Συμπεριφορά | |
| • | Ει βούλει καλώς ακούειν, μάθε καλώς λέγειν, μαθών δε καλώς λέγειν, πειρώ καλώς πράττειν, και ούτω καρπώση το καλώς ακούειν. Αν θέλεις να σε επαινούν, μάθε πρώτα να λες καλά λόγια, και αφού μάθεις να λες καλά λόγια, να κάνεις καλές πράξεις, και τότε θα ακούς καλά λόγια για εσένα. Επίκτητος άρεσε σε 223 |
| • | Γυναικί κόσμος οι τρόποι, ουχί χρυσία. Το στολίδι της γυναίκας είναι η συμπεριφορά και όχι τα χρυσαφικά. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 175 |
| • | Ει μη καθήκει, μη πράξης· ει μη αληθές εστι, μη είπης. Αν δεν είναι σωστό, μην το κάνεις· αν δεν είναι αλήθεια, μην το πεις. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 173 |
| • | Τον ελάττω μη αποσκευαλίζεις. Μην ταπεινώνεις τον κατώτερό σου. Αναξαγόρας άρεσε σε 95 |
| • | Εν πόλει μήτε ως λέων ανατρέφου μήτε ως κώνωψ. Το μεν γαρ εκπατείται, το δε καιροφυλακτείται. Μητρόδωρος ο Χίος άρεσε σε 89 |
| • | Ευτυχούντες ουκ επίστανται φέρειν. Αυτοί που ευνοήθηκαν από την τύχη [γίνονται αλαζονικοί και] δεν συμπεριφέρονται σωστά. Ευριπίδης άρεσε σε 84 |
| • | Ευ λογίζεσθαι, ευ λέγειν και πράττειν ά δει. Να σκέφτεσαι σωστά, να μιλάς σωστά και να κάνεις αυτά που πρέπει. Δημόκριτος άρεσε σε 55 |
| • | Μήτε ακούσιος ενέργει μήτε ακοινώνητος μήτε ανεξέταστος μήτε ανθελκόμενος. Μήτε κομψεία την διάνοιάν σου καλλωπιζέτω, μήτε πολυρρήμων μήτε πολυπράγμων έσο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 29 |
| • | Οίσιν ο τρόπος εστίν εύτακτος, τούτοισι και ο βίος συντέτακται. Αυτοί που η συμπεριφορά τους είναι σε τάξη και η ζωή τους είναι τακτοποιημένη. Δημόκριτος άρεσε σε 24 |
| • | Ως οίτινες τοις μεν ίσοις μη είκουσι, τοις δε κρείσσοσι καλώς προσφέρονται, προς δε τους ήσσους μέτριοί εισι, πλείστ’ αν ορθοίντο. Αυτοί που δεν υποκύπτουν σε αυτούς που είναι ίσοι τους, που συμπεριφέρονται καλά με τους καλύτερους από αυτούς και που είναι μετριοπαθείς με τους κατωτέρους τους, τα καταφέρνουν καλύτερα. Θουκυδίδης άρεσε σε 9 |
| • | Αιδού θεούς, σώζε ανθρώπους· βραχύς ο βίος· είς καρπός της επιγείου ζωής, διάθεσις οσία και πράξεις κοινωνικαί. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 4 |
| • | Ονειδιζόμενος υπό τινων επί τω βαρβαρίζειν έφη· «εγώ μεν τω λόγω, υμείς δε τω τρόπω». Όταν τον κορόιδεψαν κάποιοι ότι μιλά σαν βάρβαρος, είπε: εγώ μεν [είμαι σαν βάρβαρος] στον λόγο, εσείς δε στη συμπεριφορά. |
Ανθρώπινες σχέσεις | |
| • | Αλλήλων καταφρονούντες αλλήλοις αρεσκεύονται και αλλήλων υπερέχειν θέλοντες, αλλήλοις υποκατακλίνονται. Παρόλο που περιφρονεί ο ένας τον άλλο, καλοπιάνει ο ένας τον άλλο, και παρόλο που θέλουν να υπερέχουν, υποκλίνονται ο ένας στον άλλο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 390 |
| • | Ό συ μισείς, ετέρω μη ποιήσεις. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 219 |
| • | Ξένους ξένιζε και συ γαρ ξένος γ’ έση. Μένανδρος άρεσε σε 168 |
| • | Αγάπα τον πλησίον σου μικρά ελαττούμενος. Να ανέχεσαι τον πλησίον σου ακόμα και μειώνοντας [ή ζημιώνοντας] λίγο τον εαυτό σου. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 157 |
| • | Οι άνθρωποι γεγόνασιν αλλήλων ένεκα. Ή δίδασκε ουν ή φέρε. Οι άνθρωποι έγιναν ο ένας για τον άλλο. Ή να τους καθοδηγείς λοιπόν ή να τους δέχεσαι όπως είναι. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 115 |
| • | Ουδ’ υφ’ ενός φιλέεσθαι ο φιλέων μηδένα. Από κανέναν δεν αγαπιέται αυτός που δεν αγαπάει κανέναν. Δημόκριτος άρεσε σε 76 |
| • | Τα καθήκοντα ταις σχέσεσι προσμετρείται. Τα καθήκοντα προστίθενται στις σχέσεις Επίκτητος (με την έννοια ότι παρόλο που καθήκοντα και σχέσεις τρώνε τον χρόνο του πνευματικού ανθρώπου, δεν πρέπει να παραμελούνται) άρεσε σε 62 |
| • | Πάσιν άρεσκε. Να είσαι αρεστός σε όλους. Περίανδρος άρεσε σε 37 |
| • | Εν πλησμονήι τοι Κύπρις, εν πεινώσι δ’ ου. Σε εποχή αφθονίας, σου είναι πόρνη, αλλά σε εποχή πείνας όχι. Μένανδρος άρεσε σε 26 |
| • | Οίς συγκεκλήρωσαι πράγμασι, τούτοις συνάρμοζε σεαυτόν, και οίς συνείληχας ανθρώποις, τούτους φίλει, αλλ’ αληθινώς. Να προσαρμόζεις το εαυτό σου με όσους η μοίρα το ‘φερε να είστε μαζί, και να τους αγαπάς, αλλά αληθινά. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 7 |
Γείτονες | |
| • | Φθονερόν αεί των γειτόνων όμμα. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 66 |
| • | Γαμείν δε μέλλων βλέψον εις τους γείτονας. Όταν πρόκειται να παντρευτείς, ρώτα τους γείτονες (της). Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 49 |
| • | Οξύτερον οι γείτονες βλέπουσι των αλωπεκέων. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 19 |
Αλληλεπίδραση | |
| • | Κακοίς ομιλών καυτός εκβήσει κακός. Αν συναναστρέφεσαι κακούς, και συ θα γίνεις κακός. Μένανδρος άρεσε σε 84 |
| • | Σμικρός εν σμικροίς, μέγας εν μεγάλοις έσομαι. Μικρός ανάμεσα σε μικρούς, θα γίνω μεγάλος ανάμεσα σε μεγάλους. Πίνδαρος άρεσε σε 66 |
| • | Έτερος εξ ετέρου σοφός το τε πάλαι το τε νυν. Ο καθένας γίνεται σοφός από τον άλλον, και παλιά και τώρα. Βακχυλίδης (εξηγώντας γιατί χρησιμοποιεί φράσεις του Σιμωνίδη του Κείου και όχι μόνο δικές του) άρεσε σε 39 |
| • | Ο μαινομένοις μη συμαινόμενος ούτος μαίνεται. Κάποιος που δεν είναι οργισμένος όταν βρεθεί με οργισμένους, οργίζεται. Αρχαία παροιμία άρεσε σε 25 |
| • | Χωλώ παροικήσας υποσκάζειν μάθοις. Αν συναναστρέφεσαι με κουτσό θα μάθεις να κουτσαίνεις. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 6 |
Αμοιβαιότητα | |
| • | Ει βούλει καλώς ακούειν, μάθε καλώς λέγειν, μαθών δε καλώς λέγειν, πειρώ καλώς πράττειν, και ούτω καρπώση το καλώς ακούειν. Αν θέλεις να σε επαινούν, μάθε πρώτα να λες καλά λόγια, και αφού μάθεις να λες καλά λόγια, να κάνεις καλές πράξεις, και τότε θα ακούς καλά λόγια για εσένα. Επίκτητος άρεσε σε 223 |
| • | Ο πολλοίς φοβερός ων, πολλούς φοβείται. Αυτός που προκαλεί φόβο σε πολλούς, φοβάται πολλούς. Αριστοτέλης άρεσε σε 114 |
| • | Ουδ’ υφ’ ενός φιλέεσθαι ο φιλέων μηδένα. Από κανέναν δεν αγαπιέται αυτός που δεν αγαπάει κανέναν. Δημόκριτος άρεσε σε 76 |
| • | Ειπέ ά θέλεις και αντάκουε ά μη θέλεις. Πες αυτά που θέλεις και άκουσε αυτά που δεν θέλεις. Αίσωπος άρεσε σε 50 |
Αγάπη & Έρωτας | |
| • | Έρωτα παύει λιμός ή χαλκού σπάνις. Τον έρωτα τον σταματάει η πείνα ή η έλλειψη χρημάτων. Μένανδρος άρεσε σε 457 |
| • | Έρως ανίκατε μάχαν, Έρως, ός εν κτήμασι πίπτεις, ός εν μαλακαίς παρειαίς νεάνιδος εννυχεύεις. Σοφοκλής άρεσε σε 451 |
