Αξιολόγηση | |
• | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. Σόλων (προς τον βασιλιά Κροίσο – από τον Ηρόδοτο) άρεσε σε 1316 |
• | Οία η μορφή, τοιάδε και η ψυχή. Αίσωπος άρεσε σε 175 |
• | Τότε τας πόλεις απόλλυσθαι, όταν μη δύνωνται τους φαύλους από των σπουδαίων διακρίνειν. Οι πόλεις χάνονται, όταν δεν μπορούν να ξεχωρίσουν πια τους κακούς από τους καλούς. Αντισθένης άρεσε σε 173 |
• | Του λόγου μέτρον εστίν ουχ ο λέγων, αλλ’ ο ακούων. Την ομιλία αξιολογεί όχι αυτός που μιλάει αλλά αυτός που ακούει. Πλάτων (προς τον Αντισθένη «εν τη σχολή ποτε μακρολογήσαντος» ) άρεσε σε 145 |
• | Τα χείρονα πλείω βροτοίσιν εστι των αμεινόνων. Στους ανθρώπους περισσότερα είναι τα κακά από τα καλά. Ευριπίδης άρεσε σε 106 |
• | Κτηνέων μεν ευγένεια η του σκήνεος ευσθένεια, ανθρώπων δε η του ήθεος ευτροπίη. Στα ζώα η καλή ράτσα φαίνεται από το γερό σώμα και στους ανθρώπους από τον καλό χαρακτήρα. Δημόκριτος άρεσε σε 86 |
• | Ο κακώς διανοηθείς περί των οικείων, ουδέποτε καλώς βουλεύεται περί των αλλοτρίων. Αυτός που έχει κανονίσει άσχημα τα δικά του δεν μπορεί ποτέ να σκέφτεται σωστά για τα ξένα. Ισοκράτης άρεσε σε 85 |
• | Ο μη χείρων, βέλτιστος. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 82 |
• | Τοσούτου άξιος έκαστός εστιν, όσου άξιά εστι ταύτα περί ά εσπούδακεν. Αξίζει κανείς τόσο όσο αξίζουν τα πράγματα με τα οποία ασχολήθηκε συστηματικά. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 80 |
• | Εξ όνυχος τον λέοντα. Αλκαίος (ερμηνεία: Ο άξιος φαίνεται και από τις μικρές λεπτομέρειες) άρεσε σε 51 |
• | Δόκιμος ανήρ και αδόκιμος ουκ εξ ών πράσσει μόνον, αλλά και εξ ών βούλεται. Ο άξιος και ο ανάξιος δεν φαίνονται μόνο από όσα κάνουν, αλλά και από όσα θέλουν. Δημόκριτος άρεσε σε 50 |
• | Όψιν είδες, περί της γνώμης μη εξέταζε. Είδες την όψη, δεν χρειάζεται να εξετάσεις τη διάθεσή του. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 36 |
• | Άνδρας μεν ουδαμού, παίδας δ’ εν Λακεδαίμονι. Άνδρες [αγαθοί δεν υπάρχουν] πουθενά, παιδιά στη Σπάρτη. Διογένης (απάντηση όταν ρωτήθηκε πού υπάρχουν στην Ελλάδα αγαθοί άντρες) άρεσε σε 23 |
• | Πάντα τρία και πλείω ουδέν ουδέ ελάσσω. Ενός εκάστου αρετή τριάς: σύνεσις και κράτος και τύχη. Όλα είναι τρία και τίποτα δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο. Σε όλα υπάρχουν τρεις αρετές: η σύνεση, η δύναμη και η τύχη. Ίων ο Χίος, Αρχαίος τραγωδός, 5ος αιών π.Χ. άρεσε σε 20 |
Αξιοσύνη & Ικανότητα | |
• | Είς εμοί μύριοι, εάν άριστος εί. Για εμένα, ο ένας αξίζει όσο δέκα χιλιάδες, εάν είναι άριστος. Ηράκλειτος άρεσε σε 342 |
• | Τω κρατίστω. Στον πιο δυνατό… Μέγας Αλέξανδρος (η υπόδειξή του για το ποιος θα είναι ο διάδοχός του και τα τελευταία του λόγια…) άρεσε σε 194 |
• | Πράττε μεγάλα μη υπισχνούμενος μεγάλα. Πυθαγόρας άρεσε σε 181 |
• | Ορθόν ουν είναι χρη, ουχί ορθούμενον. Πρέπει να στέκεσαι όρθιος, όχι να σε κρατάνε όρθιο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 148 |
• | Ένδον μένουσαν την γυναίκα είναι χρεών εσθλήν, θύρασι δ’ αξίαν του μηδενός. Η γυναίκα πρέπει να είναι ικανή για όλα μες στο σπίτι και ικανή για τίποτα έξω από την πόρτα. Ευριπίδης άρεσε σε 136 |
• | Πλείονες εξ ασκήσεως αγαθοί γίνονται ή από φύσεως. Οι περισσότεροι γίνονται ικανοί με την άσκηση παρά από τη φύση τους. Δημόκριτος άρεσε σε 134 |
• | Αετού γήρας κορύδου νεότης. Του αετού τα γεράματα ισοδυναμούν με του κορυδαλλού τα νιάτα. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 91 |
• | Με την όψιν καλλωπίζου, αλλ’ εν τοις επιτηδεύμασιν ίσθι καλός. Να φροντίζεις την εμφάνισή σου, αλλά [προπαντός] να είσαι καλός στη δουλειά σου. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 90 |
• | Εισί γαρ δη οι περί τας τελετάς ναρθηκοφόροι μεν πολλοί, βάκχοι δε τε παύροι. Πολλοί έλαβαν μέρος εις τα [ελευσίνια]μυστήρια αλλά λίγοι είναι οι εκλεκτοί. Πλάτων άρεσε σε 73 |
• | Είς, αλλά λέων. Αίσωπος άρεσε σε 66 |
• | Δεξάμενος φλόγα τρέχε. Ου γαρ γιγνώσκεις πότε σβέννυται και εν σκοτία σε καταλείψει. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 65 |
• | Ου γαρ αργύρω και χρυσώ μακάριον το θείον ουδέ βρονταίς και κεραυνοίς ισχυρόν, αλλ’ επιστήμη και φρονήσει. Πλούταρχος άρεσε σε 43 |
• | Κάμηλος και ψωριώσα πολλών όνων φορτία ανατίθεται. Μια καμήλα, ακόμα και ψωριασμένη, μπορεί να κουβαλήσει τα φορτία πολλών γαϊδουριών. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 29 |
• | Τας δ’ αρετάς λαμβάνομεν ενεργήσαντες πρότερον, ώσπερ και επί των άλλων τεχνών. Αριστοτέλης άρεσε σε 28 |
• | Παρ’ εμοί, ω μειράκιον, ανδραγαθίας εισίν ου πατραγαθίας τιμαί. Για εμένα παιδάκι μου, τα αξιώματα δίνονται για ανδραγαθίες, όχι για πατραγαθίες. Αντίγονος Α’ (προς το γιο του που ήθελε κάποιο αξίωμα) άρεσε σε 27 |
• | Άξιος της νηός ο ναύκληρος. Αίσωπος άρεσε σε 25 |
• | Τυδεύς τοι μικρός μεν έην δέμας, αλλά μαχητής. Ο Τυδέας (ο πατέρας του Διομήδη) ήταν μεν μικρόσωμος, αλλά μαχητής. Όμηρος άρεσε σε 20 |
• | Άπας μεν αήρ αιετώ περάσιμος, άπασα δεν χθων ανδρί γενναίω πατρίς. Ο αετός περνάει από κάθε αέρα και για τον γενναίο άντρα κάθε γη είναι πατρίδα. Ευριπίδης άρεσε σε 19 |
• | Και κυβερνήτης αγαθός ενίοτε ναυαγεί· και ανήρ σπουδαίος ατυχεί. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 12 |
• | Ανήρ άκομπος, χειρ δ’ ορά το δράσιμον. Άντρας χωρίς παχιά λόγια, αλλά το χέρι βλέπει αυτό που πρέπει να γίνει. Αισχύλος άρεσε σε 8 |
• | Φύσει το άρχειν οικήιον τω κρέσσονι. Από τη φύση της η εξουσία ταιριάζει στον καλύτερο. Δημόκριτος άρεσε σε 7 |
Αρετή | |
• | Πόλεμος γαρ σχολείον αρετής εστί. Αριστοτέλης άρεσε σε 319 |
• | Αρετής οικείον, κακίας αλλότριον. [Να είσαι] οικείος με την αρετή, ξένος με την κακία. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 110 |
