Παροδικότητα | |
| • | Τα πάντα ρέει και ουδέν μένει. Ηράκλειτος άρεσε σε 1381 |
| • | Ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες. Δημόκριτος άρεσε σε 859 |
| • | Αλλ’ ουδέν έρπει ψεύδος εις γήρας χρόνου. Κανένα ψέμα δεν αντέχει στο χρόνο. Σοφοκλής άρεσε σε 250 |
| • | Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού. Μη φέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις μύρια χρόνια. Το μοιραίο κρέμεται πάνω σου. Όσο ζεις, όσο είναι ακόμα δυνατόν, γίνε καλός. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 180 |
| • | Βραχύβιον και ο επαινών και ο επαινούμενος και ο μνημονεύων και ο μνημονευόμενος. Είναι όλα εφήμερα: και αυτός που επαινεί και ο επαινούμενος, και αυτός που μνημονεύει και ο μνημονευόμενος. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 124 |
| • | Θνητών όλβιος εις το τέλος ουδείς. Κανένας άνθρωπος δεν είναι τυχερός στο τέλος. Ευριπίδης άρεσε σε 120 |
| • | Εφήμερα σώματα και χρήματα. Θουκυδίδης άρεσε σε 98 |
| • | Ουκ αεί θέρος εσσείται, ποιείσθε καλιάς. Δεν θα είναι πάντα καλοκαίρι, φτιάξτε καλύβες. Ησίοδος άρεσε σε 74 |
| • | Πολλοίσι υποδέξας όλβον ο θεός προρρίζους ανέτρεψε. Πολλούς που τους είχε χαρίσει θεός μεγάλη ευημερία, τους κατέστρεψε από τη ρίζα. Σόλων άρεσε σε 70 |
| • | Αεί τι καινόν ημέρα παιδεύεται. Κάθε καινούργια μέρα φέρνει ένα καινούργιο μάθημα. Ευριπίδης άρεσε σε 69 |
| • | Κάλλος περιμάχητον μεν αλλ’ ολιγοχρόνιον. Η ομορφιά είναι κάτι για το οποίο αξίζει να πολεμήσεις, αλλά κρατάει λίγο. Πλούταρχος άρεσε σε 59 |
| • | Το ρόδον ακμάζει βαιόν χρόνον· ήν δε παρέλθει ζητών ευρήσεις ου ρόδον, αλλά βάτον. [βαιόν χρόνον=για πολύ λίγο] Ανώνυμο αρχαίο ρητό άρεσε σε 52 |
| • | Άνθρωπος εν ευφρόνῃ φάος άπτεται εαυτώ αποσβεσθείς. Ο άνθρωπος ανάβει φως τη νύχτα ενώ ο ίδιος έχει σβήσει. Ηράκλειτος άρεσε σε 51 |
| • | Ανάσχου πάσχων. Δρων γαρ έχαιρες. Όταν υποφέρεις να έχεις υπομονή, γιατί όταν εσύ δρούσες χαιρόσουν [και άλλοι υπέφεραν]. Ευριπίδης άρεσε σε 49 |
| • | Δόξα ανθρωπίνη και πλούτος εις χουν κατασκηνοί και το κλέος αυτής σβέννυται. Δόξα δε αρετής μένει εις τον αιώνα. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 48 |
| • | Ουδέν εν ανθρώποισι μένει χρήμα έμπεδον αιεί. Κανένα πράγμα δεν μένει για πάντα δεμένο με τους ανθρώπους. Σιμωνίδης ο Κείος άρεσε σε 44 |
| • | Καιρός ανάγει και καιρός αύ κατάγει. Ο χρόνος ανεβάζει και ο χρόνος πάλι κατεβάζει. Αίσωπος άρεσε σε 39 |
| • | Παρέρχεται ως όναρ η ήβη. [όναρ=όνειρο] Θεόκριτος άρεσε σε 33 |
| • | Καιρών μεταβολήν πάντοτε χρη σε σκοπείν. Μένανδρος άρεσε σε 31 |
| • | Κοινά πάθη πάντων· ο βίος τροχός· άστατος όλβος. Κοινά τα βάσανα όλων, η ζωή τροχός, η τύχη άστατη. Φωκυλίδης άρεσε σε 25 |
| • | Φευ, τα των ευδαιμονούντων ως τάχιστα στρέφει θεός. Αλίμονο, πόσο γρήγορα αλλάζει ο θεός τις τύχες των ευδαιμονούντων. Ευριπίδης άρεσε σε 24 |
| • | Τροχός τα ανθρώπινα. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση άρεσε σε 21 |
| • | Την ανθρωπηίην ων επιστάμενος ευδαιμονίην ουδαμά εν τωυτώ μένουσαν. Γνωρίζοντας πως η ανθρώπινη ευδαιμονία ποτέ δεν μένει στο ίδιο μέρος για πολύ. Ηρόδοτος άρεσε σε 18 |