| • | Αγάπης δε ουδέν μείζον ούτε ίσον εστί. Από την Αγάπη τίποτα δεν είναι μεγαλύτερο ή ίσο. Μένανδρος άρεσε σε 275 |
| • | Διογένης τον έρωτα είπε σχολαζόντων ασχολίαν. Ο Διογένης είπε ότι ο έρωτας είναι ασχολία των αργόσχολων. Διογένης (από το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ του Ιωάννη Στοβαίου – 6ος αι. μ.Χ.) άρεσε σε 274 |
| • | Τω μεθύειν το εράν όμοιόν εστι. Ποιεί γαρ θερμούς και ιλαρούς και διακεχυμένους. Ο έρωτας μοιάζει με το μεθύσι: κάνει τους ανθρώπους θερμούς, εύθυμους και διαχυτικούς. Πλούταρχος άρεσε σε 252 |
| • | Οι πέρα στέρξαντες, οίδε και πέρα μισούσι. Αυτοί που αγάπησαν υπερβολικά, αυτοί και μισούν υπερβολικά. Ανώνυμος αρχαίος τραγικός ποιητής άρεσε σε 239 |
| • | Πολύ κρείττων εστίν ο της ψυχής ή ο του σώματος έρως. Ξενοφών άρεσε σε 184 |
| • | Έρως εν τοις αμηχάνοις ευπορώτατος. Ο έρωτας στις δυσκολίες είναι εφευρετικότατος. Ευριπίδης άρεσε σε 172 |
| • | Τυφλούται ο φιλών περί το φιλούμενον. [φιλών=ερωτευμένος] Πλάτων άρεσε σε 157 |
| • | Εκ του οράν το εράν. Από αυτά που βλέπουμε έρωτας. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 150 |
| • | Το μεν πυρ ο άνεμος, τον δε έρωτα η συνήθεια εκκαίει. [εκκαίει=σβήνει] Σωκράτης άρεσε σε 140 |
| • | Ποιητήν δ’ άρα Έρως διδάσκει, καν άμουσος ή το πριν. Ο έρωτας διδάσκει τον ποιητή, ακόμα και αν αυτός δεν είχε ιδέα από ποίηση. Ευριπίδης άρεσε σε 123 |
| • | Τυφλός ο έρως. Θεόκριτος άρεσε σε 116 |
| • | Επ’ ευτυχία τη μεγίστη παρά θεών η τοιαύτη μανία δίδοται. Η μεγαλύτερη ευτυχία που δίνεται από τους θεούς είναι αυτή η μανία [ο έρωτας]. Πλάτων άρεσε σε 110 |
| • | Ου το εράν νόσος, αλλά το μη εράν. Ει γαρ από του οράν το εράν, τυφλοί οι μη ερώντες. Νυν έγνων τον Έρωτα. Βαρύς Θεός! [εράν=να ερωτεύεσαι] Φιλόστρατος άρεσε σε 107 |
| • | Αφροδίσιος γαρ όρκος ουκ εμποίνιμος. Ο όρκος που δίνεται για τον έρωτα δεν σηκώνει τιμωρία. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 103 |
| • | Επιθυμίαν μεν διπλασθιαθείσαν έρωτα είναι, έρωτα δε διπλασιασθέντα μανίαν γίγνεσθαι. Πρόδικος άρεσε σε 87 |
| • | Ήδ᾽ Έρος, ός κάλλιστος εν αθανάτοισι θεοίσι, λυσιμελής, πάντων δε θεών πάντων τ’ ανθρώπων δάμναται εν στήθεσσι νόον και επίφρονα βουλήν. Γλυκέ Έρωτα, που είσαι ο πιο ωραίος από τους αθάνατους θεούς, που κάνεις να κόβονται τα πόδια, και που σε ανθρώπους και θεούς αιχμαλωτίζεις το νου και τη θέληση. Ησίοδος άρεσε σε 83 |
| • | Χαλκοτύπος τον Έρωτα μεταλλάξας επόησε τήγανον, ουκ αλόγως όττι και αυτό φλέγει. Χαλκωματάς τον έρωτα τον έκανε τηγάνι, κι ήτανε κάτι λογικό γιατί και τούτο καίει. Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς άρεσε σε 66 |
| • | Έρωτες υπέρ μεν άγαν ελθόντες ουκ ευδοξίαν ουδ’ αρετάν παρέδωκαν ανδράσιν. Οι υπερβολικοί έρωτες δεν χαρίζουν στους άντρες ούτε τιμή ούτε ανδρεία. Ευριπίδης άρεσε σε 43 |
| • | Έρως εστίν αλογίστου τινός επιθυμίας υπερβολή, ταχείαν μεν έχουσα την πρόσοδον, βραδείαν δεν την απόλυσιν. Θεόφραστος άρεσε σε 25 |
Άντρας & Γυναίκα | |
| • | Υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις αν ανδρί είη εσχάτη. Το να εξουσιάζεται ένας άντρας από μια γυναίκα είναι ο μεγαλύτερος εξευτελισμός. Δημόκριτος άρεσε σε 349 |
| • | Γυνή δικαία του βίου σωτηρία. Η καλή γυναίκα είναι σωτηρία στη ζωή [ενός άντρα]. Μένανδρος άρεσε σε 228 |
| • | Γυνή πολλά ανδρός οξυτέρη προς κακοφραδμοσύνην. Η γυναίκα είναι πιο ξύπνια από τον άντρα στις πονηριές. Δημόκριτος άρεσε σε 209 |
| • | Ένιοι, πόλεων μεν δεσπόζουσι, γυναιξί δε δουλεύουσι. Κάποιοι κυβερνούν πόλεις αλλά είναι δούλοι γυναικών. Δημόκριτος άρεσε σε 157 |
| • | Το άρρεν προς το θήλυ φύσει το μεν κρείττον το δε χείρον, και το μεν άρχον το δ’ αρχόμενον. Αριστοτέλης άρεσε σε 125 |
| • | Παρθενικήν δε γαμείν, ως κ’ ήθεα κεδνά διδάξης. Να παντρευτείς παρθένα για να της διδάξεις σωστούς τρόπους. Ησίοδος άρεσε σε 105 |
| • | Ερωτηθείς Πυθαγόρας πότε δει πλησιάζειν γυναικί, έφη: «ότε βούλεταί τις ασθενέστερος γίνεσθαι». Πυθαγόρας άρεσε σε 62 |
| • | Αδρανές άρρεν τε και θήλυ χωρίς αλλήλων. Πλούταρχος άρεσε σε 57 |
| • | Ου το κάλλος, ω γύναι, αλλ’ αρεταί τέρπουσι τους ξυνευνέτας. Γυναίκα, δεν είναι η ομορφιά, αλλά οι αρετές που αρέσουν στους συζύγους. Ευριπίδης άρεσε σε 53 |
| • | Γυναικός άρχε. Περίανδρος άρεσε σε 52 |
| • | Πάσα γαρ δούλη πέφυκεν ανδρός η σώφρων γυνή. Η δε μη σώφρων ανοία τον ξυνόνθ’ υπεροφρονεί. Φυσιολογικά, κάθε μυαλωμένη γυναίκα είναι δούλα του άντρα, ενώ η ανόητη περιφρονεί τον σύζυγό της. Ευριπίδης άρεσε σε 47 |
| • | Το μεν θήλυ τίκτειν, το δε άρρεν οχεύειν. [οχεύω=βατεύω] Πλάτων άρεσε σε 42 |
| • | Πικρόν νέα γυναικί πρεσβύτης ανήρ. Πικρό για μια νέα γυναίκα να έχει γέρο άντρα. Ευριπίδης άρεσε σε 40 |
| • | Το μεν γυναίκα πρώτον άρσενος δίχα ήσθαι δόμοις έρημον έκπαγλον κακόν. Καταρχήν είναι φρικτό να μένει έρημη στο σπίτι μια γυναίκα χωρίς άνδρα. Αισχύλος άρεσε σε 38 |
| • | Τας μεν κόρας άνδρας ευρείν δει, τας δε γυναίκας σώζειν τους έχοντας. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 30 |
| • | Τα μεν γαρ άλλα δεύτερα αν πάσχη γυνή, ανδρός δ’ αμαρτάνουσα, αμαρτάνει βίου. Όλα τα άλλα που μπορεί να πάθει μια γυναίκα είναι δεύτερα, αλλά άμα χάσει τον άντρα της, χάνει τη ζωή της Ευριπίδης άρεσε σε 28 |
| • | Γυναικί μη φιλοφρονείσθαι, μηδέ μάχεσθαι, αλλοτρίων παρόντων· το μεν γαρ άνοιαν, το δε μανίαν σημαίνει. Τη γυναίκα να μην την παινεύεις ούτε να καβγαδίζεις μαζί της μπροστά σε άλλους. Το ένα δείχνει ανοησία και το άλλο μανία. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 16 |
| • | Άριστον ανδρί κτήμα συμπαθής γυνή. Ευριπίδης άρεσε σε 13 |
| • | Άλλος γυναικός κόσμος, άλλος αρσένων. Ανώνυμο αρχαίο ρητό άρεσε σε 13 |
| • | Επεί ουκέτι πιστά γυναιξίν. Επειδή δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι πια τις γυναίκες. Όμηρος άρεσε σε 13 |
| • | Τριών κακών τέτευγμαι: Γραμματικής, πενίης και ουλομένης γυναικός. Των δύο εξέφυγον, ουλομένης γυναικός εκφυγείν ουκ ίσχυσα. Τρία κακά μου έτυχαν: Γραφική εργασία, φτώχεια και υστερική γυναίκα. Από τα δύο ξέφυγα, από την υστερική γυναίκα να ξεφύγω δεν τα κατάφερα. Σεκούνδος ο Σιωπηλός άρεσε σε 11 |
| • | Γυναίκα και ωφελίαν και νόσον ανδρί φέρει μεγίσταν. Ευριπίδης άρεσε σε 8 |
| • | Ανήρ και γυνή ενός ζώου τελείου μέρη. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 2 |
Ερωτισμός | |
| • | Άμα δε το χιτώνι εκδυομένω εκδύεται και την αιδώ γυνή. Ηρόδοτος άρεσε σε 146 |
| • | Τις δε βίος, τι δε τερπνόν άτερ Χρυσής Αφροδίτης; Τι είναι η ζωή, τι ωραιότερο υπάρχει από τη Χρυσή Αφροδίτη (τον έρωτα); Μίμνερμος, Αρχαίος ποιητής άρεσε σε 129 |