• | Παπαί, Μαρδόνιε, κοίους επ’ άνδρας ήγαγες μαχησομένους ημέας, οί ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούνται, αλλά περί αρετής. Πέρσης στρατηγός για τους Έλληνες το 480 π.Χ. άρεσε σε 107 |
• | Πενία αυτοδίδακτος αρετή. Διογένης άρεσε σε 105 |
• | Της τελείας αρετής είδη τέτταρα: έν μεν φρόνησις, έν δε δικαιοσύνη, άλλο δ’ ανδρεία, ταέταρτον σωφροσύνη. Πλάτων άρεσε σε 93 |
• | Αι μεν ηδοναί θνηταί αι δε αρεταί αθάνατοι. Περίανδρος άρεσε σε 84 |
• | Αρετής προπάροιθε ιδρώτα θεοί αθάνατοι θήκαν. Μπροστά από την αρετή [αξία] οι αθάνατοι θεοί έβαλαν τον ιδρώτα. Ησίοδος άρεσε σε 83 |
• | Δουλοπρεπές άρα η κακία. Ελευθεροπρεπές δε η αρετή. Η κακία είναι είναι για τους δούλους, ενώ η αρετή ταιριάζει στους ελεύθερους. Σωκράτης (από τον «Αλκιβιάδης Α’» του Πλάτωνα) άρεσε σε 78 |
• | Πας γαρ ο τ’ επί γης και υπό γης χρυσός αρετής ουκ αντάξιος. Πλάτων άρεσε σε 69 |
• | Αναφαίρετον όπλον αρετή. Αντισθένης άρεσε σε 66 |
• | Αρετής απάσης σεμνός ηγείται λόγος. Μένανδρος άρεσε σε 58 |
• | Δυσάγωγόν εστι προς αρετήν το γένος των ανθρώπων, δια το προς ηδονήν πολλάκις επιρρεπές. Μέγας Βασίλειος άρεσε σε 55 |
• | Δόξα ανθρωπίνη και πλούτος εις χουν κατασκηνοί και το κλέος αυτής σβέννυται. Δόξα δε αρετής μένει εις τον αιώνα. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 48 |
• | Το κατά Φύσιν ζην, ταυτό του κατ’ Αρετήν ζην. Ζήνων ο Κιτιεύς άρεσε σε 45 |
• | Κτήσαι καλοκαγαθίαν, θεραπείαν, ευσέβειαν, παιδείαν, σωφροσύνην, αλήθειαν, πίστιν, εμπειρίαν, επιδεξιότητα, εταιρίαν. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 37 |
• | Αλέξανδρος την Ιλιάδα αρετής εφόδιον ενόμιζε. Πλούταρχος άρεσε σε 36 |
• | Βιάζεσθαι τινα γενέσθαι καλόν, ουκ έστιν είναι καλόν. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 36 |
• | [Αντισθένης] έφη την αρετήν βραχύλογον είναι, την δε κακίαν απέραντον. Αντισθένης άρεσε σε 30 |
• | Αρετής ζυγός κούφος, ο δε της αμαρτίας φορτικώτατος. Ο ζυγός της αρετής είναι ελαφρύς, της αμαρτίας όμως πάρα πολύ βαρύς. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 26 |
• | Ψυχής τελεότης σκήνεος μοχθηρίην ορθοί. Η τελειότητα της ψυχής επανορθώνει την κακότητα του σώματος. Δημόκριτος άρεσε σε 24 |
• | Τον σοφόν ου κατά τους κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι, αλλά κατά τον της αρετής. Ο σοφός ζει στην κοινωνία όχι σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, αλλά υπακούοντας στον νόμο της αρετής. Αντισθένης άρεσε σε 23 |
• | Όπερ μάλιστα την αρετήν συνέχει, το αιδείσθαι. Εκείνο που περισσότερο από όλα είναι η συνεκτική δύναμη της αρετής είναι η αιδώς. Δημόκριτος άρεσε σε 21 |
• | Ω τλήμον αρετή, λόγος άρ’ ήσθα. Ταλαίπωρη αρετή, λόγια μόνο ήσουν. Ευριπίδης (αυτόν τον στίχο από χαμένη τραγωδία είπε ο Βρούτος αυτοκτονώντας μετά τη μάχη των Φιλίππων) άρεσε σε 21 |
• | Πολλοί τοι πλουτούσι κακοί, αγαθοί δε πένονται. Αλλ᾽ ημείς τούτοις ου διαμειψόμεθα της αρετής τον πλούτον. Βέβαια πολλοί, κακοί άνθρωποι πλουτίζουν, ενώ καλοί άνθρωποι είναι φτωχοί. Αλλά εμείς δεν θα ανταλλάξουμε την αρετή με τον πλούτο. Σόλων άρεσε σε 11 |
• | Σωκράτης ο φιλόσοφος ερωτηθείς τι ήδιστον εν τω βίω είπε· «παιδεία και αρετή και ιστορία των αγνοουμένων». [«ιστορία των αγνοουμένων» ≈ έρευνα των αγνώστων] Σωκράτης άρεσε σε 9 |
• | Ταμείον εστιν αρετής η σωφροσύνη. Μένανδρος άρεσε σε 2 |
Εγκράτεια | |
• | Ανέχου και απέχου. Να έχεις υπομονή και εγκράτεια. Επίκτητος άρεσε σε 272 |
• | Μέτρον άριστον. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 191 |
• | Ηδονήν φεύγε, ήτις λύπην τίκτει. Απόφευγε την απόλαυση που φέρνει λύπη. Σόλων άρεσε σε 155 |
• | Κρατεί ηδονής ουχ’ ο απεχόμενος, αλλ’ ο χρώμενος μεν, μη προεκφερόμενος δε. Εγκρατής στις απολαύσεις δεν είναι ο απέχων, αλλά αυτός που τις γεύεται χωρίς να παρεκτρέπεται. Αρίστιππος άρεσε σε 123 |
• | Γλώσσης, γαστρός, αιδοίων κρατείν. Να είσαι συγκρατημένος στη γλώσσα, στην κοιλιά και στα γεννητικά όργανα. Ανάχαρσις άρεσε σε 120 |
• | Μη δια φόβον, αλλά δια το δέον απέχεσθε αμαρτημάτων. Όχι από φόβο, αλλά επειδή έτσι είναι το σωστό πρέπει να απέχει κανείς από τα αμαρτήματα [και τις αδικίες]. Δημόκριτος άρεσε σε 118 |
• | Ουδείς ελεύθερος εαυτού μη κρατών. Επίκτητος άρεσε σε 104 |
• | Θυμού κράτει. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 73 |
• | Υφ’ ηδονής ο φρόνιμος ουχ αλίσκεται. Μένανδρος άρεσε σε 39 |
• | Αφεκτέα τοίνυν εστίν ημίν του πέους. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε αποχή από το πέος. Αριστοφάνης άρεσε σε 36 |
• | Μήτ’ εν ηδοναίς εκλύτους είναι μήτ’ εν ταις οργαίς εκπαθείς και θηριώδεις. Ούτε στις ηδονές πρέπει να είμαστε αχαλίνωτοι ούτε στους θυμούς παράφοροι και θηριώδεις. Πλούταρχος άρεσε σε 32 |
• | Υφ’ ών κρατείσθαι την ψυχήν αισχρόν, τούτων εγκράτεια άσκει πάντων: κέρδους, οργής, ηδονής, λύπης. Ισοκράτης άρεσε σε 29 |
• | Εγκράτεια και σώματι αγαθόν, προς γαρ υγείην αυτώ ξυμμάχεται και σωφροσύνην εν ψυχή τίκτει. Ευσέβιος ο Καισαρείας άρεσε σε 22 |
• | Πράξης, δ’ αισχρόν ποτέ μήτε μετ' άλλου μήτ' ιδίη. Πάντων δε μάλιστ' αισχύνεο σαυτόν. Ποτέ να μην κάνεις τίποτα αισχρό, ούτε μαζί με άλλον ούτε μόνος σου. Περισσότερο απ' όλους να ντρέπεσαι τον εαυτό σου. Πυθαγόρας άρεσε σε 3 |
Ευφυΐα | |
• | Υγεία και νους εσθλά τω βίω δύο. Υγεία και μυαλό είναι δυο θαυμαστά πράγματα στη ζωή. Μένανδρος άρεσε σε 202 |
• | Όφις Έλλην ο ποικίλος. Πλούταρχος (πικρό και πολυσήμαντο σχόλιο του Πέρση χιλίαρχου Ρωξάνη, για τον Θεμιστοκλή) άρεσε σε 68 |
• | Νους λεπτός όγκον εκδιώκει γαστέρος. Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός άρεσε σε 66 |