| • | Ο μέγας όλβος ου μόνιμος εν βροτοίς. Η μεγάλη ευημερία στους ανθρώπους δεν είναι μόνιμη. Ευριπίδης άρεσε σε 14 |
| • | Υπόπτερος δ’ ο πλούτος. Ο πλούτος έχει φτερά [και φεύγει]. Αρχαία παροιμία άρεσε σε 13 |
| • | Αδώνιδος κήποι. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (για εφήμερες απολαύσεις) άρεσε σε 13 |
| • | Όλος ο βίος ελλύχνιον. Όλη η ζωή είναι ένα λυχνάρι. Αρχαιοελληνική παροιμία (για το μυστήριο και το εφήμερο της ζωής —το λυχνάρι καίει για λίγο ενώ γύρω του είναι σκοτάδι) άρεσε σε 12 |
| • | Χαρτοίσίν τε χαίρε και κακοίσιν ασχάλα μη λίην, γίνωσκε δ’ οίος ρυσμός ανθρώπους έχει. Να χαίρεσαι για τα καλά σου και να λυπάσαι για τα κακά με μέτρο! Να ξέρεις ποιος ρυθμός κυβερνά τους ανθρώπους. Αρχίλοχος άρεσε σε 10 |
| • | Πολλάς γ’ ο δαίμων του βίου μεταστάσεις έδωκεν ημίν μεταβολάς τε της τύχης. Ο θεός έφερε πολλές αλλαγές και μεταβολές στην τύχη μας. Ευριπίδης άρεσε σε 6 |
| • | Ούτως εστίν ο κόσμος αστάθμητος και ο βίος των ανθρώπων ως παιγνίδι· και ούτως στρέφει τας υποθέσεις ο τροχός άνω και κάτω και κυλίει αυτάς και κλώθει ως θέλει. Γεώργιος Αμαρτωλός (αναφερόμενος στον Κωνσταντίνο Θ’ Μονομάχο) άρεσε σε 6 |
Παρόν | |
| • | Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής. Το μέλλον σου θα είναι καλό αν τακτοποιήσεις καλά το παρόν. Ισοκράτης άρεσε σε 131 |
| • | Το νυν εστι μεσότης τις. Αριστοτέλης άρεσε σε 126 |
| • | Το παρόν ευ ποιείν. Να υπομένεις [ή να αξιοποιείς] το παρόν. Πιττακός ο Μυτιληναίος (απάντηση στην ερώτηση «τι άριστον;») άρεσε σε 69 |
| • | Το σήμερον μέλει μοι· Το δ’ αύριον τις οίδεν; Ανακρέων (από την Παλατινή Ανθολογία, ΧΙ 47) άρεσε σε 32 |
| • | Επί τοις παρούσι τον βίον διάπλεκε. Κανόνιζε τη ζωή σου με βάση τις τρέχουσες συνθήκες. Αρχαίο ρητό άρεσε σε 15 |
Κατάλληλος Χρόνος | |
| • | Οι καιροί ου μενετοί. Οι καιροί [ή οι ευκαιρίες] δεν περιμένουν. Θουκυδίδης άρεσε σε 555 |
| • | Έσσετ’ ήμαρ. Θα ‘ρθει η μέρα που… Όμηρος άρεσε σε 231 |
| • | Ως μέγα το μικρόν εστιν εν καιρώ δοθέν. Πόσο μεγάλο είναι και το πιο μικρό που δόθηκε στην ώρα του. Μένανδρος άρεσε σε 90 |
| • | Καιρός επί πάσιν άριστος. Για όλα τα πράγματα υπάρχει ο σωστός χρόνος. Θέογνις άρεσε σε 78 |
| • | Σφραγίζου τους μεν λόγους σιγή, την δε σιγήν καιρώ. Να βάζεις σφραγίδα στα λόγια με σιωπή και στη σιωπή να βάζεις σφραγίδα την κατάλληλη χρονική στιγμή. Σόλων άρεσε σε 67 |
| • | Το ρόδον ακμάζει βαιόν χρόνον· ήν δε παρέλθει ζητών ευρήσεις ου ρόδον, αλλά βάτον. [βαιόν χρόνον=για πολύ λίγο] Ανώνυμο αρχαίο ρητό άρεσε σε 52 |
| • | Χρόνος εστίν εν ώ καιρός, και καιρός εν ώ χρόνος ου πολύς. [καιρός=ευκαιρία] Ιπποκράτης άρεσε σε 48 |
| • | Ούπω καιρός… Ουκέτι καιρός. Ακόμα δεν είναι καιρός… δεν είναι πια καιρός. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 47 |
| • | Άπαντα καιρώ χάριν έχει τρυγώμενα. Όλα όσα αξιοποιούνται στην ώρα τους είναι ωραία. Μένανδρος άρεσε σε 44 |
| • | Γέλως άκαιρος εν βροτοίς δεινόν κακόν. Το άκαιρο γέλιο είναι μεγάλο κακό για τους ανθρώπους Μένανδρος άρεσε σε 44 |