| • | Νέας γυναικός ου με μη λάθη φλέγων οφθαλμός ήτις ανδρός γεγευμένη. Έχω δε τούτων θυμόν ιππογνώμονα. Δεν μου ξεφεύγουν τα φλογερά βλέμματα νέας γυναίκας που έχει γευτεί άντρα· τις θέλω σαν επιβήτορας. Αισχύλος άρεσε σε 44 |
| • | Ως νέος μεν ων τους άνδρας απάγοι των γυναικών, νεανίσκος δε γενόμενος τας γυναίκας των ανδρών. Όταν ήταν πιο μικρός έκλεβε του άντρες από τις γυναίκες τους, και όταν έγινε νέος έκλεβε τις γυναίκες από τους άντρες τους. Βίων ο Βορυσθενίτης («τον Αλκιβιάδην μεμφόμενος...») άρεσε σε 17 |
| • | Η δε βασίλισσα Ζωή ήτο νέα εις την αύξησιν αυτής και ηγάπα ερωτομιξίας και περιπλοκάς ανδρός. Γεώργιος Αμαρτωλός (για την αυτοκράτειρα Ζωή [1028-1050]) άρεσε σε 6 |
Σεξ | |
| • | Ούτε δια τούτου ούτε άνευ τούτου. Ούτε γι’ αυτό ούτε χωρίς αυτό. Αρίστιππος (απάντηση στην ερώτηση αν «ο έρως ένεκα τής συνουσίας γίγνεται») άρεσε σε 252 |
| • | Ο δ’ οίονταί τινες σπέρμα συμβάλλεσθαι εν τη συνουσία το θήλυ διά το γίγνεσθαι παραπλησίαν τε χαράν ενίοτε αυταίς τη των αρρένων και άμα υγράν απόκρισιν, ουκ έστιν η υγρασία αύτη σπερματική. Αριστοτέλης άρεσε σε 57 |
| • | Μα Δi᾽ ουδὲ δέομαί γ᾽, αλλά βινείν βούλομαι. Μα τον Δία, δεν χρειάζομαι τίποτα, επιτέλους, αλλά θέλω να πηδήξω. Αριστοφάνης άρεσε σε 53 |
| • | Έλληνες την του σπέρματος πρώσιν απουσίαν καλούσιν και συνουσίαν την μίξιν. Οι Έλληνες ονομάζουν την εκσπερμάτωση «απουσία» και το σμίξιμο «συνουσία». Πλούταρχος άρεσε σε 52 |
| • | Αφεκτέα τοίνυν εστίν ημίν του πέους. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε αποχή από το πέος. Αριστοφάνης άρεσε σε 36 |
Ομοφυλοφιλία | |
| • | Μήτε γαμοκλοπέειν μήτ’ άρσενα Κύπριν ορίνειν. Ούτε να ξενοπηδάς ούτε να ερεθίζεις αντρικό μόριο. Φωκυλίδης (Κύπρις= η θεά Αφροδίτη και μτγν:«βάλανος του ανδρικού αιδοίου») άρεσε σε 61 |
| • | Παιδός δ’ ευμόρφου φρουρείν νεοτήσιον ώρην· πολλοί γαρ λυσσώσι προς άρσενα μείξιν έρωτος. Φωκυλίδης άρεσε σε 42 |
| • | Ίσος κιναίδου και κακής πόρνης ο νους χαίρουσιν άμφω λαμβάνοντες κέρματα κινούμενοί τε και διατρυπώμενοι βινούμενοί τε και διεσπεκλωμένοι γομφούμενοί τε και διασφηνώμενοι χορδούμενοί τε και κατασποδούμενοι. Αρχίλοχος άρεσε σε 31 |
| • | Ως νέος μεν ων τους άνδρας απάγοι των γυναικών, νεανίσκος δε γενόμενος τας γυναίκας των ανδρών. Όταν ήταν πιο μικρός έκλεβε του άντρες από τις γυναίκες τους, και όταν έγινε νέος έκλεβε τις γυναίκες από τους άντρες τους. Βίων ο Βορυσθενίτης («τον Αλκιβιάδην μεμφόμενος...») άρεσε σε 17 |
| • | Το δ’ εξ ερωτικής φιλίας συνηρμοσμένον στίφος αδιάλυτον είναι και άρρηκτον, όταν οι μεν αγαπώντες τους ερωμένους, οι δ’ αισχυνόμενοι τους ερώντας εμμένωσι τοις δεινοίς υπέρ αλλήλων. Πλούταρχος («Πελοπίδας», σχετικά με τον Ιερό Λόχο) άρεσε σε 14 |
| • | Φιλόπαις δ᾽ ήν εκμανώς και Αλέξανδρος ο βασιλεύς. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης άρεσε σε 4 |
Γάμος | |
| • | Αν μεν καλήν, έξεις κοινήν, αν δε αισχράν, έξεις ποινήν. Αν πάρεις όμορφη θα την μοιράζεσαι, αν πάρεις άσχημη θα τιμωρηθείς. Αντισθένης (απάντηση στην ερώτηση «τι γυναίκα να παντρευτώ;») άρεσε σε 202 |
| • | Ή μη γάμει το σύνολον ή γαμών κράτει. Ή να μην παντρευτείς καθόλου ή αν παντρευτείς να διατηρήσεις το γάμο σου. Μένανδρος άρεσε σε 188 |
| • | Γαμείν εκ των ομοίων. Εάν γαρ εκ των κρειττόνων, δεσπότας, ου συγγενείς κτήσει. Να παντρευτείς από τους ομοίους σου. Αν παντρευτείς από ανώτερη τάξη θα αποκτήσεις αφεντικά, όχι συγγενείς. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 105 |
| • | Γάμει δε μη την προίκα αλλά την γυναίκα. Μένανδρος άρεσε σε 105 |
| • | Βίον καλόν ζης αν γυναίκα μη έχεις. Μένανδρος άρεσε σε 75 |
| • | Γαμείν δε μέλλων βλέψον εις τους γείτονας. Όταν πρόκειται να παντρευτείς, ρώτα τους γείτονες (της). Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 49 |
| • | Μήτε τριηκόντων ετέων μάλα πολλ᾽ απολείπων μητ᾽ επιθείς μάλα πολλά· γάμος δε τοι ώριος ούτος. Ούτε να είσαι πολύ κάτω από τα τριάντα ούτε πολύ παραπάνω. Αυτή είναι η κατάλληλη ώρα για γάμο. Ησίοδος άρεσε σε 41 |
| • | Προτρεπομένη δε τον άνδρα Λεωνίδαν εξιόντα εις Θερμοπύλας άξιον της Σπάρτης φανήναι, ηρώτα τι χρη πράττειν. Ο δε έφη, «αγαθόν γαμείν και αγαθά τίκτειν.» Πλούταρχος (αναφέρεται στην Γοργώ, κόρη του βασιλιά Κλεομένη και σύζυγο του Λεωνίδα) άρεσε σε 33 |
| • | Δει δε μη τοις όμμασι γαμεί μη τοις δακτυλίοις. Δεν πρέπει να παντρεύεται κανείς ούτε για τα μάτια (για την ομορφιά) ούτε για τα δαχτυλίδια (για τα χρήματα). Πλούταρχος άρεσε σε 33 |
| • | Ζευχθείς γάμοισιν ουκέτ᾽ έστ᾽ ελεύθερος. Όταν παντρεύεσαι, δεν είσαι πια ελεύθερος. Μένανδρος άρεσε σε 24 |
| • | Γάμος γαρ ανθρώποισιν ευκταίον κακόν. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 21 |
| • | Ούποτε φήσω γάμον ευφραίνειν πλέον ή λυπείν. Δεν θα έλεγα ότι ο γάμος δίνει περισσότερες χαρές απ’ ό,τι λύπες. Ευριπίδης άρεσε σε 18 |
| • | Ως εστι το γαμείν έσχατον του δυστυχείν. Καθόσον ο γάμος είναι η έσχατη δυστυχία. Αντιφάνης άρεσε σε 17 |
| • | Τι δήτα μοχθείν δει γυναικείον γάμον φρουρούντας; αι γαρ ευ τεθραμμέναι πλέον σφάλλουσιν οίκους των παραμελημένων. Γιατί λοιπόν πρέπει να μοχθούμε φυλάγοντας τον γάμο με γυναίκα; Διότι οι καλοαναθρεμμένες καταστρέφουν περισσότερο τα νοικοκυριά από τις παραμελημένες. Ευριπίδης άρεσε σε 7 |
Μοιχεία | |
| • | Προς δύο ουδέ Ηρακλής. Με δύο [δεν έμπλεξε] ούτε ο Ηρακλής [παρόλο που ήταν ο Ηρακλής]. Αρχίλοχος άρεσε σε 33 |
| • | Ως νέος μεν ων τους άνδρας απάγοι των γυναικών, νεανίσκος δε γενόμενος τας γυναίκας των ανδρών. Όταν ήταν πιο μικρός έκλεβε του άντρες από τις γυναίκες τους, και όταν έγινε νέος έκλεβε τις γυναίκες από τους άντρες τους. Βίων ο Βορυσθενίτης («τον Αλκιβιάδην μεμφόμενος...») άρεσε σε 17 |
| • | Γυνή φιλόκοσμος ου πιστή. Γυναίκα που της αρέσει να στολίζεται δεν είναι πιστή. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 6 |
Γονείς | |
| • | Στους γονείς οφείλομεν το ζην, στους δε διδασκάλους το ευ ζην. Μέγας Αλέξανδρος άρεσε σε 558 |
| • | Ως ουδέν γλύκιον ής πατρίδος ουδέ τοκήων γίνεται. Τίποτε γλυκύτερο δεν υπάρχει από την πατρίδα και από τους γονείς. Όμηρος άρεσε σε 187 |
| • | Εκ γαρ πατρός και μητρός όστις εκπονεί σκληράς διαίτας, οι γόνοι βελτίονες. Οι γονείς που σκληραγωγούν κάνουν καλύτερα παιδιά. Ευριπίδης άρεσε σε 83 |
| • | Των γονέων μη λέγε δικαιότερα. Με τους γονείς, μην προσπαθείς να αποδείξεις ότι εσύ έχεις δίκιο. Σόλων άρεσε σε 64 |