• | Τοσούτω διαφέρει η φρόνησις των άλλων αρετών, όσω η όρασις των άλλων αισθήσεων. Σόλων άρεσε σε 53 |
• | Ένθα γαρ σοφίης δέει, βίης έργον ουδέν. Όπου χρειάζεται εξυπνάδα, η βία δεν είναι καθόλου χρήσιμη. Ηρόδοτος άρεσε σε 49 |
• | Αίσωπος ονειδιζόμενος ότι χαλεπήν έχει την όψιν έφη: «μη μου το είδος, αλλ’ εις τον νουν πρόσεχε». Όταν κορόιδεψαν τον Αίσωπο για την ασχήμια του, απάντησε: «μη δίνεις προσοχή στη μορφή μου, αλλά στο μυαλό». Αίσωπος άρεσε σε 38 |
• | Μακάριος όστις ουσίαν και νουν έχει. Χρήται γαρ ούτος εις ά δει ταύτα καλώς. Ευτυχισμένος αυτός που έχει και περιουσία και μυαλό. Επειδή τα χρησιμοποιεί όπου χρειάζεται καλά. Μένανδρος άρεσε σε 27 |
• | Προς τας τύχας γαρ τας φρένας κεκτήμεθα. Θεωρούμαστε έξυπνοι μόνο και μόνο εξαιτίας της επιτυχίας μας. Ευριπίδης άρεσε σε 18 |
• | Το του ποδός μεν βραδύ, το του δε νου ταχύ. Ευριπίδης άρεσε σε 12 |
Σύνεση & Σωφροσύνη | |
• | Το δις εξαμαρτείν τ’ αυτόν ουκ ανδρός σοφού. Μένανδρος άρεσε σε 780 |
• | Το δε σώφρον του ανάνδρου πρόσχημα. Η σύνεση είναι το πρόσχημα του άνανδρου. Θουκυδίδης άρεσε σε 224 |
• | Γνους πράττε. Να ενεργείς έχοντας γνώση. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 194 |
• | Πάσαν γλώσσα βασάνιζε. Βασάνιζε στο μυαλό σου αυτό που θα ξεστομίσεις. Αριστοφάνης άρεσε σε 97 |
• | Της τελείας αρετής είδη τέτταρα: έν μεν φρόνησις, έν δε δικαιοσύνη, άλλο δ’ ανδρεία, ταέταρτον σωφροσύνη. Πλάτων άρεσε σε 93 |
• | Κράτιστον κτημάτων ευβουλία. Το πιο καλό απόκτημα είναι η ορθή κρίση. Σοφοκλής άρεσε σε 92 |
• | Σώφρονος ανδρός έχθραν φυλάττεσθαι και οργήν. Είναι χαρακτηριστικό μυαλωμένου ανθρώπου να μένει μακριά από έχθρα και οργή. Πλούταρχος άρεσε σε 90 |
• | Αιδώς σωφροσύνης πλείστον μετέχει. Η συστολή είναι σημαντικό στοιχείο της σωφροσύνης. Θουκυδίδης άρεσε σε 82 |
• | Δόξα και πλούτος άνευ συνέσεως ουκ ασφαλή κτήματα. Δημόκριτος άρεσε σε 60 |
• | Αμαθία τε μετά σωφροσύνης ωφελιμώτερον ή δεξιότης μετά ακολασίας. Η αμάθεια (άγνοια) με σωφροσύνη είναι πιο ωφέλιμη από τη δεξιότητα (γνώση) με ανηθικότητα. Θουκυδίδης άρεσε σε 59 |
• | Μικρά διδόναι μάλλον ή μεγάλα εγγυάν. Καλύτερα να δίνεις λίγα παρά να εγγυάσαι πολλά. Δημόκριτος άρεσε σε 56 |
• | Ω παι σιώπα· πόλλ’ έχει σιγή καλά. Σοφοκλής άρεσε σε 52 |
• | Ανδρεία, σωφροσύνης αιρετοτέρα. Η ανδρεία είναι προτιμότερη από τη σωφροσύνη. Αντιφάνης άρεσε σε 46 |
• | Πατρός σωφροσύνη μέγιστον τέκνοις παράγγελμα. Δημόκριτος άρεσε σε 41 |
• | Ου γαρ οι πλατείς ουδ᾽ ευρύνωτοι φώτες ασφαλέστατοι, αλλ᾽ οι φρονούντες ευ κρατούσι πανταχού. Γιατί δεν είναι οι μπρατσωμένοι, με μεγάλες πλάτες, αυτοί στους οποίους μπορούμε να στηριχτούμε, αλλ᾽ όσοι έχουνε γερό μυαλό, αυτοί παντού υπερέχουν. Σοφοκλής άρεσε σε 25 |
• | Ισχύς και ευμορφίη νεότητος αγαθά, γήρατος δε σωφροσύνη άνθος. Η δύναμη και η ομορφιά είναι τα αγαθά της νεότητας, ενώ το άνθος των γηρατειών είναι η σωφροσύνη. Δημόκριτος άρεσε σε 23 |
• | Ταμιείον εστί αρετής η σωφροσύνη. Μένανδρος άρεσε σε 22 |
• | Φαύλων έργων και τους λόγους παραιτητέον. Να αποφεύγεις τα φαύλα έργα αλλά και τα φαύλα λόγια. Δημόκριτος άρεσε σε 21 |
• | Πάντα τρία και πλείω ουδέν ουδέ ελάσσω. Ενός εκάστου αρετή τριάς: σύνεσις και κράτος και τύχη. Όλα είναι τρία και τίποτα δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο. Σε όλα υπάρχουν τρεις αρετές: η σύνεση, η δύναμη και η τύχη. Ίων ο Χίος, Αρχαίος τραγωδός, 5ος αιών π.Χ. άρεσε σε 20 |
• | Εξαλείψαι φαντασίαν˙ στήσαι ορμήν˙ σβέσαι όρεξιν˙ εφ’ εαυτώ έχειν το ηγεμονικόν. Εξάλειψε την φαντασία. Περιόρισε την ορμητικότητα. Σβήσε τις επιθυμίες. Έχε υπό έλεγχο το μυαλό σου. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 18 |
• | Άμα πρόσσω και οπίσσω λεύσσει… Κοιτάει από μπροστά και από πίσω [για να το εξετάσει καλά]. Όμηρος άρεσε σε 16 |
• | Τι μέγιστον εν ελαχίστω; Φρένες αγαθαί εν σώματι ανθρώπου. (φρένες αγαθαί=σωφροσύνη ή καλός χαρακτήρας) Περίανδρος άρεσε σε 8 |
• | Ταμείον εστιν αρετής η σωφροσύνη. Μένανδρος άρεσε σε 2 |
• | Εν παντί αρχικώτατος ο φρονιμώτατος. |
Σοφία | |
• | Αρχή Σοφίας ονομάτων επίσκεψις. Αντισθένης άρεσε σε 342 |
• | Σοφία πάντων κάλλιστον, η δε αμάθεια πάντων κάκιστον. Πλάτων άρεσε σε 299 |
• | Χρήσιμ’ ειδώς ουχ ο πολλά ειδώς σοφός. Σοφός είναι εκείνος που ξέρει χρήσιμα, όχι πολλά. Αισχύλος άρεσε σε 154 |
• | Σοφός Σοφοκλής, σοφότερος Ευριπίδης, ανδρών δ’ απάντων Σωκράτης σοφότατος. Πλάτων (από την Παλατινή Ανθολογία) άρεσε σε 142 |
• | Ει το τρέφειν πώγωνα δοκείς σοφίαν περιποιείν, και τράγος ευπώγων αίψ’ όλος εστί Πλάτων. Αν το να έχεις γένια νομίζεις ότι δείχνει σοφία, τότε και ο τράγος θα ήταν Πλάτων. Λουκιανός άρεσε σε 141 |
• | Ιατρική μεν σώματος νόσους ακέεεται, σοφίη δε ψυχήν παθών αφαιρείται. Η ιατρική θεραπεύει τις νόσους του σώματος και η σοφία αφαιρεί τους πόνους της ψυχής. Δημόκριτος άρεσε σε 100 |
• | Σκαιοίσι πολλοίς είς σοφός διόλλυται. Ανάμεσα σε πολλούς αγροίκους, ένας σοφός χάνεται. Σοφοκλής άρεσε σε 96 |
• | Ανδρί σοφώ πάσα γη βατή, ψυχής γαρ αγαθής πατρίς ο ξύμπας κόσμος. Δημόκριτος άρεσε σε 94 |
• | Σοφία μόνον κτημάτων αθάνατον. Ισοκράτης άρεσε σε 67 |
• | Ου γαρ δειν επιτάττεσθαι τον σοφόν αλλ’ επιτάττειν, και ου τούτον ετέρω πείθεσθαι αλλά τούτω τον ήττον σοφόν. Ο σοφός δεν πρέπει να δέχεται εντολές αλλά να διατάζει, και όχι αυτός να υπακούει σε άλλους αλλά σ’ αυτόν να υπακούν οι λιγότερο σοφοί. Αριστοτέλης άρεσε σε 66 |
• | Σοφόν λέγουσι τον χρόνον πεφυκέναι. Λένε πως ο χρόνος είναι εκ φύσεως σοφός. Αγάθων άρεσε σε 47 |
• | Σωκράτης μαινόμενος. Πλάτων (όταν ρωτήθηκε τι γνώμη έχει για τον Διογένη) άρεσε σε 46 |
• | Γίνεται δε εκ του φρονείν τρία ταύτα: βουλεύεσθαι καλώς, λέγειν αναμαρτήτως και πράττειν ά δει. Από τη σοφία ωφελείσαι σε τρία πράγματα: παίρνεις σωστές αποφάσεις, μιλάς σωστά και κάνεις αυτά που πρέπει. Δημόκριτος άρεσε σε 44 |