| • | Μήτε τριηκόντων ετέων μάλα πολλ᾽ απολείπων μητ᾽ επιθείς μάλα πολλά· γάμος δε τοι ώριος ούτος. Ούτε να είσαι πολύ κάτω από τα τριάντα ούτε πολύ παραπάνω. Αυτή είναι η κατάλληλη ώρα για γάμο. Ησίοδος άρεσε σε 41 |
| • | Ύστερον πρότερον. Κικέρων (όταν αυτό που κανονικά έπεται, προηγείται —τη φράση χρησιμοποίησε ο Κ. στα Ελληνικά ως προερχόμενη από τον Όμηρο, όπου όμως δεν υπάρχει αυτούσια) άρεσε σε 38 |
| • | Μέτρα φυλάσσεσθαι· καιρός δ᾽ επί πάσιν άριστος. Κρατάτε το μέτρο. Και υπάρχει η κατάλληλη στιγμή για όλα. Ησίοδος άρεσε σε 38 |
| • | Μικραί χάριτες εν καιρώ μέγισται τοις λαμβάνουσι. Οι μικρές χάρες την κατάλληλη στιγμή είναι πολύ μεγάλες γι’ αυτούς που τις δέχονται. Δημόκριτος άρεσε σε 35 |
| • | Αποκρίνου εν καιρώ. Να απαντάς εγκαίρως. Περίανδρος άρεσε σε 23 |
| • | Έτος φέρει ούτις άρουρα. Η χρονιά φέρνει [την καλή σοδειά] όχι η γη. Θεόφραστος άρεσε σε 23 |
| • | Φειδώ τοι χρηστή, εν καιρώ δε και δαπάνη. Η φειδώ είναι βεβαίως ωφέλιμη, στον κατάλληλο όμως χρόνο και η δαπάνη. Δημόκριτος άρεσε σε 19 |
| • | Έχει κίνδυνον η ακαιρία μέγαν. Πλούταρχος άρεσε σε 18 |
| • | Παν μοι συναρμόζει ό σοι ευάρμοστόν εστιν, ω κόσμε˙ ουδέν μοι πρόωρον ουδέ όψιμον ό σοι εύκαιρον. Όλα όσα αρμόζουν σε σένα, κόσμε, αρμόζουν και σε μένα. Τίποτα δεν είναι για μένα πρόωρο ή καθυστερημένο αν για σένα είναι στον κατάλληλο χρόνο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 4 |
| • | Ο αυτός προς τινα των μαθητών αυτού έφη: «εὰν καιρόν ζητής προς φιλοσοφίαν, καιρόν ουχ έξεις.» Πλάτων άρεσε σε 1 |
Χρόνος | |
| • | Ο χρόνος άπαντα τοίσιν ύστερον φράσει. Λάλος γαρ ούτος ουκ ερωτώσιν λέγει. Ο χρόνος δίνει όλες τις απαντήσεις. Είναι πολύ ομιλητικός και δεν χρειάζεται καν τις ερωτήσεις. Ευριπίδης άρεσε σε 686 |
| • | Βραχύς αιών. Η ζωή είναι σύντομη. Ευριπίδης άρεσε σε 297 |
| • | Πάντα εκκαλύπτων ο χρόνος εις το φως άγει. Ο χρόνος αποκαλύπτει τα πάντα και τα φέρνει στο φως. Σοφοκλής άρεσε σε 226 |
| • | Χρόνος παις εστι παίζων πεττεύων. Παιδός η βασιλεία. Ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει πεσσούς. Το βασίλειο ανήκει σ’ αυτό το παιδί. Ηράκλειτος άρεσε σε 193 |
| • | Χρόνου φείδου. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 183 |
| • | Χρόνου γαρ εις τα πράγματα εάν λάβης, άπαντα λήξει και κατασταλήσεται. Απολλόδωρος άρεσε σε 138 |
| • | Σοφώτατον χρόνος· ανευρίσκει γαρ πάντα. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 110 |
| • | Πάντων των αναγκαίων κακών ιατρός χρόνος εστίν. Μένανδρος άρεσε σε 103 |
| • | Χρόνος ο πάντων πρόγονος. Πίνδαρος άρεσε σε 81 |
| • | Νόημα ή μέτρον τον χρόνον, ουχ υπόστασιν. Ο χρόνος είναι επινόηση ή τρόπος μέτρησης και δεν υπάρχει πραγματικά. Αντιφών ο Ραμνούσιος άρεσε σε 76 |
| • | Μη πίστευε χρόνω. Περίανδρος άρεσε σε 51 |
| • | Σοφόν λέγουσι τον χρόνον πεφυκέναι. Λένε πως ο χρόνος είναι εκ φύσεως σοφός. Αγάθων άρεσε σε 47 |
| • | Εκδιδάσκει πάνθ’ ο γηράσκων χρόνος. Αισχύλος άρεσε σε 45 |
| • | Χρόνος οξύς οδόντας. Και πάντα σμύχει και βιαιότατα. Ο χρόνος έχει κοφτερά δόντια. Και τα συνθλίβει όλα με βία. Σιμωνίδης ο Κείος άρεσε σε 38 |