| • | Σόλων ερωτηθείς, διατί κατά των τυπτόντων τους πατέρας επιτίμιον ουχ ώρισεν, είπεν, ότι «Ουχ υπέλαβον τοιούτους τινάς έσεσθαι.» Ο Σόλων ερωτηθείς γιατί δεν όρισε [στη νομοθεσία του] τιμωρία για αυτούς που χτυπούν τον πατέρα τους είπε ότι «Δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι». Σόλων άρεσε σε 46 |
| • | Μη έριζε γονεύσι καν δίκαια λέγεις. Μη μαλώνεις με τους γονείς σου ακόμα κι αν έχεις δίκιο. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 45 |
| • | Πλην της τεκούσης, θήλυ παν μισώ γένος. Εκτός απ’ αυτή που με γέννησε, μισώ όλο το υπόλοιπο θηλυκό γένος. Ευριπίδης άρεσε σε 44 |
| • | Το μεν θήλυ τίκτειν, το δε άρρεν οχεύειν. [οχεύω=βατεύω] Πλάτων άρεσε σε 42 |
| • | Πατρός σωφροσύνη μέγιστον τέκνοις παράγγελμα. Δημόκριτος άρεσε σε 41 |
| • | Ω μήτερ πικρόν γε ενοίκιον της εννεαμήνου με απαιτείς. Μητέρα, απαιτείς πικρό ενοίκιο για την εννεάμηνο [κυοφορία]. Μέγας Αλέξανδρος (επειδή η μητέρα του Ολυμπιάδα δημιουργούσε προστριβές με πολιτικές και άλλες αξιώσεις) άρεσε σε 40 |
| • | Πατὴρ ο θρέψας κουχ ο γεννήσας πατήρ. Μένανδρος άρεσε σε 14 |
| • | Αχάριστος γονεύσιν άνθρωπος ασεβής. Είναι ασεβής άνθρωπος όποιος είναι αχάριστος προς τους γονείς του. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 12 |
| • | Αεί δε μήτηρ φιλότεκνος μάλλον πατρός· η μεν γαρ αυτής οίδεν όνθ᾿, ο δʼ οίεται. Πάντα η μητέρα αγαπάει τα παιδιά περισσότερο από ό,τι ο πατέρας. Διότι αυτή ξέρει, ενώ ο άντρας νομίζει [τίνος είναι τα παιδιά]. Ευριπίδης άρεσε σε 10 |
Γυναίκα | |
| • | Λυχνίας σβεσθείσης, πάσα γυνή ομοία. Διογένης άρεσε σε 893 |
| • | Θάλασσα και πυρ, και γυνή τρίτον κακόν. Μένανδρος άρεσε σε 819 |
| • | Ερωτηθείσα υπό τινος Αττικής, «διά τι υμείς άρχετε μόναι των ανδρών αι Λάκαιναι;» «ότι», έφη, «και τίκτομεν μόναι άνδρας». [απόδοση:] ΟΙ Σπαρτιάτισσες είναι οι μόνες γυναίκες στην Ελλάδα που κυβερνάνε άντρες επειδή μόνο αυτές γεννάνε άντρες. Πλούταρχος (απάντηση από την Γοργώ, κόρη του βασιλιά Κλεομένη και σύζυγο του Λεωνίδα) άρεσε σε 228 |
| • | Το θήλυ έχει το βουλητικόν αλλ’ άκυρον. Η γυναίκα θέλει αλλά δεν μπορεί. Αριστοτέλης άρεσε σε 180 |
| • | Γυναικί κόσμος οι τρόποι, ουχί χρυσία. Το στολίδι της γυναίκας είναι η συμπεριφορά και όχι τα χρυσαφικά. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 175 |
| • | Ένδον μένουσαν την γυναίκα είναι χρεών εσθλήν, θύρασι δ’ αξίαν του μηδενός. Η γυναίκα πρέπει να είναι ικανή για όλα μες στο σπίτι και ικανή για τίποτα έξω από την πόρτα. Ευριπίδης άρεσε σε 136 |
| • | Ου μεν γαρ τι γυναικός άμεινον αγαθής. Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από την καλή γυναίκα. Ησίοδος άρεσε σε 125 |
| • | Γυναικός εσθλής εστι σώζειν οικίαν. Καθήκον της καλής γυναίκας είναι να σώζει το σπίτι της. Μένανδρος άρεσε σε 112 |
| • | Γυνή το σύνολόν εστι δαπανηρόν φύσει. Στο σύνολό τους οι γυναίκες είναι εκ φύσεως σπάταλες. Μένανδρος άρεσε σε 97 |
| • | Μη λοιδόρει γυναίκα μηδέ νουθέτει. Μένανδρος άρεσε σε 91 |
| • | Της μεν κακής κάκιον ουδέν γίγνεται γυναικός, εσθλής δ’ ουδέν εις υπερβολήν πέφυκ’ άμεινον. Τίποτε δεν είναι πιο κακό από μια κακιά γυναίκα, αλλά από μια καλή γυναίκα δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο. Ευριπίδης άρεσε σε 86 |
| • | Γυνή γυναικός πώποτ’ ουδέν διαφέρει. Γυναίκα από γυναίκα δεν διαφέρει ποτέ σε τίποτα. Μένανδρος άρεσε σε 75 |
| • | Πυρ, γυνή και θάλασσα, δυνατά τρία. Αίσωπος άρεσε σε 60 |
| • | Διά τας γυναίκας πάντα τα κακά γίγνεται. Μένανδρος άρεσε σε 58 |
| • | Κόσμος ολιγομυθίη γυναικί. Στολίδι για τη γυναίκα είναι τα λίγα λόγια. Δημόκριτος άρεσε σε 50 |
| • | Γυνή στρατηγεί και γυνή στρατεύεται. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 49 |
| • | — Εκ γυναικός τα χείρω. — Kαι εκ γυναικός τα κρείττω. Ο διάλογος μεταξύ του αυτοκράτορα Θεόφιλου και της Κασσιανής (το 830) (κατά τη διαδικασία επιλογής συζύγου του αυτοκράτορα ο οποίος, πικαρισμένος, διάλεξε άλλη) άρεσε σε 41 |
| • | Ουκ έστιν ούτε τείχος ούτε χρήματα ούτ’ άλλο δυσφύλακτον ουδέν ως γυνή. Δεν υπάρχει τείχος ούτε απόκτημα που να φυλάγεται πιο δύσκολα από τη γυναίκα. Ευριπίδης άρεσε σε 39 |
| • | Οίκον μεν πρώτιστα γυναίκά τε βουν τ᾽ αροτήρα, κτητήν ου γαμετήν. Πρώτα απ᾽ όλα να πάρεις σπίτι, βόδι για όργωμα, γυναίκα –αγορασμένη, όχι με γάμο. Ησίοδος άρεσε σε 32 |
| • | Πάντων δυσμαχώτατον γυνή. Ευριπίδης άρεσε σε 26 |
| • | Γυνή γυναικί σύμμαχος πέφυκε πως. Ευριπίδης άρεσε σε 24 |
| • | Χρήματα πορίζειν ευπορώτατον γυνή, άρχουσά τ’ ουκ αν εξαπατηθείη ποτέ. Αυταί γαρ εισιν εξαπατάν ειθισμέναι. Η διαχείριση είναι κάτι πολύ εύκολο για τις γυναίκες, επειδή δεν μπορούν να εξαπατηθούν ποτέ. Επειδή αυτές είναι συνηθισμένες να εξαπατούν. Αριστοφάνης άρεσε σε 3 |
Παιδιά | |
| • | Ο μη δαρείς άνθρωπος ου παιδεύεται. Μένανδρος άρεσε σε 185 |
| • | Ζηλωτός όστις ηυτύχησεν εις τέκνα. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 91 |
| • | Δαρείου και Παρυσάτιδος γίγνονται παίδες δύο. Ξενοφών (η πρώτη φράση από την «Κύρου Ανάβασιν») άρεσε σε 75 |
| • | Αυθαίρετος λύπη ‘στιν η τέκνων σπορά. Οικειοθελής λύπη είναι να σπέρνεις παιδιά. Μένανδρος άρεσε σε 48 |
| • | Γαμβρόν ο μεν επιτυχών, εύρεν υιόν. Ο δε αποτυχών, απώλεσε και θυγατέρα. Δημόκριτος άρεσε σε 42 |
| • | Χαλεπόν θυγάτηρ κτήμα και δυσδιάθετον. Μένανδρος άρεσε σε 30 |
| • | Ανθρώποισι των αναγκαίων δοκεί είναι παίδας κτήσασθαι. Η απόκτηση παιδιών θεωρείται από τους ανθρώπους ένα από τα αναγκαία πράγματα. |
Φιλία | |
| • | Φιλία εστί μία ψυχή εν δυσί σώμασιν ενοικουμένη. Η φιλία [ή η αγάπη] είναι μια ψυχή που κατοικεί σε δυο σώματα. Αριστοτέλης (από τον Διογένη Λαέρτιο και άλλους μεταγενέστερους αρχαίους που στηρίζονται σε ιδέες από τα «Ηθικά Νικομάχεια») άρεσε σε 1503 |
| • | Ουδείς φίλος ώ πολλοί φίλοι. Κανένας δεν είναι [πραγματικός] φίλος γι’ αυτόν που έχει πολλούς φίλος. Αριστοτέλης (δεν υπάρχει αυτούσια στον Αριστοτέλη· πρόκειται για μετάφραση από λατινική σύνοψη των απόψεων στα «Ηθικά Νικομάχεια») άρεσε σε 919 |
| • | Ο φίλος τον φίλον εν κινδύνοις γιγνώσκει. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 382 |
| • | Βραδέως μεν φίλος γίγνου, γενόμενος δε, πειρώ διαμένειν. Μη βιάζεσαι να γίνεις φίλος, αλλά όταν γίνεις, προσπάθησε να παραμείνεις. Ισοκράτης άρεσε σε 365 |
| • | Κρίνει φίλους ο καιρός, ως χρυσόν το πυρ. Μένανδρος άρεσε σε 290 |
| • | Φίλους μη ταχύ κτω. Μην κάνεις βιαστικά φίλους. Σόλων άρεσε σε 252 |