• | Έτερος εξ ετέρου σοφός το τε πάλαι το τε νυν. Ο καθένας γίνεται σοφός από τον άλλον, και παλιά και τώρα. Βακχυλίδης (εξηγώντας γιατί χρησιμοποιεί φράσεις του Σιμωνίδη του Κείου και όχι μόνο δικές του) άρεσε σε 39 |
• | Έν το σοφόν μούνον, λέγεσθαι ουκ εθέλει και εθέλει Ζηνός όνομα. Η σοφία είναι μία και μοναδική, που θέλει και δεν θέλει να αποκαλείται Θεός. Ηράκλειτος άρεσε σε 37 |
• | Ευ αν έχοι, ει τοιούτον είη η σοφία ωστ᾽ εκ του πληρεστέρου εις το κενώτερον ρειν ημών. Μακάρι η σοφία να ήταν τέτοιο πράγμα που να μπορούσε να ρέει από το γεμάτο προς το άδειο. Πλάτων άρεσε σε 27 |
• | Σοφός ο πολλά ειδώς φυά. Σοφός είναι αυτός που εκ φύσεως ξέρει πολλά. Πίνδαρος άρεσε σε 19 |
• | Σοφού προς ανδρός όστις εν βραχεί πολλούς καλώς οίός τε συντέμνειν λόγους. Σοφός θεωρείται εκείνος που μπορεί εν συντομία να λέει πολλά και ωραία λόγια. Αριστοφάνης άρεσε σε 12 |
• | Μάλα γαρ φιλοσόφου τούτο το πάθος, το θαυμάζειν. Πάνω απ’ όλα το πάθος του φίλου της σοφίας είναι να απορεί. Πλάτων άρεσε σε 11 |
• | Εμπεδοκλής ο φυσικός προς τον λέγοντα, ότι «Ουδένα σοφόν δύναμαι ευρείν κατά λόγον», είπε, «Τον γαρ ζητούντα σοφόν, αυτόν πρότερον είναι δεί σοφόν.» Εμπεδοκλής άρεσε σε 8 |
• | Επί σοφία μη επαίρου. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 4 |
• | Φαύλοις φαίνεται άχρηστος σοφός ανήρ. Για τους φαύλους ο σοφός άνθρωπος φαίνεται άχρηστος. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 1 |
Κατανόηση | |
• | Ανέγνων, έγνων, κατέγνων. Το διάβασα, το κατάλαβα, το απέρριψα. Ιουλιανός ο Παραβάτης (όταν διάβασε βιβλίο με χριστιανικό περιεχόμενο) άρεσε σε 236 |
• | Τα αφανή τοις φανεροίς τεκμαίρου. Αυτά που δεν φαίνονται να τα συμπεραίνεις με βάση αυτά που φαίνονται. Σόλων άρεσε σε 157 |
• | Ανέγνως, αλλ’ ουκ έγνως. Ει γαρ έγνως, ου κατέγνως. Διάβασες [τις Γραφές] αλλά δεν κατάλαβες· γιατί αν είχες καταλάβει δεν θα είχες απορρίψει. Μέγας Βασίλειος (απάντηση σε σχόλιο του Ιουλιανού του Παραβάτη εναντίον του Χριστιανισμού) άρεσε σε 155 |
• | Σοφόν το σαφές. Ευριπίδης άρεσε σε 100 |
• | Πρόσεχε τω υποκειμένω ή τη ενεργεία ή τω δόγματι ή τω σημαινομένω. Πρόσεχε την ουσία του πράγματος λαμβάνοντας υπόψη ή τις ενέργειες ή τα κίνητρα ή το πώς παρουσιάζεται. Μάρκος Αυρήλιος (η φράση στην οποία παραπέμπει και ο Hannibal Lecter…) άρεσε σε 63 |
• | Αμαθέστερον πως ειπέ και σαφέστερον. Πες κάτι κάπως λιγότερο μορφωμένο και πιο σαφές. Αριστοφάνης άρεσε σε 48 |
• | Ει πάντα τα όντα καπνός γένοιτο, ρίνες αν διαγνοίεν. Αν όλα τα πράγματα μπορούσαν να γίνουν καπνός, οι μύτες θα τα ξεχώριζαν. Ηράκλειτος άρεσε σε 37 |
• | Ακούσας νόει. Περίανδρος άρεσε σε 21 |
• | Ίνα τω παραδείγματι φωτεινότερον ποιήσω τον λόγον… Πλούταρχος άρεσε σε 16 |
• | Εις μίαν τε ιδέαν συνορώντα άγειν τα πολλαχή διεσπαρμένα. Το πάλιν κατ’ είδη δύνασθαι τέμνειν κατ' άρθρα, ᾑ πέφυκεν, και μη επιχειρείν καταγνύναι μέρος μηδέν, κακού μαγείρου, τρόπω χρώμενον. [Πρώτον] να μπορείς να αντιλαμβάνεσαι μια ενιαία ιδέα από διάφορα διεσπαρμένα στοιχεία... [δεύτερον], πρέπει να μπορείς να τέμνεις [μια ενιαία ιδέα] στις αρθρώσεις, εκεί όπου διαχωρίζονται εκ φύσεως, και να μην επιχειρείς να σπάσεις κάποιο ενδιάμεσο μέρος όπως θα έκανε ένας κακός μάγειρας. Πλάτων άρεσε σε 12 |
• | Νοείν, οράν, ξυνιέναι, στρέφειν έδραν, τεχνάζειν, κάχ’ υποτοπείσθαι, περινοείν άπαντα. [Ο Ευριπίδης έμαθε τους Αθηναίους] να σκέφτονται, να καταλαβαίνουν, να διαστρεβλώνουν, να εξαπατούν, να υποπτεύονται τα χειρότερα, να τα αμφισβητούν όλα. Αριστοφάνης άρεσε σε 3 |
• | Των δε φιλοσόφων οι μεν γεγόνασι δογματικοί, οι δε εφεκτικοί. Δογματικοὶ μεν όσοι περί των πραγμάτων αποφαίνονται ως καταληπτών. Εφεκτικοὶ δε όσοι επέχουσι περί αυτών ως ακαταλήπτων. Διογένης Λαέρτιος άρεσε σε 2 |
Τόλμη & Θάρρος | |
• | Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον. Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι. Θουκυδίδης (από τον Επιτάφιο του Περικλή) άρεσε σε 905 |
• | Τοις τολμώσιν η τύχη ξύμφορος. Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς. Θουκυδίδης άρεσε σε 420 |
• | Θάρσει. Λέγων τ’ αληθές ου σφαλεί ποτε. Έχε θάρρος· όταν λες την αλήθεια, δεν κάνεις ποτέ λάθος. Σοφοκλής άρεσε σε 315 |
• | Και παρά δύναμιν τολμηταί και παρά γνώμην κινδυνευταί και εν τοις δεινοίς ευέλπιδες. [Οι Αθηναίοι είναι] τολμηροί πέρα από τις δυνάμεις τους, ριψοκίνδυνοι εν γνώσει τους και αισιόδοξοι στις δυσκολίες. Θουκυδίδης άρεσε σε 245 |
• | Ανδρείος ο περί τον καλόν θάνατον αδεής. Ανδρείος είναι αυτός που δεν φοβάται τον τιμημένο θάνατο. Αριστοτέλης άρεσε σε 243 |
• | Θαρσαλέος ανήρ εν πάσιν αμείνων. Ο θαρραλέος άνθρωπος υπερτερεί σε όλα. Όμηρος άρεσε σε 167 |
• | Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον. Θεόκριτος άρεσε σε 143 |
• | Τόλμα πρήξιος αρχή, τύχη δε τέλεος κυρίη. Η τόλμη είναι η αρχή κάθε πράξης, όμως η τύχη καθορίζει το τέλος. Δημόκριτος άρεσε σε 101 |
• | Το πολλά τολμάν πόλλ’ αμαρτάνειν ποιεί. Αν τολμάς πολλά, κάνεις και πολλά λάθη. Μένανδρος άρεσε σε 94 |
• | Πάντα κακοί τολμώσι. Οι κακοί τα τολμούν όλα. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 66 |
• | Είς μάγειρος ου φοβείται πολλά πρόβατα. Μέγας Αλέξανδρος («ειπόντος τινός ότι Δαρείος μυριάδας εις παράταξιν άγει») άρεσε σε 62 |
• | Τολμάν ανάγκη, καν τύχω καν μη τύχω. Πρέπει να το τολμήσω είτε πετύχω είτε όχι. Ευριπίδης άρεσε σε 53 |
• | Ανδρεία, σωφροσύνης αιρετοτέρα. Η ανδρεία είναι προτιμότερη από τη σωφροσύνη. Αντιφάνης άρεσε σε 46 |
• | Τους πόνους γαρ αγαθοί τολμώσι, δειλοί δ’ εισίν ουδέν ουδαμού. Τους αγώνες τολμούν οι ανδρείοι ενώ οι δειλοί δεν είναι τίποτα και πουθενά. Ευριπίδης άρεσε σε 42 |
