν βότρυς: τον πρώτον ηδονής, τον δεύτερον μέθης, τον τρίτον αηδίας. Ανάχαρσις άρεσε σε 50 |
| • | Αισχρόν τον μεθύοντα παρ ανδράσι νήφεσιν είναι, αισχρόν δ’ ει νήφων παρά μεθύουσι μένει. Είναι ντροπή ο μεθυσμένος να βρίσκεται πλάι σε νηφάλιους και ντροπή να βρίσκεται ο νηφάλιος πλάι σε μεθυσμένους. Θέογνις άρεσε σε 42 |
| • | Το εν τη καρδία του νήφοντος επί της γλώττης εστί του μεθύοντος. Αυτό που ο ξεμέθυστος το έχει στην καρδιά του, ο μεθυσμένος το έχει στην γλώσσα του. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 34 |
| • | Ανδρί δε κεκμηώτι μένος μέγα οίνος αέξει. Τον κουρασμένο άνδρα γρήγορα το κρασί θα ξεσηκώσει. Όμηρος άρεσε σε 24 |
| • | Οίνου κατιόντος αναπλώειν έπεα. Όταν βυθίζεται το κρασί επιπλέουν τα λόγια. Ηρόδοτος άρεσε σε 24 |
| • | Αριστοτέλης δε φησιν ότι οι μεν υπ’ οίνου μεθυσθέντες επί πρόσωπον φέρονται, οι δε τον κρίθινον πεπωκότες εξυπτιάζονται την κεφαλήν. Ο μεν γαρ οίνος καρηβαρικός, ο δε κρίθινος καρωτικός. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης (η διαφορά του μεθυσιού με κρασί και του μεθυσιού με μπύρα) άρεσε σε 18 |
| • | Υποπεπώκαμεν, ω άνδρες, και καλώς ηρίσταμεν. Ήπιαμε πολύ και καλά φάγαμε. Αριστοφάνης άρεσε σε 15 |
| • | Αισχύλος, ως λέγουσι, τας τραγωδίας μεθύων εποίει. Λένε πως ο Αισχύλος τις τραγωδίες τις συνέθετε μεθυσμένος. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης άρεσε σε 10 |
| • | Πίνειν εξ αργυρού φρέατος. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (απόδοση στη Νεοελληνική: είναι μεγάλο ποτήρι) άρεσε σε 10 |
| • | Όταν πίνωσιν άνθρωποι τότε πλουτούσι, διαπράττουσι, νικώσιν δίκας, ευδαιμονούσιν, ωφελούσι τους φίλους. Όταν πίνουν οι άνθρωποι τότε είναι πλούσιοι, πετυχημένοι, νικούν δίκες, ευδαιμονούν και ωφελούν τους φίλους. Αριστοφάνης άρεσε σε 2 |
Ύπνος | |
| • | Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν. Ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια. Όμηρος άρεσε σε 263 |
| • | Ημερήσιοι ύπνοι σώματος όχλησιν ή ψυχής αδημοσύνην ή αργίην ή απαιδευσίην σημαίνουσι. Ο ύπνος την ημέρα φανερώνει ή σωματικό πρόβλημα ή ψυχική αναστάτωση ή τεμπελιά ή αμορφωσιά. Δημόκριτος άρεσε σε 158 |
| • | Καθεύδων ουδείς ουδενός άξιος, ουδέν μάλλον του μη ζώντος. Αν κοιμάται [συνέχεια] κανείς, δεν είναι άξιος για τίποτα, όχι περισσότερο από κάποιον που δεν είναι ζωντανός. Πλάτων άρεσε σε 135 |
| • | Ύπνος, αγρυπνίη, αμφότερα μάλλον του μετρίου γινόμενα, νούσος. Τόσο ο ύπνος όσο και η αγρύπνια, αν ξεπερνούν το μέτρο σημαίνουν ασθένεια. Ιπποκράτης άρεσε σε 63 |