| • | Σωκράτης ερωτηθείς τι κτήμα συμφορώτατον είπε: «φίλος βέβαιος». Ο Σωκράτης όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το απόκτημα που συμφέρει περισσότερο είπε: «ο σταθερός φίλος». Σωκράτης άρεσε σε 252 |
| • | Μηδένα φίλον ποιού, πριν αν εξετάσης πώς κέχρηται τοις προτέροις φίλοις. Ισοκράτης άρεσε σε 200 |
| • | Κρείττον ένα φίλον έχειν πολλού άξιον, ή πολλούς μηδενός αξίους. Καλύτερα να έχεις έναν άξιο φίλο παρά πολλούς που δεν αξίζουν τίποτα. Ανάχαρσις άρεσε σε 199 |
| • | Φίλος και ίππος εν ανάγκη δοκιμάζονται. Αίσωπος άρεσε σε 196 |
| • | Φίλοις ευτυχούσι και δυστυχούσιν ο αυτός ίσθι. Να είσαι ο ίδιος σε φίλους που ευτυχούν και δυστυχούν. Περίανδρος άρεσε σε 195 |
| • | Δούλοι γαρ και δεσπότης ουκ αν ποτέ γένοιντο φίλοι. Πλάτων άρεσε σε 156 |
| • | Λίαν φιλών σεαυτόν ουχ έξεις φίλον. Αν αγαπάς τον εαυτό σου πολύ, δεν θα ‘χεις φίλους. Μένανδρος άρεσε σε 150 |
| • | Ο φίλος τον φίλον εν πόνοις και κινδύνοις ου λείπει. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 148 |
| • | Σον φίλον ει θέλεις δοκιμάσαι, ή μέθυσον ή ύβρισον. Αίσωπος άρεσε σε 117 |
| • | Φίλους κτίζε και μη χρήματα. Να αποκτάς φίλους και όχι υλικά αγαθά. Αίσωπος άρεσε σε 116 |
| • | Επί δείπνα των φίλων βραδέως πορεύου, επί δε τας ατυχίας ταχέως. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 111 |
| • | Ζην ουκ άξιος, ότω μηδείς εστι χρηστός φίλος. Δεν είναι άξιος να ζει αυτός που δεν έχει ούτε έναν καλό φίλο. Δημόκριτος άρεσε σε 110 |
| • | Εάν δ’ έχωμεν χρήμαθ’, έξομεν φίλους. Αν έχουμε λεφτά, θα έχουμε και φίλους. Μένανδρος άρεσε σε 110 |
| • | Εν τοις κακοίσι τους φίλους ευεργέτει. Να ευεργετείς τους φίλους όταν τους συμβαίνει κάτι κακό. Μένανδρος άρεσε σε 102 |
| • | Φιλίας μεν αρχή έπαινος, έχθρας δε ψόγος. Ισοκράτης άρεσε σε 100 |
| • | Ο μεν Ηφαιστίων φιλαλέξανδρος, ο δε Κρατερός φιλοβασιλεύς. Ο μεν Ηφαιστίων είναι φίλος του Αλεξάνδρου, ο δε Κρατερός φίλος του βασιλιά. Μέγας Αλέξανδρος («Αλέξανδρος» από το έργο του Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι) άρεσε σε 88 |
| • | Αλέξανδρος ερωτηθείς πού αυτώ οι θησαυροί εισί, επιδείξας τους φίλους έφη «εν τούτοις». Μέγας Αλέξανδρος άρεσε σε 80 |
| • | Πολλοί δοκέοντες είναι φίλοι ουκ εισί, και ου δοκέοντες εισίν. Πολλοί που φαίνονται να είναι φίλοι δεν είναι και άλλοι, ενώ δεν φαίνονται, είναι. Δημόκριτος άρεσε σε 76 |
| • | Λόγω γαρ ήσαν ουκ έργω φίλοι. Γιατί ήταν φίλοι στα λόγια, όχι στην πράξη. Ευριπίδης άρεσε σε 75 |
| • | Βέβαιος ίσθι και βεβαίοις χρώ φίλοις. Να είσαι σταθερός και να έχεις σταθερούς φίλους. Μένανδρος άρεσε σε 63 |
| • | Το μη δύνασθαι βοηθείν τοις φίλοις, απορίας, το δε μη βούλεσθαι, κακίας τεκμήριον. Το να μην μπορείς να βοηθήσεις τους φίλους είναι τεκμήριο φτώχειας και το να μη θέλεις τεκμήριο κακίας. Δημόκριτος άρεσε σε 54 |
| • | Ζει χύτρα, ζη φιλία. Όσο βράζει η χύτρα, υπάρχει φιλία. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 49 |
| • | Άλας συνανηλώκαμεν. Φάγαμε αλάτι μαζί. Αρχαία παροιμιακή φράση άρεσε σε 43 |
| • | Εν ευτυχίη φίλον ευρείν εύπορον, εν δε δυστυχίη πάντων απορώτατον. Στην ευτυχία είναι εύκολο να βρεις φίλους, στη δυστυχία δεν υπάρχει τίποτα πιο δύσκολο. Δημόκριτος άρεσε σε 43 |
| • | Ισότης φιλότης. Αρχαία παροιμία άρεσε σε 37 |
| • | Πολλοί τραπεζών, ου φίλων εισίν φίλοι. Πολλοί άνθρωποι είναι φίλοι των τραπεζιών [για να τρώνε], δεν είναι πραγματικοί φίλοι. Μένανδρος άρεσε σε 37 |
| • | Πειρώ ποιείν τας μεν έχθρας ολιγοχρονίους, τας δε φιλίας πολυχρονίους. Προσπαθώ να κάνω τις έχθρες να κρατούν λίγο χρόνο και τις φιλίες πολύ χρόνο. Δημώναξ άρεσε σε 36 |
| • | Ομοφροσύνη φιλίην ποιεί. Δημόκριτος άρεσε σε 25 |
| • | Όταν δ’ ο δαίμων ευ διδώ, τι δει φίλων; Όταν ο θεός της τύχης σου δίνει απλόχερα, τι τους χρειάζεσαι τους φίλους; Ευριπίδης άρεσε σε 25 |
| • | Ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων ή επί τας ευτυχίας πορεύεσθαι. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 23 |
| • | Ζήνων ερωτηθείς «τι εστι φίλος», έφη· «άλλος οίος εγώ». Ο Ζήνων ερωτηθείς τι εστί φίλος είπε: «ένας άλλος ίδιος με εμένα». Ζήνων ο Κιτιεύς άρεσε σε 2 |
Βραβεία & Διακρίσεις | |
| • | Έοικεν η τύχη φαύλω αγωνοθέτη· πολλάκις γαρ τον μηδέν πράσσοντα στεφανοί. Η τύχη μοιάζει με φαύλο κριτή αγώνων: πολλές φορές στεφανώνει αυτόν που δεν κάνει τίποτα. Πλούταρχος άρεσε σε 33 |
Συναντήσεις | |
| • | Ως ευ παρέστης. Σοφοκλής άρεσε σε 18 |
| • | Τις όδ’; Ή φίλιος φθόγγος· τις ανήρ; Τι το σήμα; Ποιος είναι; φωνή αγαπημένη, ποιος άνδρας; τι σημαίνει; Ευριπίδης (ομιλεί ο Έκτωρ) άρεσε σε 6 |
Συναναστροφές | |
| • | Όμοιος ομοίω αεί πελάζει. Πλάτων άρεσε σε 582 |
| • | Κακοίς ομιλών καυτός εκβήσει κακός. Αν συναναστρέφεσαι κακούς, και συ θα γίνεις κακός. Μένανδρος άρεσε σε 84 |
| • | Γέρων γέροντι ηδίστην γλώτταν έχει, παις παιδί. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 79 |
| • | Ανδρός πονηρού φεύγε συνοδίαν αεί. Μένανδρος άρεσε σε 76 |
| • | Και τούτο λυπρόν: συνασοφείν τοις μη σοφοίς. Και αυτό επίσης είναι λυπηρό: να συναναστρέφεσαι και να εξισώνεσαι με τους ανόητους. Ευριπίδης άρεσε σε 68 |
| • | Πένητα φεύγει πας τις εκποδών φίλος. Όλοι αποφεύγουν τον φίλο που φτώχυνε. Ευριπίδης άρεσε σε 60 |
| • | Ήλιξ ήλικα τέρπει. [ήλιξ=συνομήλικος] Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 60 |
| • | Ο αυτός ερωτηθείς υπό τινος τι τον υιόν διδάξει είπεν· «ει μεν θεοίς αυτόν συμβιούν εθέλοις φιλόσοφον, ει δε ανθρώποις ρήτορα.» Όταν κάποιος τον ρώτησε τι να σπουδάσει τον γιο του απάντησε: «αν θέλεις να συμβιώσει με θεούς, φιλόσοφο, αν με ανθρώπους, ρήτορα.» Αντισθένης άρεσε σε 49 |
| • | Αισχρόν τον μεθύοντα παρ ανδράσι νήφεσιν είναι, αισχρόν δ’ ει νήφων παρά μεθύουσι μένει. Είναι ντροπή ο μεθυσμένος να βρίσκεται πλάι σε νηφάλιους και ντροπή να βρίσκεται ο νηφάλιος πλάι σε μεθυσμένους. Θέογνις άρεσε σε 42 |
| • | Τοις επιτηδείοις συγχρώ. Να συναναστρέφεσαι τους ικανούς. Δελφικό παράγγελμα άρεσε σε 23 |
| • | Και τοις θηρίοις πόθος εγγίγνεται των συντρόφων. Ακόμα και τα θηρία ποθούν να βρίσκονται με συντρόφους. Ξενοφών άρεσε σε 23 |
| • | Αεί κολοιός παρά κολοιώ ιζάνει. [νεοελληνική απόδοση:] Κολιός και κολιός απ’ το ίδιο βαρέλι. Αρχαιοελληνική παροιμία (αλλά στα αρχαία, κολοιός=κάργα) άρεσε σε 20 |
| • | Αριστοτέλης ονειδιζόμενος ότι πονηροίς συνδιατρίβει, έφη «άριστος ιατρός εστι, ός τους υπό πάντων απεγνωσμένους αναλαμβάνει.» Ο Αριστοτέλης όταν επικρίθηκε που συναναστρέφεται παλιανθρώπους, είπε: «ο καλύτερος γιατρός είναι αυτός που αναλαμβάνει αυτούς που οι άλλοι τους θεωρούν τελειωμένους.» Αριστοτέλης άρεσε σε 18 |