• | Ηδύ κτήμα της νίκης λαβείν, τόλμα. Σοφοκλής άρεσε σε 41 |
• | Προς σοφία μεν έχειν τόλμαν μάλα σύμφορον εστι, χωρίς δε, βλαβερή. Η τόλμη ωφελεί αν έχει γνώση, χωρίς αυτή βλάπτει. Θέογνις άρεσε σε 34 |
• | Γενναίος εί εκ βαλαντίου. Είσαι γενναίος χάρη στο πορτοφόλι σου. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση άρεσε σε 30 |
• | Πλειν ανάγκη, ζην ουκ ανάγκη. Είναι ανάγκη να αποπλεύσουμε, δεν είναι ανάγκη να ζήσουμε. Πομπήιος (σε ναύτες που δίσταζαν να αποπλεύσουν λόγω καταιγίδας —λέγεται για πράξεις αυτοθυσίας ή απελπισίας) άρεσε σε 25 |
Θέληση & Δύναμη | |
• | Ό,τι δεν λύεται κόπτεται. Μέγας Αλέξανδρος (κόβοντας το Γόρδιο Δεσμό) άρεσε σε 1371 |
• | Βουλή και μύθοισι και ηπεροπηΐδι τέχνη. Με θέληση, με παραμύθια και με την τέχνη της εξαπάτησης. Μέγας Αλέξανδρος (ερωτηθείς πώς κατάφερε να κατακτήσει τον κόσμο σε τόσο σύντομο διάστημα) άρεσε σε 359 |
• | Ανίκητος εί, ω παι. H Πυθία προς Μ. Αλέξανδρο άρεσε σε 169 |
• | Ρώμη αμαθής πολλάκις τίκτει βλάβην. Η δύναμη χωρίς παιδεία είναι πολλές φορές βλαβερή. Ευριπίδης άρεσε σε 122 |
• | Ρώμη δε μετά φρονήσεως ωφέλησεν, άνευ δε ταύτης πλείον τους έχοντας έβλαψεν. Η σωματική δύναμη μαζί με φρόνηση ωφέλησε, αλλά χωρίς αυτή, τους περισσότερους τους έβλαψε. Ισοκράτης άρεσε σε 89 |
Αγωνιστικότητα | |
• | Ώ παίδες Ελλήνων, ίτε ελευθερούτε πατρίδ’ ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων νυν υπέρ πάντων αγών. Αισχύλος άρεσε σε 353 |
• | Πονούντων και κινδυνευόντων τα καλά και μεγάλα έργα. Μέγας Αλέξανδρος άρεσε σε 228 |
• | Μικρού δ’ αγώνος ου μέγα έρχεται κλέος. Από ασήμαντο αγώνα δεν προκύπτει μεγάλη δόξα. Σοφοκλής άρεσε σε 88 |
• | Συν δορί συν ασπίσιν. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (νεοελληνικό αντίστοιχο: «με κάθε τρόπο» ή «πάνοπλος», «χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα») άρεσε σε 27 |
• | Ο αυτός χωλός ων επί παράταξιν προήγεν· ειπόντος δε τινος ότι «τοιούτος ων πώς επί παράταξιν απήεις;» είπεν: «ου γαρ φευγόντων, αλλ’ εστώτων χρεία.» Αν και κουτσός μπήκε μπροστά στην παράταξη μάχης. Όταν δε κάποιος είπε «έτσι όπως είσαι πώς πας στη μάχη;» είπε: «δεν έχουμε ανάγκη από αυτούς που τρέχουν να φύγουν [από τη μάχη] αλλά από αυτούς που μένουν.» Αγησίλαος Β’ άρεσε σε 19 |
Αυτονομία | |
• | Μάταιόν εστι παρά θεών αιτείσθαι ά τις εαυτώ χορηγήσαι ικανός εστι. Είναι μάταιο να ζητάς από τους θεούς αυτά που μπορείς να αποκτήσεις μόνος σου. Επίκουρος άρεσε σε 413 |
• | Ορθόν ουν είναι χρη, ουχί ορθούμενον. Πρέπει να στέκεσαι όρθιος, όχι να σε κρατάνε όρθιο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 148 |
• | Πράττων τα σαυτού, μη τα των άλλων σκόπει. Κάνοντας αυτά που έχεις να κάνεις, μη κοιτάς τι κάνουν οι άλλοι. Μένανδρος άρεσε σε 68 |
• | Ων έχεις αυτός κράτει. Κάνε κουμάντο μόνος σου στα δικά σου πράγματα Αισχύλος άρεσε σε 24 |
• | Ουαί τω μη τοις ιδίοις όνυξι ξυομένω. Αλίμονο σ’ αυτούς που δεν μπορούν να ξυστούν με τα δικά τους νύχια. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 23 |
• | Δίχα δ’ άλλων μονόφρων ειμί. Σκέφτομαι μόνος μου, χώρια από τους άλλους. Αισχύλος άρεσε σε 20 |
• | Φαγέτω με η ιδία φθείρ και μη η αλλοτρία. Ας με φάει η δική μου ψείρα και όχι η ξένη. Αίσωπος άρεσε σε 19 |
Αυτοπεποίθηση | |
• | Ο δίκαιος αταρακτότατος, ο δ’ άδικος πλείστης ταραχής γέμων. Επίκουρος άρεσε σε 183 |
Σταθερότητα | |
• | Σωκράτης ερωτηθείς τι κτήμα συμφορώτατον είπε: «φίλος βέβαιος». Ο Σωκράτης όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το απόκτημα που συμφέρει περισσότερο είπε: «ο σταθερός φίλος». Σωκράτης άρεσε σε 252 |
• | Χαλεπώτερον το φυλάττειν του κτήσασθαι. Πιο δύσκολα να κρατήσεις από το να αποκτήσεις. Δημοσθένης άρεσε σε 178 |
• | Βέβαιος ίσθι και βεβαίοις χρώ φίλοις. Να είσαι σταθερός και να έχεις σταθερούς φίλους. Μένανδρος άρεσε σε 63 |
• | Ο αν ομολογήσης, διατήρει. Ό,τι συμφωνία κάνεις να την τηρείς. Περίανδρος άρεσε σε 13 |
Ηρωισμός | |
• | Ώ παίδες Ελλήνων, ίτε ελευθερούτε πατρίδ’ ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων νυν υπέρ πάντων αγών. Αισχύλος άρεσε σε 353 |
• | Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν. Όμηρος (ο Ιππόλαχος από τη Λυκία στον γιο του Γλαύκο) άρεσε σε 296 |
• | Άνδρες πόλις και ου τείχη, ουδέ νήες ανδρών κεναί. Η ισχύς της πόλης είναι οι άντρες και όχι τα τείχη ούτε τα άδεια πλοία. Θουκυδίδης άρεσε σε 206 |
• | Ώλετο μεν μοι νόστος, ατάρ κλέος άφθιτον έστα. Δεν υπάρχει για εμένα επιστροφή, μα αιώνια θα είναι η δόξα. Όμηρος άρεσε σε 154 |
• | Ή ταν ή επί τας. [να επιστρέψεις] ή με αυτήν [νικητής] ή επάνω της [νεκρός] Οι Σπαρτιάτισσες παραδίνοντας την ασπίδα στους πολεμιστές γιους τους. άρεσε σε 79 |
• | Υπό σκιήι. [Καλύτερα, θα πολεμήσουμε] υπό σκιάν. Διηνέκης (Σπαρτιάτης πολεμιστής, ένας από τους 300) (απάντηση των Σπαρτιατών στην απειλή ότι τα βέλη των Περσών θα κρύβουν τον ήλιο [στις Θερμοπύλες]) άρεσε σε 74 |
• | Αρηϊφάτους θεοί τιμώσι και άνθρωποι. [αρηϊφάτους=αυτούς που έφαγε ο θεός Άρης, δηλ. ο πόλεμος] Ηράκλειτος άρεσε σε 74 |
• | Ουκ αν είη ατείχιστος πόλις άτις άνδρεσσι, και ου πλίνθοις εστεφάνωται. Δεν μπορεί να θεωρείται ατείχιστη μια πόλη που στεφανώνεται με άνδρες και όχι με τούβλα. Λυκούργος («εστεφάνωται» με τη διττή έννοια «περιβάλλεται» και «δοξάζεται») άρεσε σε 54 |
• | Το την Πόλιν σοι δούναι ουτ’ εμόν εστί ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος προς τον Μωάμεθ Β’, το 1453 (λίγο πριν την Άλωση) άρεσε σε 51 |
• | Ευκλεώς τοι κατθανείν χάρις βροτώ. Σίγουρα το να πεθαίνεις ένδοξα είναι μεγάλη χάρη για τους ανθρώπους. Αισχύλος άρεσε σε 32 |