| • | Ρέων ο χρόνος ακάθεκτα και αεί τι κινούμενος παρασύρει και παραφέρει πάντα τα εν γενέσει και ες βυθόν αφανείας καταποντοί όπου μεν ουκ άξια λόγου πράγματα, όπου δε μεγάλα τε και άξια μνήμης, και τα τε άδηλα φύων κατα την τραγωδίαν και τα φανέντα αποκρυπτόμενος. Άννα Κομνηνή (η πρώτη φράση από την «Αλεξιάδα») άρεσε σε 37 |
| • | Χρόνος καθαίρει πάντα γηράσκων ομού. Ο χρόνος εξυγιαίνει όλα τα πράγματα που γερνάνε μαζί του. Αισχύλος άρεσε σε 36 |
| • | Συνεχές τε πολυτελές ανάλωμα είναι τον χρόνον. Θεόφραστος άρεσε σε 18 |
Διάρκεια | |
| • | Μέτρον βίου το καλόν, ου το του χρόνου μήκος. Η αξία της ζωής μετριέται με την ωραιότητά της και όχι με το μήκος της. Πλούταρχος άρεσε σε 433 |
| • | Τον βίον μη, τω χρόνω βραχύν όντα, πράγμασιν κακοίς μακρόν ποιείν. Τη ζωή σου, που είναι σύντομη, μην την κάνεις [να φαίνεται] μακριά με κακά πράγματα. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 217 |
| • | Βραχύς ο βίος ανθρώπω ευ πράσσοντι, δυστυχούντι δε μακρός. Απολλώνιος ο Τυανεύς άρεσε σε 106 |
Παρελθόν | |
| • | Μόνου γαρ αυτού και θεός στερίσκεται, αγένητα ποιείν άσσ’ αν ή πεπραγμένα. Ακόμα και ο θεός δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει σαν να μην έχουν γίνει αυτά που έχουν γίνει. Αγάθων άρεσε σε 65 |
Παλαιότητα | |
| • | Αι παροιμίαι παλαιάς εισίν φιλοσοφίας εγκαταλείμματα, περισωθέντα διά συντομίαν και δεξιότητα. Αριστοτέλης άρεσε σε 55 |
| • | Τοις μεν νόμοις, παλαιοίς χρώ, τοις δ’ όψοις, προσφάτοις. Να χρησιμοποιείς παλαιούς νόμους και φρέσκα φαγητά. Περίανδρος άρεσε σε 37 |
| • | Εγώ, φάναι, παλαιότατος ειμι, συ δε πρεσβύτατος. Εγώ μεν είμαι ο παλιότερος, αλλά εσύ είσαι ο ανώτερος. Σοφοκλής (απευθυνόμενος στον Νικία, αρνούμενος να αποδεχθεί την αρχιστρατηγία στη Σικελική εκστρατεία, κατά τον Πλούταρχο) άρεσε σε 32 |
| • | Αρχαιότερα της διφθέρας λέγεις. Αυτά που λες είναι [γνωστά και] παλιότερα από τη διφθέρα. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (για χιλιοειπωμένα και χαζά επιχειρήματα –η «διφθέρα» ήταν το παλιό τεφτέρι όπου ο Δίας έγραφε τα γενόμενα) άρεσε σε 13 |
Προέλευση | |
| • | Εκ πάντων εν και εξ ενός πάντα. Ηράκλειτος άρεσε σε 253 |
| • | Ομολογείν άρα ημίν και ταύτη τους ζώντας εκ των τεθνεώτων γεγονέναι ουδέν ήττον ή τους τεθνεώτας εκ των ζώντων. Συμφωνούμε λοιπόν, ότι οι ζωντανοί απ’ αυτούς που έχουν πεθάνει προέρχονται, όπως κι αυτοί που έχουν πεθάνει από τους ζωντανούς. Πλάτων άρεσε σε 114 |
| • | Μηδέν εκ του μη όντος γίνεσθαι μηδ’ ες το μη ον φθείρεσθαι. Δημόκριτος άρεσε σε 97 |
| • | Ου γαρ από δρυός έσοι… ουδ’ από πέτρης. Γιατί ούτε από δρυ ούτε από πέτρα γεννήθηκες [αλλά από ανθρώπους είσαι γεννημένος]. Όμηρος άρεσε σε 56 |
| • | — Εκ γυναικός τα χείρω. — Kαι εκ γυναικός τα κρείττω. Ο διάλογος μεταξύ του αυτοκράτορα Θεόφιλου και της Κασσιανής (το 830) (κατά τη διαδικασία επιλογής συζύγου του αυτοκράτορα ο οποίος, πικαρισμένος, διάλεξε άλλη) άρεσε σε 41 |
| • | Ουδέν εκ δενός γένοιτο. Τίποτα δεν γίνεται από το τίποτα. Αλκαίος άρεσε σε 23 |
| • | Σμικρού γένοιτ’ αν σπέρματος μέγας πυθμήν. Από μικρό σπόρο μπορεί να γίνει μεγάλο δέντρο. Αισχύλος άρεσε σε 20 |