| • | Χωλώ παροικήσας υποσκάζειν μάθοις. Αν συναναστρέφεσαι με κουτσό θα μάθεις να κουτσαίνεις. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 6 |
| • | Ου καλόν πεπαιδευμένον εν απαιδεύτοις διαλέγεσθαι, ώσπερ ουδέ νήφοντα εν μεθύουσιν. Δεν είναι καλό ο μορφωμένος να συναναστρέφεται με αμόρφωτους, όπως ούτε ο νηφάλιος με μεθυσμένους. Πλάτων άρεσε σε 4 |
| • | Αλλά προς Σωκράτην μεν ήλθον παιδείας ένεκεν, προς δε Διονύσιον παιδιάς. Αρίστιππος άρεσε σε 1 |
Συζήτηση | |
| • | Ο μη ειδώς σιωπάν, ουκ οίδε διαλέγεσθαι. Αυτός που δεν ξέρει να σωπαίνει, δεν ξέρει να συζητά. Αριστοτέλης άρεσε σε 184 |
| • | Οπποίον κ’ είπησθα έπος, τοίον κ’ επακούσαις. Ό,τι λόγο πεις, τέτοιον και θ’ ακούσεις. Όμηρος άρεσε σε 54 |
| • | Ερωτηθείς πώς αν δύναιτο αναμαρτήτως τις διαλέγεσθαι είπεν: «ει μηδέν λέγει ών μη σαφώς οίδεν.» Όταν ρωτήθηκε πώς μπορεί να συζητά κανείς χωρίς να κάνει λάθη είπε: «αν δεν μιλάει για αυτά που δεν γνωρίζει καλά» Σωκράτης άρεσε σε 50 |
Ευγένεια | |
| • | Αλλήλων καταφρονούντες αλλήλοις αρεσκεύονται και αλλήλων υπερέχειν θέλοντες, αλλήλοις υποκατακλίνονται. Παρόλο που περιφρονεί ο ένας τον άλλο, καλοπιάνει ο ένας τον άλλο, και παρόλο που θέλουν να υπερέχουν, υποκλίνονται ο ένας στον άλλο. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 390 |
| • | Καλόν φέρουσι καρπόν οι σεμνοί τρόποι. Μένανδρος άρεσε σε 58 |
Χαιρετισμοί | |
| • | Ως ευ παρέστης. Σοφοκλής άρεσε σε 18 |
Εμπιστοσύνη | |
| • | Ουκ ανδρός όρκοι πίστις, αλλ’ όρκων ανήρ. Δεν είναι οι όρκοι που μας κάνουν να πιστέψουμε κάποιον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος που μας κάνει να πιστέψουμε τους όρκους. Αισχύλος άρεσε σε 123 |
| • | Καλοκαγαθίαν όρκου πιστοτέραν έχε. Να εμπιστεύεσαι περισσότερο τον καλό χαρακτήρα από τον όρκο. Σόλων άρεσε σε 61 |
| • | Μη πάσιν, αλλά τοις δοκίμοισι πιστεύειν. Να μη τους εμπιστεύεσαι όλους, αλλά μόνο αυτούς που είναι άξιοι της εμπιστοσύνης σου. Δημόκριτος άρεσε σε 36 |
| • | Πιστόν Ελλάς οίδεν ουδέν. Η Ελλάδα δεν γνώρισε τίποτε [ή κανέναν] άξιο εμπιστοσύνης. Ευριπίδης άρεσε σε 26 |
| • | Πίστεις αρ τοι ομώς και απιστίαι ώλεσαν άνδρας. Τόσο η εμπιστοσύνη όσο και η έλλειψη εμπιστοσύνης έχουν καταστρέψει ανθρώπους. Ησίοδος άρεσε σε 23 |
| • | Πίστει χρήματ’ όλεσσα, πιστίη δ’ εσάωσα· γνώμη δ’ αργαλέη γίγνεται αμφοτέρων. Με την εμπιστοσύνη έχασα, με την δυσπιστία γλίτωσα· οι αποφάσεις δυσκολεύονται και από τις δύο. Θέογνις άρεσε σε 20 |
| • | Λυκούργος ο νομοθέτης το μεν αξιόχρεον των ανθρώπων έφη εν τη ουσία κείσθαι το δε αξιόπιστον εν τοις τρόποις. Ο Λυκούργος είπε ότι η μεν φερεγγυότητα των ανθρώπων βρίσκεται στην περιουσία, η δε αξιοπιστία στον χαρακτήρα. Λυκούργος (από τον Πλούταρχο) άρεσε σε 13 |
Υπόληψη | |
| • | Ου πάνυ ημίν ούτω φροντιστέον τι ερούσιν οι πολλοί ημάς, αλλ’ ό,τι ο επαΐων περί των δικαίων και αδίκων. Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε πολύ για το τι θα πει για μας ο κόσμος, αλλά τι θα πει εκείνος που ξέρει καλά περί των δικαίων και αδίκων. Πλάτων άρεσε σε 69 |
| • | Κακώς ακούειν ου μέλει θανόντι μοι. Δεν με νοιάζει καθόλου αν με κακολογούν μετά το θάνατό μου. Ευριπίδης άρεσε σε 13 |
| • | Σεαυτόν επιλήψιμον μη πάρεχε τω κόσμω. |
Κουτσομπολιό | |
| • | Χαβρίας ειπόντος τινός «ο φίλος σε λάθρα λοιδορεί» είπε: «μη έλεγχε αυτόν ίνα μη φανερώς αυτό μέλλη ποιείν.» Όταν κάποιος είπε στον Χαβρία «ο φίλος σου σε λοιδορεί κρυφά», είπε: «μην τον αποπάρεις για να μη αρχίσει να το κάνει φανερά.» Χαβρίας άρεσε σε 9 |
Ομιλία | |
| • | Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά. Δεν μπορούν να ειπωθούν όλα σε όλους. Πυθαγόρας άρεσε σε 433 |
| • | Πολλοί δρώντες τα αίσχιστα, λόγους τους αρίστους ασκέουσι. Δημόκριτος άρεσε σε 261 |
| • | Ρερητόρευκα το ρερητορευμένο ρω. Δημοσθένης άρεσε σε 146 |
| • | Του λόγου μέτρον εστίν ουχ ο λέγων, αλλ’ ο ακούων. Την ομιλία αξιολογεί όχι αυτός που μιλάει αλλά αυτός που ακούει. Πλάτων (προς τον Αντισθένη «εν τη σχολή ποτε μακρολογήσαντος» ) άρεσε σε 145 |
| • | Ρήμα παράκαιρον τον όλον ανατρέπει βίον. Μια αταίριαστη κουβέντα μπορεί να σου καταστρέψει τη ζωή. Μένανδρος άρεσε σε 125 |
| • | Ου γαρ το ειπείν καλώς καλόν, αλλά τω ειπόντι δράσας τα ειρημένα. Το καλό δεν είναι τα λες καλά, αλλά αυτός που τα λέει να κάνει αυτά που λέει. Ζήνων ο Κιτιεύς άρεσε σε 101 |
| • | Πάσαν γλώσσα βασάνιζε. Βασάνιζε στο μυαλό σου αυτό που θα ξεστομίσεις. Αριστοφάνης άρεσε σε 97 |
| • | Έπεα πτερόεντα. Λόγια που πετάνε (και δεν έχουν καμιά αξία). Όμηρος άρεσε σε 92 |
| • | Πέρας γαρ ουδέν μη διά γλώσσης ιόν. Τίποτα δεν τελειώνει αν δεν περάσει από τη γλώσσα. Ευριπίδης άρεσε σε 65 |
| • | Αρετής απάσης σεμνός ηγείται λόγος. Μένανδρος άρεσε σε 58 |
| • | Ά ποιείν αισχρόν, ταύτα νόμιζε μηδέ λέγειν είναι καλόν. Όσα είναι ντροπή να πράττεις, να θεωρείς ότι δεν πρέπει ούτε να τα λέγεις. Ισοκράτης άρεσε σε 54 |
| • | Λέγοντα μη κινείν την χείρα, μανικόν γαρ. Όταν μιλάς μην χειρονομείς, διότι δείχνει ταραχή. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 53 |
| • | Τον λόγον είδωλον είναι των έργων. Σόλων άρεσε σε 51 |
| • | Λόγος έργου σκιή. Ο λόγος είναι η σκιά τής πράξης. Δημόκριτος (εννοώντας ότι ο λόγος είναι πολύ κατώτερος από τα έργα) άρεσε σε 47 |
| • | Δει τα μεν εικότα λέγειν, τα δ’ αμήχανα σιωπάν. Πρέπει να μιλάει κανείς για τα φυσιολογικά πράγματα και για τα απίθανα να σιωπά. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 45 |
| • | Ξίφος τιτρώσκει σώμα, τον δε νουν λόγος. [Τιτρώσκει=πληγώνει] Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 39 |
| • | Αγροίκου μη καταφρόνει ρήτορος. Μην περιφρονείς τον ομιλητή που δεν ξέρει να μιλάει. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 39 |
| • | Μίσει το ταχύ λαλείν, μη αμάρτης· μετάνοια γαρ ακολουθεί. απόδοση: να μη βιάζεσαι να μιλήσεις για να μη λαθέψεις, γιατί θα το μετανοιώσεις Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 39 |
| • | Ο λόγος, εάν μη δηλοί, ου ποιήσει το εαυτού έργον. Αν ο λόγος δεν κάνει φανερό αυτό που θέλει να πει, δεν θα επιτελέσει το έργο του. Αριστοτέλης άρεσε σε 34 |
| • | Επαινώ γλώτταν εύφημον φέρειν, σιγάν όπου δει και λέγειν τα καίρια. απόδοση: Μου αρέσει αυτός που μιλάει ωραία, που σωπαίνει όπου χρειάζεται και μιλάει σωστά όταν πρέπει. Αισχύλος άρεσε σε 30 |