• | Ου δει τους Λακεδαιμονίους ερωτάν οπόσοι εισίν οι πολέμιοι, αλλά πού. Οι Λακεδαιμόνιοι δεν πρέπει να ρωτάνε πόσοι είναι οι εχθροί, αλλά πού είναι. Άγις Β’ Αρχιδάμου, ?-401 π.Χ., Βασιλιάς της Σπάρτης άρεσε σε 32 |
• | Αγησίλαος ερωτώμενος πώς μεγάλην εκτήσατο δόξαν έφη: «θανάτου καταφρονήσας.» Αγησίλαος Β’ άρεσε σε 15 |
• | Άρης φιλεί αεί τα λωστά πάντα τ’ ανθρώπων στρατού. Ο Άρης προτιμά πάντα τους διαλεχτούς πολεμιστές [δηλ. οι γενναίοι πέφτουν στη μάχη] Αισχύλος άρεσε σε 9 |
Αυτογνωσία | |
• | Ένδον σκάπτε, ένδον η πηγή του αγαθού και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτεις. Σκάβε μέσα σου· μέσα σου είναι η πηγή του καλού και θα αναβλύζει πάντα αν πάντα την αναζητείς. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 335 |
• | Δύσκολον τον εαυτόν γνώναι, εύκολον τω άλλω υποτίθεσθαι. Το να γνωρίζεις τον εαυτό σου είναι δύσκολο, αλλά εύκολο να συμβουλεύεις τους άλλους. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 285 |
• | Εδιζησάμην εμεωυτόν. Αναζήτησα τον εαυτό μου. Ηράκλειτος άρεσε σε 246 |
• | Χαλεπώτατον το γιγνώσκειν εαυτόν. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 29 |
• | Ένδον σκάπτε. Σκάβε μέσα [σου]. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος (με την έννοια να αναζητείς το καλό μέσα σου αλλά και με την έννοια, ίσως, να καλλιεργείς τον εαυτό σου) άρεσε σε 14 |
• | Ω δύσποτμ’, είθε μήποτε γνοίης ός εί. Ω δυστυχισμένε, μακάρι ποτέ να μη μάθεις ποιος είσαι. Σοφοκλής (η Ιοκάστη προς τον Οιδίποδα) άρεσε σε 12 |
Τιμιότητα | |
• | Ερωτηθείς τι ποτ’ αυτώ περιγέγονεν εκ φιλοσοφίας, έφη, «Το ανεπιτάκτως ποιείν ά τινες διά τον από των νόμων φόβον ποιούσιν.» Αυτό που πέτυχα με τη φιλοσοφία, ήταν να κάνω με τη θέλησή μου αυτά που οι άλλοι τα κάνουν επειδή φοβούνται τους νόμους. Αριστοτέλης (από τον Διογένη Λαέρτιο) άρεσε σε 282 |
• | Ει μη καθήκει, μη πράξης· ει μη αληθές εστι, μη είπης. Αν δεν είναι σωστό, μην το κάνεις· αν δεν είναι αλήθεια, μην το πεις. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 173 |
• | Δει τον αγαθόν άνδρα παυόμενον της αρχής μη πλουσιώτερον, αλλά μάλλον ενδοξότερον γεγονέναι. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 172 |
• | Ουκ έστιν ηδέως ζην άνευ του φρονίμως και καλώς και δικαίως, ουδέ φρονίμως και καλώς και δικαίως άνευ του ηδέως. Ότω δε τούτο μη υπάρχει εξ ού ζην φρονίμως, και καλώς και δικαίως υπάρχει, ουκ έστι τούτον ηδέως ζην. Είναι αδύνατο να ζήσεις μια ευχάριστη ζωή χωρίς να ζεις με σύνεση και έντιμο και δίκαιο τρόπο, και είναι αδύνατο να ζεις με σύνεση και τιμιότητα και δίκαια χωρίς να ζεις ευχάριστα. Επίκουρος άρεσε σε 84 |
• | Ο μηδέν αδικών ουδενός δείται νόμου. Όποιος δεν κάνει καμιά αδικία, δεν χρειάζεται κανένα νόμο. Αντιφάνης άρεσε σε 63 |
• | Καλοκαγαθίαν όρκου πιστοτέραν έχε. Να εμπιστεύεσαι περισσότερο τον καλό χαρακτήρα από τον όρκο. Σόλων άρεσε σε 61 |
• | Χρύσιππος ερωτηθείς δια τι ου πολιτεύεται είπε: Διότι ει μεν πονηρά πολιτεύεται, τοις θεοίς απαρέσει· ει δε χρηστά, τοις πολίταις. Ιωάννης Στοβαίος άρεσε σε 57 |
• | Αριστείδης ο δίκαιος ερωτηθείς τι εστι το δίκαιον, «το μη αλλοτρίων επιθυμείν», έφη. Ιωάννης Στοβαίος άρεσε σε 46 |
• | Μη πλούτει κακώς. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 42 |
• | Αγνώς και οσίως διατηρήσω βίον τον εμόν και τέχνην την εμήν. Ιπποκράτης (από τον όρκο του Ιπποκράτη) άρεσε σε 41 |
• | Χρήματα δ᾽ ουχ αρπακτά· θεόσδοτα πολλόν αμείνω. Τα χρήματα [υλικά αγαθά] δεν πρέπει να τα αρπάζουμε. Είναι πολύ προτιμότερο να είναι δώρο θεών. Ησίοδος άρεσε σε 15 |
• | Ά μη έθου, μη ανέλη. Αυτά που δεν έβαλες, μη τα παίρνεις. Σόλων (ήταν αρχικά νόμος για να εμποδίζονται οι κρατούντες να κλέβουν, αλλά η φράση απέκτησε ευρύτερη εφαρμογή) άρεσε σε 13 |
Πραότητα | |
• | Αγαθόν ου το μη αδικείν, αλλά το μηδέν θέλειν. Το καλό [και σωστό] είναι όχι μόνο να μην αδικείς αλλά ούτε να θέλεις να το κάνεις. Δημόκριτος άρεσε σε 151 |
• | Ισχυρόν όντα πράον είναι, όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται. Ο ισχυρός πρέπει να είναι πράος, ώστε περισσότερο να τον σέβονται παρά να τον φοβούνται. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 115 |
• | Μεγαλοψυχίη το φέρειν πραέως πλημμέλειαν. Είναι μεγαλοψυχία να αντιμετωπίζεις με πραότητα ένα μικρό σφάλμα. Δημόκριτος άρεσε σε 111 |
• | Τοις σεαυτού πράος ίσθι. Στους δικούς σου ανθρώπους να είσαι πράος. Σόλων άρεσε σε 83 |
• | Ανήρ πονηρός δράσσεται πράον λόγον. Έχει γαρ αυτός τους λόγους ώσπερ δόλους. [δόλοι=δολώματα] Μένανδρος άρεσε σε 75 |
• | Ήθος το πράον και το προσηνές ρήμα. Το ήθος φαίνεται από τον πράο και προσηνή λόγο. Αίσωπος άρεσε σε 49 |
• | Δοκεί η παιδεία, και τούτο πάντες ομολογούσιν, ημερούν τας ψυχάς αφαιρούσα το θηριώδες και άγνωμον. Θεόφραστος άρεσε σε 34 |
• | Μιμού τα σεμνά, μη κακούς μιμού τρόπους. Μένανδρος άρεσε σε 27 |
• | Ο δ’ εύκολος μεν ενθάδ’ εύκολος δ’ εκεί. Ενώ ο άλλος είναι βολικός εδώ και είναι βολικός εκεί. Αριστοφάνης (αναφέρεται στον Σοφοκλή, σε αντιδιαστολή με τον Ευριπίδη) άρεσε σε 21 |
• | Παρά του πάππου Ουήρου το καλόηθες και αόργητον. Από τον παππού μου Ουήρο (Verus) πήρα τον καλό και ήπιο χαρακτήρα. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 16 |
Καλοσύνη | |
• | Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος αν άνθρωπος ή. Μένανδρος άρεσε σε 349 |
• | Ουδαμού δε αδικείν. Ουδ’ αδικούμενον ανταδικείν. Σωκράτης άρεσε σε 292 |
• | Ανήρ δίκαιος πλούτον ουκ έχει ποτέ. Μένανδρος άρεσε σε 241 |
• | Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού. Μη φέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις μύρια χρόνια. Το μοιραίο κρέμεται πάνω σου. Όσο ζεις, όσο είναι ακόμα δυνατόν, γίνε καλός. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 180 |