| • | Έν ανδρών, έν θεών γένος· εκ μίας δε πνέομεν ματρός αμφότεροι· διείργει δε πάσα κεκριμένα δύναμις. Ένα είναι και των θεών και των ανθρώπων το γένος. Από μια μητέρα γεννηθήκαμε. Μόνη διαφορά μας είναι η δύναμη. Πίνδαρος άρεσε σε 17 |
| • | Αεὶ Λιβύη φέρει τι καινόν. Πάντα κάτι καινούργιο έρχεται από την Αφρική. Αριστοτέλης (αποδίδεται συχνά και με «κακόν» αντί «καινόν» – είναι αρχαία παροιμία που παραθέτει ο Αριστοτέλης στο «Περί Ζώων») άρεσε σε 16 |
| • | Ερωτηθείς διά τι πολλά εσθίουσι Θηβαίοι είπεν: «ότι εξ οδόντων γεγένηνται.» Ερωτηθείς γιατί οι Θηβαίοι τρώνε πολύ, είπε «επειδή έχουν γεννηθεί από δόντια.» Πυθαγόρας (σύμφωνα με τη μυθολογία, οι προπάτορες των Θηβαίων φύτρωσαν από τα δόντια δράκου που έσπειρε ο Κάδμος) άρεσε σε 15 |
| • | Τέσσαρα των πάντων ριζώματα πρώτον άκουε· πυρ και ύδωρ και γαίαν ιδ’ αιθέρος άπλετον ύψος· εκ γαρ των όσα τ’ ην όσα τ’ έσσεται όσσα τ’ έασιν. απόδοση: Τέσσερα είναι τα ριζώματα: φωτιά, νερό, γη και αέρας. Από αυτά προέρχονται όσα υπήρξαν, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν. Εμπεδοκλής άρεσε σε 12 |
| • | Πολλά υμείς οι Γραικοί εξιδιοποιείσθε ως αυτοί ή ονομάσαντες ή πρώτοι ευρόντες. Εσείς οι Γραικοί έχετε ιδιοποιηθεί πολλά [ισχυριζόμενοι] ότι από εσάς προέρχεται η ονομασία ή ότι εσείς το έχετε βρει. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης (από το «Δειπνοσοφισταί» –άποψη του οικοδεσπότη, του Ρωμαίου Λαρήνσιου) άρεσε σε 10 |
Μέλλον | |
| • | Μηδενί συμφοράν ονειδίσης. Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον. Μην κοροϊδέψεις καμιά συμφορά γιατί η τύχη είναι κοινή για όλους και το μέλλον άγνωστο. Ισοκράτης («κοινή η τύχη» σημαίνει επίσης «η τύχη είναι πόρνη») άρεσε σε 360 |
| • | Όμοια γαρ ως επί το πολύ τα μέλλοντα τοις γεγονόσι. Αυτά που θα γίνουν στο μέλλον είναι ως επί το πλείστον ίδια μ’ αυτά που έχουν γίνει. Αριστοτέλης άρεσε σε 354 |
| • | Ει βούλει άλυπον βίον ζην, τα μέλλοντα συμβαίνειν ως ήδη συμβεβηκότα λογίζου. Αν θες να ζεις χωρίς άγχος, να αντιμετωπίζεις τα μέλλοντα να συμβούν σαν να έχουν ήδη συμβεί. Επίκτητος άρεσε σε 256 |
| • | Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον. Θεόκριτος άρεσε σε 143 |
| • | Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής. Το μέλλον σου θα είναι καλό αν τακτοποιήσεις καλά το παρόν. Ισοκράτης άρεσε σε 131 |
| • | Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει. Από το ποτήρι μέχρι τα χείλη πολλά γίνονται. Αρχαία παροιμία από περιστατικό με δούλο του αργοναύτη Ανταίου (με την έννοια ότι πολλά απρόοπτα μπορεί να συμβούν μέχρι να πραγματοποιηθεί κάτι) άρεσε σε 111 |
| • | Ο τα νυν ιδών πάντα εώρακεν, όσα τε εξ αϊδίου εγένετο και όσα εις το άπειρον έσται. Πάντα γαρ ομογενή και ομοειδή. Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 102 |
| • | Ουδείς γινώσκει, τι μετ’ αύριον ή τι μεθ’ ώραν. Άσκοπός εστι βροτών θάνατος, το δε μέλλον άδηλον. Φωκυλίδης άρεσε σε 56 |
| • | Όρα το μέλλον. Πρόσεχε το μέλλον. Περίανδρος άρεσε σε 32 |