| • | Εκ λόγου άλλος εκβαίνει λόγος. Από τον έναν λόγο βγαίνει άλλος λόγος. Ευριπίδης άρεσε σε 23 |
| • | Ρήμα δ’ εργμάτων χρονιώτερον βιοτεύει. Τα λόγια ζουν περισσότερα χρόνια από τις πράξεις. Πίνδαρος άρεσε σε 23 |
| • | Σαφή δ’ ακούεις εξ ελευθεροστόμου γλώσσης. Αισχύλος άρεσε σε 22 |
| • | Το ορθώς λέγειν διαιρείται εις τέτταρα· εν μεν ά δεί λέγειν, εν δε όσα δεί λέγειν, τρίτον προς ούς δεί λέγειν, τέταρτον δε πηνίκα λέγειν δεί. Ά μεν ουν δεί λέγειν, ά μέλλει συμφέρειν τω λέγοντι και τω ακούοντι. Πλάτων άρεσε σε 22 |
| • | Και δις γαρ τοι και τρις καλόν είναι τα καλά λέγειν τε και επισκοπείσθαι. Το καλό, βεβαίως, πρέπει να το λέμε και δυο και τρεις φορές και να το επισκοπούμε. Εμπεδοκλής άρεσε σε 20 |
| • | Πολλά γαρ πολλά λέλεκται. Πίνδαρος άρεσε σε 17 |
| • | Λόγος δυνάστης μέγας εστίν. Γοργίας άρεσε σε 16 |
| • | Έστι γνώσις λόγου χωρίς, και έστι γνώσις μετά λόγου. Και γαρ εισί πολλοί γνώσιν μεν έχοντες, λόγον δε ουκ έχοντες. Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος (εδώ, «λόγος» με τη σημερινή έννοια = «ομιλία») άρεσε σε 15 |
| • | Αρεταί δε λόγου εισί πέντε: Ελληνισμός, σαφήνεια, συντομία,
πρέπον, κατασκευή. Από τη διδασκαλία των Στωικών φιλοσόφων άρεσε σε 13 |
| • | Βούλεται δε η φύσις τοις νοήμασιν έπεσθαι την λέξιν, ού τη λέξει τα νοήματα. Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς άρεσε σε 10 |
| • | Τις αγορεύειν βούλεται; Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (πρόσκληση κατά τις εργασίες της Εκκλησίας του Δήμου) άρεσε σε 9 |
| • | Υπό γαρ λόγων ο νους τε μετεωρίζεται επαίρεταί τ’ άνθρωπος. Τα λόγια κάνουν τον άνθρωπο να μετεωρίζεται και να πετάει ψηλά. Αριστοφάνης άρεσε σε 1 |
| • | Ου λέγειν τυγ’ εσσί δεινός, αλλά σιγάν αδύνατος. Είσαι εξίσου ανίκανος να μιλήσεις όσο και να σιωπήσεις. Επίχαρμος άρεσε σε 1 |
Βραχυλογία | |
| • | Μη εν πολλοίς ολίγα λέγε, αλλ’ εν ολίγοις πολλά. Πυθαγόρας άρεσε σε 270 |
| • | Άκουε πολλά, λάλει καίρια. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 87 |
| • | Οι κράτιστοι των ανθρώπων βραχυλογώτατοι. Επίκτητος άρεσε σε 67 |
| • | Κόσμος ολιγομυθίη γυναικί. Στολίδι για τη γυναίκα είναι τα λίγα λόγια. Δημόκριτος άρεσε σε 50 |
| • | Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 41 |
| • | Τοις ολίγα λεγουσών, ολίγων και νόμων εστί χρεία. Για αυτούς που λένε λίγα λόγια χρειάζονται λίγοι νόμοι. Χαρίλαος (εξηγώντας γιατί ο Λυκούργος θέσπισε λίγους νόμους για τους Σπαρτιάτες) άρεσε σε 31 |
| • | Φιλήκοον είναι μάλλον ή πολύλαλον. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 31 |
| • | [Αντισθένης] έφη την αρετήν βραχύλογον είναι, την δε κακίαν απέραντον. Αντισθένης άρεσε σε 30 |
| • | Ανήρ φρόνιμος ουκ έχει πολλούς λόγους. Το γαρ λαλείν περισσά της αγροικίας. Μένανδρος άρεσε σε 25 |
| • | Λυκούργος προς τον ειπόντα δια τι Λακεδαιμόνιοι την βραχυλογίαν ασκούσιν, είπεν, «ότι εγγύς εστί του σιγάν». Λυκούργος (από τον Πλούταρχο) άρεσε σε 19 |
| • | Ομιλείν δυνάστῃ ως ήκιστα ή ως ήδιστα. Να μιλάς σε δυνάστη είτε όσον το δυνατό λιγότερο είτε όσο το δυνατό πιο ευχάριστα. Αίσωπος άρεσε σε 19 |
| • | Επιτέλει συντόμως. Τέλειωνε γρήγορα. Πίνδαρος άρεσε σε 17 |
| • | Γλώσσης τοι θησαυρός εν ανθρώποισιν άριστος φειδωλής. Ο καλύτερος θησαυρός για τους ανθρώπους είναι η φειδωλή γλώσσα. Ησίοδος άρεσε σε 17 |
| • | Βραχεί λόγω δε πολλά πρόσκειται σοφά. Πολλά σοφά πάνε μαζί με τον σύντομο λόγο. Σοφοκλής (από τη χαμένη τραγωδία «Αλήτης») άρεσε σε 16 |
| • | Σοφού προς ανδρός όστις εν βραχεί πολλούς καλώς οίός τε συντέμνειν λόγους. Σοφός θεωρείται εκείνος που μπορεί εν συντομία να λέει πολλά και ωραία λόγια. Αριστοφάνης άρεσε σε 12 |
| • | Φαινομένων έργων περιττόν εστί μακρολογία. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 9 |
Φλυαρία | |
| • | Μη λάλει προς ηδονήν. Να μη μιλάς μόνο και μόνο επειδή αυτό σε ευχαριστεί. Ηράκλειτος άρεσε σε 224 |
| • | Η γλώσσα σου μη προτρεχέτω του νου. Χίλων ο Λακεδαιμόνιος άρεσε σε 184 |
| • | Αληθομυθέειν χρεών, ου πολυλογέειν. Έχουμε χρέος να λέμε την αλήθεια, όχι να λέμε πολλά. Δημόκριτος άρεσε σε 73 |
| • | Πλεονεξίη το πάντα λέγειν, μηδέν δε εθέλειν ακούειν. Είναι πλεονεξία το να λες τα πάντα, αλλά να μη θέλεις να ακούς τίποτα. Δημόκριτος άρεσε σε 50 |
| • | Απιστούνται δ’ oι λάλοι καν αληθεύωσιν. Δεν πιστεύει κανείς τους φλύαρους, ακόμα κι όταν λένε την αλήθεια. Πλούταρχος άρεσε σε 41 |
| • | Πολυλογία πολλά σφάλματα έχει, το δε σιγάν ασφαλές. Απολλώνιος ο Τυανεύς άρεσε σε 41 |
| • | Ως άπας μεν λόγος, αν απή τα πράγματα, μάταιόν τι φαίνεται και κενόν. Όλα τα λόγια όταν δεν συνοδεύονται από πράξεις φαίνονται μάταια και κενά. Δημοσθένης άρεσε σε 37 |
| • | Ου τι τα πολλά έπη φρονίμην απεφήνατο δόξαν. Τα πολλά λόγια δεν σε κάνουν να φαίνεσαι συνετός. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 27 |
| • | Ζήνων των μαθητών έφασκε τους μεν φιλολόγους είναι τους δε λογοφίλους. Ο Ζήνων έλεγε για τους μαθητές του ότι κάποιοι απ’ αυτούς αγαπούν τη λογιότητα και οι άλλοι αγαπούν τα πολλά λόγια. Ζήνων ο Κιτιεύς άρεσε σε 25 |
| • | Ερωτηθείς υπό τινος δια τι οι Βυζάντιοι λάλοι εισίν έφη: «ότι επί του στόματος οικούσιν.» Ερωτηθείς [ο Αριστοτέλης] γιατί οι κάτοικοι του Βυζαντίου είναι φλύαροι, είπε: «επειδή κατοικούν επάνω στο στόμα» Αριστοτέλης (δηλ. στον Βόσπορο) άρεσε σε 18 |
| • | Ου λέγειν τυγ’ εσσί δεινός, αλλά σιγάν αδύνατος. Δεν είσαι καλός στην ομιλία αλλά ούτε μπορείς να σωπάσεις. Επίχαρμος άρεσε σε 17 |
| • | Λαλείν άριστος, αδυνατώτατος λέγειν. Πολύ καλός στο να φλυαρεί, πολύ αδύνατος στο να μιλάει. Εύπολις, 445 π.Χ.-; , Αρχαίος Αθηναίος Κωμωδιογράφος άρεσε σε 14 |
| • | Αχαλίνων στομάτων, ανόμου τ’ αφροσύνας το τέλος δυστυχία. Ευριπίδης άρεσε σε 11 |
| • | Ει τοσαύτα εφρόνεις, ουκ αν τοσαύτα ελάλεις. Αν ήξερες τόσα πολλά, δεν θα έλεγες τόσα πολλά. Δημοσθένης («Εν συμποσίῳ προς τον πολλά λαλούντα») άρεσε σε 10 |
| • | Μηδέ χελιδόνας εν οικία δέχεσθαι. Αρχαιοελληνική παροιμία (αναφέρεται σε ανθρώπους που δεν ανέχονται τη φλυαρία) άρεσε σε 9 |
| • | Άρχεται λέξεων μεν ποταμός, νου δε σταλαγμός. Θεόκριτος (για κάποιον αντίπαλό του που ετοιμαζόταν να μιλήσει) άρεσε σε 8 |
| • | Γλώσσῃ ματαίᾳ ζημία προστρίβεται. Στην άσκοπη ομιλία είναι κοντά η τιμωρία. Αισχύλος άρεσε σε 8 |
| • | …του Αρείου το απύλωτον στόμα… Παροιμιακή φράση της Πρωτοβυζαντινής περιόδου (εμπνευσμένη από την εντυπωσιακή πολυλογία και ευγλωττία του αιρετικού Αρείου) άρεσε σε 5 |
Ακρόαση | |