• | Ου συνέχθειν αλλά συμφιλείν έφυν. Δεν είναι στη φύση μου να μισώ, αλλά να αγαπώ. Σοφοκλής άρεσε σε 163 |
• | Οι αγαθοί ευαπάτητοι. Οι καλοί άνθρωποι εξαπατώνται εύκολα. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 147 |
• | Πας ερυθριών χρηστός είναι μοι δοκεί. Κάποιος που κοκκινίζει [από ντροπή] μου φαίνεται πως είναι καλός άνθρωπος. Μένανδρος άρεσε σε 136 |
• | Αγαθόν ή είναι χρεών ή μιμείσθαι. Πρέπει να είσαι καλός ή να προσποιείσαι ότι είσαι. Δημόκριτος άρεσε σε 72 |
• | Κρείττον ευήθη δοκείν ή πονηρόν είναι. Καλύτερα να θεωρείσαι αφελής παρά να είσαι παλιάνθρωπος. Δημοσθένης άρεσε σε 54 |
• | Ουκ έστιν ανδρί αγαθώ κακόν ουδέν ούτε ζώντι ούτε τελευτήσαντι. Ο καλός άνθρωπος δεν παθαίνει τίποτα κακό, ούτε ζωντανός ούτε και νεκρός. Σωκράτης (από την «Απολογία») άρεσε σε 41 |
• | Μηκέθ᾽ όλως περί του οίόν τινα είναι τον αγαθόν άνδρα διαλέγεσθαι, αλλά είναι τοιούτον. Σταμάτα πια να επιχειρηματολογείς για το πώς πρέπει να είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά να είσαι τέτοιος. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 40 |
• | Βιάζεσθαι τινα γενέσθαι καλόν, ουκ έστιν είναι καλόν. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 36 |
• | Χάρις χάριν γαρ εστίν η τίκτουσ’ αεί. Η καλοσύνη γεννάει πάντα καλοσύνη. Σοφοκλής άρεσε σε 32 |
• | Ουδείς φιλοχρήματος και φιλήδονος και φιλόδοξος φιλάνθρωπος, αλλά μόνος ο φιλόκαλος. Επίκτητος άρεσε σε 23 |
• | Ο αυτός ερωτηθεὶς υπό τινος, τι άνθρωπος ίσον έχει θεώ, είπε: «το ευεργετείν». Ερωτηθείς [ο Αριστοτέλης] τι έχει ο άνθρωπος που τον κάνει ίσο με θεό είπε: «να ευεργετεί». Αριστοτέλης άρεσε σε 11 |
• | Αιδού θεούς, σώζε ανθρώπους· βραχύς ο βίος· είς καρπός της επιγείου ζωής, διάθεσις οσία και πράξεις κοινωνικαί. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 4 |
Υπευθυνότητα | |
• | Αιτία ελομένου, θεός αναίτιος. Την ευθύνη την έχει αυτός που επιλέγει, ο θεός δεν είναι ο υπαίτιος. Πλάτων άρεσε σε 360 |
• | Τοις ελευθέροις μεγίστη ανάγκη η υπέρ των πραγμάτων αισχύνη. Είναι επιβεβλημένο οι ελεύθεροι να έχουν συναίσθηση ευθύνης για τα πολιτικά πράγματα. Δημοσθένης άρεσε σε 109 |
• | Ουχ εύδει ποιμήν. Δεν κοιμάται ο βοσκός [από φόβο ή από αίσθηση ευθύνης]. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 34 |
• | Ευθύνας ετέρους αξιών διδόναι, και αυτός ύπεχε. Αν ζητάς να αποδοθούν ευθύνες σε άλλους, να είσαι έτοιμος να αποδοθούν ευθύνες και σε εσένα. Σόλων άρεσε σε 24 |
• | Ουδέν ούτω πιαίνει τον ίππον ως βασιλέως οφθαλμός. Τίποτε δεν παχαίνει τόσο το άλογο όσο η επίβλεψη του βασιλιά (αφεντικού). Πλούταρχος (αρχαία παροιμία που σημαίνει ότι η ανάθεση της φροντίδας σε τρίτους έχει φτωχά αποτελέσματα) άρεσε σε 14 |
• | Πόλλ’ ανδρί βασιλεί και στρατηλάτη μέλει. Ένας άντρας που είναι βασιλιάς και στρατηλάτης έχει πολλές φροντίδες Ευριπίδης άρεσε σε 10 |
Μετριοφροσύνη | |
• | Λάθε βιώσας. Επίκουρος άρεσε σε 794 |
• | Μέμνησο ότι άνθρωπος εί. Υπενθύμιση προς τον εαυτό του που επέβαλε ο Φίλιππος Β’ άρεσε σε 283 |
• | Ό,τι αν αγαθόν πράσσης, θεούς, μη σεαυτόν αιτιώ. Για ό,τι καλό κάνεις, απόδωσε την αιτία του στους θεούς, όχι στον εαυτό σου. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 80 |
• | Ευτυχών μεν μέτριος ίσθι, ατυχών δε φρόνιμος. Περίανδρος άρεσε σε 28 |
• | Καν ευτυχήσας της φακής μνημόνευε. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 17 |
• | Αγάπη και ταπείνωσις ιερά σύζευξις. Η μεν γαρ υψοί, η δε τους υψωθέντας κρατούσα ουδέποτε πίπτει. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 8 |
Γενναιοδωρία | |
• | Ώσπερ ο ήλιος ου περιμένει λιτάς και γοητείας, ίν' ανατείλη, αλλ΄ ευθύς λάμπει και προς απάντων ασπάζεται, ούτω μηδέ συ περίμενε κρότους και ψόφους και επαίνους, ίν΄ ευποιήσης, αλλ΄ εκοντής ευεργέτει και ίσα τω ηλίω φιληθήση. Όπως ο ήλιος δεν περιμένει παρακλήσεις και καλοπιάσματα, αλλά ανατέλλει και ευθύς λάμπει και τους αγκαλιάζει όλους, έτσι και εσύ μην περιμένεις θόρυβο και επαίνους, για να κάνεις κάτι καλό, αλλά να ευεργετείς χωρίς υστεροβουλία, και θα αγαπηθείς όπως ο ήλιος. Επίκτητος άρεσε σε 115 |
• | Πλούσιος εστί ουχ ο πολλά κεκτημένος, αλλ’ ο πολλά διδούς. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 113 |
• | Η δούσα πάντα και κομίζεται φύσις. Μένανδρος άρεσε σε 17 |
• | Αι χάριτες γυμναί. Αρχαία παροιμιακή φράση (έννοια: να κάνεις χάρες χωρίς υστεροβουλία —κάνοντας λογοπαίγνιο με τις τρεις γυμνές Χάριτες) άρεσε σε 14 |
Οίκτος & Έλεος | |
• | Δει εν μεν τοις όπλοις φοβερούς, εν δε τοις δικαστηρίοις φιλανθρώπους είναι. Οι άνθρωποι στον πόλεμο πρέπει να εμπνέουν φόβο, αλλά στα δικαστήρια να είναι συμπονετικοί. Δημοσθένης άρεσε σε 48 |
• | Βελισαρίω οβολόν δότε τω στρατηλάτη, όν τύχη μεν εδόξασεν, αποτυφλοί δ’ ο φθόνος. Δώστε τον οβολό σας στον στρατηλάτη Βελισάριο, τον οποίο η τύχη δόξασε και ο φθόνος τον τύφλωσε. Ιωάννης Τζέτζης (σύμφωνα με το θρύλο, ο στρατηγός Βελισάριος στο τέλος της ζωής του έπεσε σε δυσμένεια και κατάντησε ζητιάνος) άρεσε σε 21 |
• | Ικέτας αιδού. Σωσιάδης άρεσε σε 5 |
Φιλανθρωπία | |
• | Όταν διαθρέψης τον πένητα, σαυτόν νόμιζε διατρέφειν. Τοιαύτη γαρ η του πράγματος φύσις, εξ ημών εις ημάς μεταχωρεί τα διδόμενα. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 27 |
• | Ουδείς φιλοχρήματος και φιλήδονος και φιλόδοξος φιλάνθρωπος, αλλά μόνος ο φιλόκαλος. Επίκτητος άρεσε σε 23 |
• | Ιατροί των ψυχών ημών εισιν οι πένητες, ευεργέται και προστάται· ου γαρ τοσούτον δίδως, όσον λαμβάνεις· δίδως αργύριον, και λαμβάνεις βασιλείαν ουρανών. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 20 |
• | Ευεργετών, νόμιζε μιμείσθαι Θεόν. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άρεσε σε 13 |