| • | Το μέλλον άδηλον πάσιν ανθρώποις και μικροί καιροί μεγάλων πραγμάτων αίτιοι γίγνονται. Το μέλλον είναι άδηλο για όλους τους ανθρώπους και μικρά περιστατικά γίνονται τα αίτια για μεγάλα πράγματα. Δημοσθένης άρεσε σε 32 |
Παιδική Ηλικία | |
| • | Εξ απαλών ονύχων. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (ερμηνεία: σημαίνει από παλιά, από μικρός και όχι απαλά) άρεσε σε 14 |
Ηλικίες | |
| • | Τι εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται; Το αίνιγμα της Σφίγγας (το έλυσε ο Οιδίπους —η απάντηση είναι φυσικά «ο άνθρωπος» σε διάφορες ηλικίες) άρεσε σε 265 |
| • | Κτήσαι μεν εν τη νεότητι ευπραξίαν, εν δε τω γήρα σοφίαν. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 98 |
| • | Πειθαρχικόν η νεότης, ηγεμονικόν το γήρας. Πλούταρχος άρεσε σε 78 |
| • | Ήλιξ ήλικα τέρπει. [ήλιξ=συνομήλικος] Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 60 |
| • | Έργα νέων, βουλαί δε μέσων, ευχαί δε γερόντων. Ησίοδος άρεσε σε 46 |
| • | Έργα μεν νεωτέρων, βουλαί δ’ έχουσι των γεραιτέρων κράτος. Ευριπίδης άρεσε σε 17 |
Νεότητα | |
| • | Μέμνησο νέος ων, ως γέρων έση ποτέ. Να θυμάσαι όταν είσαι νέος ότι και συ θα γίνεις γέρος. Μένανδρος άρεσε σε 118 |
| • | Έλληνες αεί παίδές εστε, γέρων δε Έλλην ουκ έστιν. Ηρόδοτος (Αιγύπτιοι ιερείς προς τον Σόλωνα) άρεσε σε 117 |
| • | Υπεροχής επιθυμεί η νεότης, η δε νίκη υπεροχή τις. Η νεότητα επιθυμεί την υπεροχή, και η νίκη είναι ένα είδος υπεροχής. Αριστοτέλης άρεσε σε 107 |
| • | Άμες γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες. Και εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι [από εσάς]. Τραγούδι από το χορό των νέων στις γιορτές της αρχαίας Σπάρτης. άρεσε σε 44 |
| • | Παρέρχεται ως όναρ η ήβη. [όναρ=όνειρο] Θεόκριτος άρεσε σε 33 |
| • | Νεότης πονείν ουκ εθέλουσα, παρά το γήρας κακοπραγεί. Αίσωπος (από το μύθο «των τεττίγων και των μυρμήκων») άρεσε σε 23 |
Γηρατειά | |
| • | Ο γέρων νέος εγένετο, ο δε νέος άδηλον ει εις γήρας αφίξεται. Ο γέρος υπήρξε νέος αλλά ο νέος δεν είναι σίγουρο ότι θα φτάσει να γίνει γέρος. Δημόκριτος άρεσε σε 255 |
| • | Τίμα το γήρας, ου γαρ έρχεται μόνον. Μένανδρος άρεσε σε 211 |
| • | Γέρων εραστής, εσχάτη κακή τύχη. Μένανδρος άρεσε σε 191 |
| • | Γήρας και πενία δύο τραύματα δυσθεράπευτα. Δημόκριτος άρεσε σε 114 |
| • | Αετού γήρας κορύδου νεότης. Του αετού τα γεράματα ισοδυναμούν με του κορυδαλλού τα νιάτα. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 91 |
| • | Το γήρας όρμον είναι των κακών. Τα γηρατειά είναι λιμάνι όπου αράζουν όλες οι συμφορές. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 87 |
| • | Δις παίδες οι γέροντες. Οι γέροι είναι δυο φορές παιδιά. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 52 |
| • | Γνώμαι δ’ αμείνους εισί των γεραιτέρων, ο γαρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον. Ευριπίδης άρεσε σε 40 |
| • | Πικρόν νέα γυναικί πρεσβύτης ανήρ. Πικρό για μια νέα γυναίκα να έχει γέρο άντρα. Ευριπίδης άρεσε σε 40 |
| • | Αμές ποκ’ ήμες άλκιμοι νεανίαι. Ήμαστε κι εμείς κάποτε ρωμαλέοι νέοι. Τραγούδι από το χορό των γερόντων στις γιορτές της αρχ. Σπάρτης άρεσε σε 38 |