| • | Ήδη με ο ύπνος άρχεται παρακατατίθεσθαι τω αδερφώ. Ήδη ο ύπνος άρχισε να με παραχωρεί στον αδερφό του (το θάνατο). Γοργίας (τα τελευταία του λόγια) άρεσε σε 54 |
| • | Πλάτων έφησε τον μεν ύπνον ολιγοχρόνιον θάνατον, τον δε θάνατον πολυχρόνιον ύπνον. Πλάτων άρεσε σε 46 |
| • | Ύπνος τα μικρά του θανάτου μυστήρια. Μένανδρος άρεσε σε 44 |
| • | Άγρυπνος έσο κατά τον νουν· συγγενής γαρ του αληθινού θανάτου ο περί τούτον ύπνος. Το μυαλό σου να είναι άγρυπνο, γιατί μοιάζει με αληθινό θάνατο ο ύπνος του νου. Δημόκριτος άρεσε σε 30 |
| • | Άγρυπνον όμμα ήγγισε νουν. Πλήθος δε ύπνου επώρωσε ψυχήν. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 20 |
| • | Ύπνε άναξ πάντων τε θεών πάντων τ’ανθρώπων. Όμηρος άρεσε σε 20 |
| • | Ύπνος ουδέν εστιν, ή θάνατος πρόσκαιρος, και εφήμερος τελευτή. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 14 |
| • | Ύπνος θανάτου γαρ προμελέτησις τυγχάνει. Μένανδρος άρεσε σε 13 |
| • | Ω φίλον ύπνου θέλγητρον, επίκουρον νόσου. Ω, αγαπημένο θέλγητρο του ύπνου που βοηθάς τις αρρώστιες. Ευριπίδης άρεσε σε 9 |
| • | Σίγα, σίγα, λεπτόν ίχνος αρβύλης. Ευριπίδης (η Ηλέκτρα προς τον Χορό να κάνει ησυχία μη ξυπνήσει ο Ορέστης) άρεσε σε 5 |
| • | Επιμενίδου ύπνος. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (για πολύωρο και βαθύ ύπνο – ο Επιμενίδης κοιμόταν 50 χρόνια!) άρεσε σε 4 |
Σπίτι | |
| • | Ένδον μένουσαν την γυναίκα είναι χρεών εσθλήν, θύρασι δ’ αξίαν του μηδενός. Η γυναίκα πρέπει να είναι ικανή για όλα μες στο σπίτι και ικανή για τίποτα έξω από την πόρτα. Ευριπίδης άρεσε σε 136 |
| • | Γυναικός εσθλής εστι σώζειν οικίαν. Καθήκον της καλής γυναίκας είναι να σώζει το σπίτι της. Μένανδρος άρεσε σε 112 |
| • | Είς εστι δούλος οικίας, ο δεσπότης. Ένας είναι ο [πραγματικός] δούλος στο σπίτι, ο αφέντης του σπιτιού. Μένανδρος άρεσε σε 111 |
| • | Οίκος φίλος, οίκος άριστος. Αίσωπος (έτσι δικαιολογήθηκε η χελώνα που δεν πήγε στο γλέντι του Δία που τσαντίστηκε και της έδωσε το καβούκι) άρεσε σε 40 |
| • | Οίκοι βέλτερον είναι, επεί βλαβερόν το θύρηφι. Σπίτι καλύτερα, βλάπτει το ξεπόρτισμα. από τον Ομηρικό Ύμνο «Εις Ερμήν» (οι Ομηρικοί ύμνοι μάλλον δεν είναι του Ομήρου) άρεσε σε 20 |
σελίδα 16 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συστήνουμε:
Αν σας ενδιαφέρουν τα αρχαιοπρεπή αποφθέγματα, δείτε επίσης και τα Δελφικά Παραγγέλματα, τη σελίδα με τις Αρχαίες παροιμίες, τα Λατινικά ρητά , τα Εκκλησιαστικά ρητά καθώς και τις Βυζαντινές ρήσεις.