• | Κρηπίς θεοσεβείας φιλανθρωπία. [κρηπίς = μπότα, βάση] |
Ευγνωμοσύνη | |
• | Μάλλον φιλούσιν οι ποιήσαντες ευ τους παθόντας ή οι παθόντες ευ τους ποιήσαντας. Περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες τους ευεργετούμενους παρά οι ευεργετούμενοι τους ευεργέτες. Αριστοτέλης άρεσε σε 441 |
• | Λαβών απόδος άνθρωπε και λήψη πάλιν. Να ανταποδίνεις αυτό που παίρνεις, και θα ξαναπάρεις. Μένανδρος άρεσε σε 134 |
• | Χάριν λαβών μέμνησο και δους επιλαθού. Αν δεχτείς μια χάρη, να τη θυμάσαι και αν δώσεις, ξέχασέ την. Μένανδρος άρεσε σε 102 |
• | Ευποιίας ής έτυχες, μνημόνευε. Να μνημονεύεις τις ευεργεσίες που έχεις λάβει. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 67 |
• | Δόσις ολίγη τε φίλη τε. Προσφορά μικρή αλλά εγκάρδια (ή καλοδεχούμενη). Όμηρος άρεσε σε 66 |
• | Ευ λέγειν τον ευ λέγοντα και ευ ποιείν τον ευ ποιούντα. Πρέπει κανείς να επαινεί αυτούς που τον επαινούν και να ευεργετεί αυτούς που τον ευεργετούν. Ξενοφών άρεσε σε 36 |
• | Χάριν απόδος. Να ανταποδίδεις την ευεργεσία. Περίανδρος άρεσε σε 13 |
Προνοητικότητα | |
• | Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν. Ιπποκράτης άρεσε σε 318 |
• | Μηδέν της τύχης, αλλά πάντα της ευβουλίας και της προνοίας. Τίποτα δεν εξαρτάται από την τύχη, αλλά όλα από την ορθή κρίση και την προνοητικότητα. Πλούταρχος άρεσε σε 153 |
• | Ο μέλλεις πράττειν μη πρόλεγε, αποτυχών γαρ γελασθήση. Μην προλέγεις αυτό που πρόκειται να κάνεις, γιατί αν αποτύχεις θα σε κοροϊδέψουν. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 131 |
• | Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής. Το μέλλον σου θα είναι καλό αν τακτοποιήσεις καλά το παρόν. Ισοκράτης άρεσε σε 131 |
• | Ουκ αεί θέρος εσσείται, ποιείσθε καλιάς. Δεν θα είναι πάντα καλοκαίρι, φτιάξτε καλύβες. Ησίοδος άρεσε σε 74 |
• | Ούτε ναυν εκ μιάς αγκύρας, ούτε βίον εκ μιας ελπίδος ορμιστέον. [ναυς=πλοίο] Επίκτητος άρεσε σε 72 |
• | Προβουλεύεσθαι κρείσσον προ των πράξεων ή μετανοείν. Είναι προτιμότερο να σκέφτεσαι πριν από τις πράξεις παρά να μετανοείς αργότερα. Δημόκριτος άρεσε σε 64 |
• | Ου μετανοείν, αλλά προνοείν χρη τον άνδρα τον σοφόν. Επίχαρμος άρεσε σε 56 |
• | Πριν τι κακόν παθέειν. Ρεχθέν δε τε νήπιος έγνω. [Να θέμα είναι να ενεργείς] πριν πάθεις κακό. Αλλιώς, ακόμα και ο άμυαλος όταν πάθει κάτι, βάζει μυαλό. Όμηρος άρεσε σε 56 |
• | Των ανθρώπων τους φρονίμους δει πρότερον τα τήλε των πραγμάτων σκοπείν, ειθ’ ούτως αυτοίς επιχειρείν. Οι συνετοί πρέπει προηγουμένως να βλέπουν μακριά τα πράγματα πριν τα επιχειρήσουν. Αίσωπος άρεσε σε 44 |
• | Μηδέν ανακοινού τη γυναικί χρήσιμον. Μένανδρος άρεσε σε 35 |
• | Έλπιζε ως θνητός, φείδου ως αθάνατος. Περίανδρος άρεσε σε 34 |
• | Όρα το μέλλον. Πρόσεχε το μέλλον. Περίανδρος άρεσε σε 32 |
• | Καιρών μεταβολήν πάντοτε χρη σε σκοπείν. Μένανδρος άρεσε σε 31 |
• | Τον φαύλον παραφυλάττειν δει, μη καιρού λάβηται. Πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή με τους φαύλους για να μην αρπάξουν την ευκαιρία. Δημόκριτος άρεσε σε 21 |
• | Ούτως και των ανθρώπων τους φρονίμους δεί πρότερον τα τέλη των πραγμάτων σκοπείν, είθ’ ούτως αυτοίς εγχειρείν. Έτσι και οι προνοητικοί άνθρωποι, θα πρέπει πρώτα να εξετάσουν πώς θα καταλήξουν τα πράγματα πριν προβούν σε πράξεις. Αίσωπος (από τον μύθο «Ἀλώπηξ και τράγος») άρεσε σε 11 |
Απλότητα | |
• | Φιλοκαλούμεν γαρ μετ’ ευτελείας και φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας. Θουκυδίδης (από τον Επιτάφιο του Περικλή) άρεσε σε 514 |
• | Απλά γαρ εστι της αληθείας έπη. Τα λόγια της αλήθειας είναι απλά. Αισχύλος άρεσε σε 118 |
• | Απλούς ο μύθος της αληθείας έφυ. O λόγος της αλήθειας είναι εκ φύσεως απλός. Ευριπίδης άρεσε σε 72 |
• | Απλότητα απηλλαγμένη ταπεινώσεως ουκ έστι θεάσασθαι. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 26 |
Υπομονή | |
• | Χρόνου γαρ εις τα πράγματα εάν λάβης, άπαντα λήξει και κατασταλήσεται. Απολλόδωρος άρεσε σε 138 |
• | Ει γαρ κεν και σμικρόν επί σμικρώ καταθείο και θαμά τούτ᾽ έρδοις, τάχα κεν μέγα και το γένοιτο. Αν βάζεις ακόμα και μικρό πάνω στο μικρό, και το κάνεις αυτό τακτικά, σύντομα κι αυτό θα γίνει μεγάλο. Ησίοδος άρεσε σε 55 |
• | Ανθρώποισι τας μεν εκ θεών τύχας δοθείσας έστ’ αναγκαίον φέρειν. Οι άνθρωποι πρέπει να υπομένουν τις τύχες που τους έδωσαν οι θεοί. Σοφοκλής άρεσε σε 32 |
• | Ημίν δ’ ου βιαστέον τύχην. Δεν είναι σωστό να πιέζουμε την τύχη μας. Ευριπίδης άρεσε σε 19 |
• | Αλλ’ ό γε σιγή δώρα θεών έχοι, όττι διδοίεν. Αλλά δέξου σιωπηλά τα δώρα των Θεών, ότι κι αν δίνουν. Όμηρος άρεσε σε 10 |
Ανθεκτικότητα | |
• | Ουδέν ουδενί συμβαίνει, ό ου πέφυκε φέρειν. Τίποτε δεν μπορεί να σου συμβεί που δεν είναι στη φύση σου να το αντέξεις. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 197 |
• | Οι πεπαιδευμένοι καθάπερ οι εκ παλαίστρας, κάν πέσωσι, ταχέως και επιδεξίως εκ της ατυχίας εξανίστανται. Αυτοί που έχουν παιδεία, όπως οι παλαιστές, ακόμα και αν πέσουν, γρήγορα και επιδέξια σηκώνονται ξανά από την ατυχία. Επίκτητος άρεσε σε 80 |
• | Τον μη βουλόμενον γενναίως φέρειν ατυχίαν, μηδ᾿ ευτυχίαν δύνασθαι. Αυτός που δεν έχει τη θέληση να αντέχει με γενναιότητα την ατυχία, ούτε την ευτυχία μπορεί να αντέξει. Δημοσθένης άρεσε σε 14 |
• | Οι το σώμα ευ διακείμενοι και καύματα και ψύχη υπομένουσιν. Ούτω δε και οι την ψυχήν καλώς διακείμενοι και οργήν και λύπην και περιχάρειαν και τα άλλα πάθη φέρουσιν. Επίκτητος άρεσε σε 10 |
σελίδα 6 από 17
«προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συστήνουμε:
Αν σας ενδιαφέρουν τα αρχαιοπρεπή αποφθέγματα, δείτε επίσης και τα Δελφικά Παραγγέλματα, τη σελίδα με τις Αρχαίες παροιμίες, τα Λατινικά ρητά , τα Εκκλησιαστικά ρητά καθώς και τις Βυζαντινές ρήσεις.