| • | Πάλιν γαρ αύθις παίς ο γηράσκων ανήρ. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 30 |
| • | Μη δειν ονειδίζειν το γήρας, εις ό πάντες ευχόμεθα ελθείν. Βίων ο Βορυσθενίτης άρεσε σε 24 |
| • | Ισχύς και ευμορφίη νεότητος αγαθά, γήρατος δε σωφροσύνη άνθος. Η δύναμη και η ομορφιά είναι τα αγαθά της νεότητας, ενώ το άνθος των γηρατειών είναι η σωφροσύνη. Δημόκριτος άρεσε σε 23 |
| • | Μήποτ’ ευ έρδειν γέροντα. Ποτέ μην κάνεις καλό σε γέροντα. Αρχαιοελληνική παροιμία (επειδή δεν υπάρχει χρόνος να σου το ανταποδώσει) άρεσε σε 22 |
| • | Γραυς χορεύει. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 18 |
| • | Αισχρόν την μεν ηλικίαν παρακμάσαι, μη παρακμάσαι δε την ασέλγειαν. Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός άρεσε σε 18 |
| • | Ψυχρόν το γήρας, η τ’ εμή κράσις φύσει (φεύ) φλεγματώδης. Λέων Στ’ ο Σοφός άρεσε σε 13 |
| • | Αυξανομένῳ τω σώματι συναύξονται και αι φρένες, γηράσκοντι δε συγγηράσκουσιν. Καθώς αυξάνεται το σώμα αυξάνεται και το μυαλό, όταν γερνάει δε το σώμα, γερνάει και αυτό μαζί. Ηρόδοτος άρεσε σε 12 |
Φθορά | |
| • | Η μεν του σώματος ισχύς γηράσκει, η δε της ψυχής ρώμη αγήραστος εστίν. Ξενοφών άρεσε σε 114 |
| • | Πάντα εν μεταβολήι· και αυτός συ εν διηνεκεί αλλοιώσει και κατά τι φθορά, και ο κόσμος δε όλος. Τα πάντα αλλάζουν συνεχώς. Και εσύ είσαι σε μια διαδικασία διαρκούς αλλοίωσης και φθοράς, και επίσης όλος ο κόσμος. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 36 |
| • | Πάντα γαρ πέφυκε και ελασσούσθαι. Όλα εκ φύσεως μειώνονται [ή φθείρονται, χειροτερεύουν]. Θουκυδίδης άρεσε σε 33 |
| • | Φθείρεται ο μεν κόσμος πυρί και ύδατι, ο δε των ακολάστων πλούτος έρωτι και μέθη. Πλούταρχος άρεσε σε 4 |
Προφητείες | |
| • | Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης. Όμηρος (ρήση του Έκτορα) άρεσε σε 441 |
| • | Ήξεις αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις. Χρησμός του μαντείου των Δελφών. (το νόημα εξαρτάται από τη θέση του κόμματος) άρεσε σε 183 |
| • | Άνευ χαλκού Φοίβος ου μαντεύεται. Χωρίς χαλκό (λεφτά), ο Φοίβος δεν προφητεύει. Αίσωπος άρεσε σε 68 |
| • | Ο άναξ, ού το μαντείόν εστι το εν Δελφοίς, ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει. Ο άρχοντας στον οποίο ανήκει το μαντείο στους Δελφούς, ούτε λέει ούτε κρύβει, αλλά μονάχα σημαίνει. Ηράκλειτος άρεσε σε 55 |
| • | Σήματα λυγρά. Ολέθρια σημάδια. Όμηρος άρεσε σε 42 |
| • | Μαντικήν μη εχθαίρει. Μην απορρίπτεις την προφητική δύναμη. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 37 |
| • | Είπατε τω βασιλεί, χαμαί πέσε δαίδαλος αυλά. Ουκέτι Φοίβος έχει καλύβην, ου μάντιδα δάφνην, ου παγάν λαλέουσαν. Απέσβετο και λάλον ύδωρ. Δελφικός χρησμός (ο τελευταίος χρησμός των Δελφών προς τον Ιουλιανό τον Παραβάτη το 362 μ.Χ., προαναγγέλλοντας το τέλος του Dωδεκάθεου) άρεσε σε 27 |
| • | Μάντις δ’ άριστος όστις εικάζει καλώς. Ευριπίδης (διασώζεται από τον Πλούταρχο) άρεσε σε 27 |
| • | Μάντις κακών. Όμηρος (ο Αγαμέμνων για τον Κάλχα) άρεσε σε 26 |
| • | Δεινόν συνιδείν το μέλλον, ασφαλές το γενόμενον. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 23 |
| • | Ουδείς ευτυχής προς μάντιν απέρχεται. Αισχύλος άρεσε σε 13 |
Αναβλητικότητα | |
| • | Μήδ’ αναβάλλεσθαι ες τ’ αύριον ες τ’ έννηφιν. Μην αναβάλλετε για αύριο και μεθαύριο [ό,τι μπορείτε να κάνετε σήμερα]. Ησίοδος άρεσε σε 204 |
| • | Το αεί μέλλειν ατελέας ποιέει τας πρήξιας. Η διαρκής αναβολή δεν ολοκληρώνει τις πράξεις. Δημόκριτος άρεσε σε 102 |
| • | Μη εις αύριον αναβάλλου, η γαρ αύριον ουδέ ποτε λαμβάνει τέλος. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 86 |
| • | Ες αύριον τα σπουδαία. Πλούταρχος (φράση του Αρχία, άρχοντα της Θήβας, ενδεικτικό της αναβλητικότητάς που του στοίχισε, το ίδιο βράδυ, τη ζωή του. Από τον «Πελοπίδα») άρεσε σε 75 |
Καθυστέρηση | |
| • | Κατόπιν εορτής ήκεις. Πλάτων άρεσε σε 57 |
| • | Αγών ου μένει άνδρας λελειμμένους. Ο αγώνας [το αγώνισμα] δεν περιμένει τους άντρες που καθυστερούν. Αισχύλος άρεσε σε 46 |
| • | Οι δε των πραγμάτων ου μένουσι καιροί την ημετέραν βραδύτητα και ειρωνείαν. Οι περιστάσεις δεν περιμένουν τη δική μας βραδύτητα και ειρωνική αντιμετώπιση. Δημοσθένης άρεσε σε 21 |
| • | Ωκείαι χάριτες γλυκερώτεραι· ήν δε βραδύνη, πάσα χάρις κενεή, μηδέ λέγοιτο χάρις. Οι γρήγορες χάρες είναι πιο γλυκές· αν καθυστερήσει μια χάρη δεν έχει νόημα και δεν λέγεται χάρη. Ανώνυμο αρχαίο ρητό άρεσε σε 12 |
Βιασύνη | |
| • | Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι, τάχος τε και οργήν. Δυο πράγματα είναι αντίθετα στη λήψη σωστής απόφασης, η βιασύνη και η οργή. Θουκυδίδης άρεσε σε 393 |
| • | Σπεύδε βραδέως. Πυθαγόρας άρεσε σε 180 |
| • | Δεξάμενος φλόγα τρέχε. Ου γαρ γιγνώσκεις πότε σβέννυται και εν σκοτία σε καταλείψει. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 65 |
| • | Επειχθήναι μεν νυν παν πρήγμα τίκτει σφάλματα. Το να βιάζουμε τα πράγματα οδηγεί σε σφάλματα. Ηρόδοτος άρεσε σε 30 |
| • | Μη σπεύδ’ ά μη δει, μηδ’ ά δει σπεύδειν μένε. Μένανδρος άρεσε σε 27 |
| • | Βίᾳ μηδέν πράττειν. Τίποτε να μην κάνεις με τη βία. Κλεόβουλος ο Ρόδιος («βία» με την έννοια της βιασύνης, μάλλον) άρεσε σε 4 |
Τέλος | |
| • | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. Σόλων (προς τον βασιλιά Κροίσο – από τον Ηρόδοτο) άρεσε σε 1316 |
| • | Προς γαρ το τελευταίον εκβάν, έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται. Δημοσθένης άρεσε σε 335 |
| • | Τέρμα οράν βιότοιο. Να βλέπεις πάντα (να λαμβάνεις υπόψη) το τέλος της ζωής. Σόλων άρεσε σε 182 |
| • | Πέρας γαρ ουδέν μη διά γλώσσης ιόν. Τίποτα δεν τελειώνει αν δεν περάσει από τη γλώσσα. Ευριπίδης άρεσε σε 65 |
Σκοτάδι | |
| • | Λυχνίας σβεσθείσης, πάσα γυνή ομοία. Διογένης άρεσε σε 893 |
| • | Αποσκότησων με. Βγάλε με από το σκοτάδι. Διογένης (με διττή έννοια – η απάντησή του προς το Μ. Αλέξανδρο, όταν τον ρώτησε τι επιθυμούσε από εκείνον) άρεσε σε 196 |
σελίδα 2 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συστήνουμε:
Αν σας ενδιαφέρουν τα αρχαιοπρεπή αποφθέγματα, δείτε επίσης και τα Δελφικά Παραγγέλματα, τη σελίδα με τις Αρχαίες παροιμίες, τα Λατινικά ρητά , τα Εκκλησιαστικά ρητά καθώς και τις Βυζαντινές ρήσεις.