| • | Ακούσαι ουκ επιστάμενοι ουδ’ επείν. Μην ξέροντας να ακούν δεν ξέρουν και να μιλούν. Ηράκλειτος άρεσε σε 143 |
| • | Πάταξον μεν, άκουσον δε. Θεμιστοκλής άρεσε σε 84 |
| • | Δύο ώτα έχομεν, στόμα δε έν, ίνα πλείονα μεν ακούωμεν, ήττονα δε λέγωμεν. Ζήνων ο Κιτιεύς άρεσε σε 69 |
| • | Φιλήκοον είναι μάλλον ή πολύλαλον. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 31 |
| • | Ακούσας νόει. Περίανδρος άρεσε σε 21 |
| • | Του λαλείν αισχρά, το ακούειν ατιμότερον. Από το να λες αισχρότητες, πιο άτιμο είναι να τις ακούς. Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός άρεσε σε 14 |
Σιωπή | |
| • | Κρείττον του λαλείν το σιγάν. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 882 |
| • | Χρη σιγάν ή κρείσσονα σιγής λέγειν. Πρέπει να σωπαίνεις ή να λες κάτι καλύτερο από τη σιωπή. Πυθαγόρας άρεσε σε 400 |
| • | Ο αν μη ίδης, μη λέγε. Ειδώς σιγά. Μη μιλάς για ό,τι δεν ξέρεις. Αν μάθεις, σώπα. Σόλων άρεσε σε 313 |
| • | Σόλων ερωτηθείς υπό Περιάνδρου παρά πότον επεί σιωπών ετύγχανε, πότερα δια λόγων σπάνιν ή δια μωρίαν σιωπά. «Αλλ’ ουδείς αν», είπε, «μωρός εν συμποσίω σιωπάν δύναιτο.» Ερωτηθείς, ενώ τα πίνανε και δεν μιλούσε, αν σιωπά επειδή δεν έχει τίποτα να πει ή επειδή είναι βλάκας: κανένας βλάκας δεν μπορεί να μείνει σιωπηλός σε ένα συμπόσιο. Σόλων (από το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ του Ιωάννη Στοβαίου – 6ος αι. μ.Χ.) άρεσε σε 226 |
| • | Γυναιξί πάσαις κόσμον η σιγή φέρει. Σε όλες τις γυναίκες η σιωπή είναι στολίδι. Μένανδρος άρεσε σε 197 |
| • | Φησίν σιωπών. Μιλάς με τη σιωπή σου. Ευριπίδης άρεσε σε 157 |
| • | Αιδώς γαρ εν κακοίσιν ουδέν ωφελεί. Η γαρ σιωπή τω λαλούντι σύμμαχος. Με τους κακούς η συστολή δεν ωφελεί σε τίποτα. Επειδή η σιωπή είναι σύμμαχος αυτού που μιλάει. Όμηρος άρεσε σε 143 |
| • | Ο σιωπών συναινεί. Αρχαιοελληνική παροιμία (μετάφραση αντίστοιχης λατινικής φράσης) άρεσε σε 118 |
| • | Μόνη σιγή μεταμέλειαν ου φέρει. Μόνο η σιωπή δεν δείχνει μεταμέλεια. Μένανδρος άρεσε σε 100 |
| • | Η γαρ σιωπή τοις σοφοίς απόκρισις. Ευριπίδης άρεσε σε 94 |
| • | Σφραγίζου τους μεν λόγους σιγή, την δε σιγήν καιρώ. Να βάζεις σφραγίδα στα λόγια με σιωπή και στη σιωπή να βάζεις σφραγίδα την κατάλληλη χρονική στιγμή. Σόλων άρεσε σε 67 |
| • | Ω παι σιώπα· πόλλ’ έχει σιγή καλά. Σοφοκλής άρεσε σε 52 |
| • | Σιμωνίδης έλεγε μηδέποτε αυτώ μεταμελήσαι σιγήσαντι, φθεγξαμένω δε πολλάκις. Σιμωνίδης ο Κείος άρεσε σε 39 |
| • | Αυτό δε τo σιγάν ομολογούντος εστί σου. Αυτή η σιωπή σου είναι ομολογία. Ευριπίδης άρεσε σε 37 |
| • | Σιγάς; Σιωπή δ’ άπορος ερμηνεύς λόγων. Δεν λες τίποτα; η σιωπή είναι κακός ερμηνευτής λόγων. Ευριπίδης άρεσε σε 16 |
| • | Πάλαι το σιγάν φάρμακον βλάβης έχω. Ανέκαθεν θεωρούσα τη σιωπή φάρμακο βλάβης. Αισχύλος άρεσε σε 16 |
| • | Στόματος σιγώντος θεός έκδικος. Για το στόμα που σωπαίνει ο θεός είναι συνήγορος. Αίσωπος άρεσε σε 15 |
| • | Τα δ’ άλλα σιγώ. Βους επί γλώσσηι μέγας βέβηκεν. Για τα άλλα σωπαίνω· ένα μεγάλο βόδι κάθισε στη γλώσσα μου. Αισχύλος (ιδιωματική φράση για αδυναμία έκφρασης) άρεσε σε 10 |
| • | Ο αυτός νεανίσκον τινα εν συμποσίω βλέπων ησυχάζοντα έφη: «ει μεν απαίδευτος ων σιωπάς πεπαιδευμένος υπάρχεις, ει δε πεπαιδευμένος απαιδεύτως σιωπάς.» Θεόφραστος άρεσε σε 1 |
Απόκρυψη | |
| • | Σιγάν την αλήθειαν, χρυσόν εστι θάπτειν. Πυθαγόρας άρεσε σε 242 |
| • | Κρύπτειν αμαθίην κρέσσον, ή ες το μέσον φέρειν. Καλύτερα να κρύβεις την αμάθειά σου παρά να τη φανερώνεις. Ηράκλειτος άρεσε σε 184 |
| • | Σιγάτε, μη αίσθωνται υμάς ενθάδε πλέοντας. Κάνετε ησυχία, μην πάρουν είδηση [οι θεοί] ότι εσείς πλέετε εδώ. Βίας ο Πριηνεύς (σε μια καταιγίδα όταν οι ασεβείς και χυδαίοι συνταξιδιώτες του ζήτησαν τη βοήθεια των θεών) άρεσε σε 31 |
| • | Αι γαρ ευπραξίαι δειναί συγκρύψαι τα ονείδη. Οι επιτυχίες είναι ένας πολύ καλός τρόπος να συγκαλύπτονται τα λάθη. Δημοσθένης άρεσε σε 25 |
| • | Λήσεται μεν γαρ ίσως το αισθητὸν φως τις, το δε νοητὸν αδύνατον εστιν, ή ως φησιν Ηράκλειτος: «το μη δύνόν ποτε πώς αν τις λάθοι;» Θα ξεφύγει ίσως κανείς από το αισθητό φως, αλλά είναι αδύνατο να ξεφύγει από το νοητό. Ή, όπως λέει ο Ηράκλειτος, πως κανείς να κρυφτεί απ' αυτό που δεν δύει ποτέ; Ηράκλειτος (η πρώτη πρόταση είναι μάλλον του Κλήμη Αλεξανδρείας που ήθελε να εκχριστιανίσει το ρητό του Ηρακλείτου. ) άρεσε σε 3 |
Μυστικά | |
| • | Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 1058 |
| • | Τα εν οίκω μη εν δήμω. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 475 |
| • | Ου τα πάντα τοις πάσι ρητά. Δεν μπορούν να ειπωθούν όλα σε όλους. Πυθαγόρας άρεσε σε 433 |
| • | Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί. Ηράκλειτος άρεσε σε 238 |
| • | Κακά εν οίκω κρύπτε. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 88 |
| • | Λόγων απορρήτων εκφοράν μη ποιού. Περίανδρος άρεσε σε 68 |
| • | Ή μη ποίει το κρυπτόν ή μόνος ποίει. Ή να μην κάνεις τίποτα κρυφό ή να το κάνεις μόνος. Μένανδρος άρεσε σε 45 |
| • | Δυστυχών κρύπτε, ίνα μη τους εχθρούς ευφρανής. Όταν δυστυχείς να το κρύβεις για να μη χαίρονται οι εχθροί σου. Περίανδρος άρεσε σε 38 |
| • | Ατυχίαν κρύπτε. Περίανδρος άρεσε σε 21 |
| • | Ό συ κρύβεις εις την αγοράν κηρύσσεται. Αρχαιοελληνική παροιμία (αντίστοιχο του «ο κόσμος το ‘χει τούμπανο…») άρεσε σε 21 |
| • | Τα δ’ άλλα εν Άδου τοις κάτω μυθήσομαι. Τα υπόλοιπα θα τα πω σ’ αυτούς που είναι στον Άδη. Σοφοκλής (παροιμιακή έκφραση με έννοια ανάλογη του «θα πάρω το μυστικό στον τάφο μου») άρεσε σε 17 |
| • | Τα δρώμενα, τα δεικνύμενα, τα λεγόμενα. (τα τρία στοιχεία στα Ελευσίνια Μυστήρια για τα οποία απαγορευόταν οποιαδήποτε αποκάλυψη προς τους αμύητους) άρεσε σε 12 |
| • | Φευ, φρονείν ως δεινόν ένθα μη τέλη λύῃ φρονούντι. Αλίμονο, πόσο κακό είναι να γνωρίζεις, όταν δεν πρόκειται να σου βγει σε καλό που γνωρίζεις. Σοφοκλής |
Ασυνεννοησία | |
| • | Ως ο μεν δήμος εστιν ασταθμητότατον πράγμα των πάντων και ασυνθετώτατον. Ο λαός είναι το πιο αστάθμητο και αλλοπρόσαλλο πράγμα. Δημοσθένης άρεσε σε 14 |
| • | Εγώ σκόροδα σοι λέγω, συ δε κρόμμυα αποκρίνει. Εγώ σου μιλάω για σκόρδα και εσύ απαντάς για κρεμμύδια. Αρχαία παροιμιακή φράση άρεσε σε 5 |
Συγχώρεση | |
| • | Αθάνατον οργήν μη φύλαττε, θνητός ων. Μένανδρος άρεσε σε 54 |
| • | Συγγνώμη τιμωρίας κρείσσων. Η συγγνώμη είναι πιο αποτελεσματική από την τιμωρία. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 36 |
| • | Αγησίλαος υπέρ φίλου προς Ιδριέα τον Κάρα ούτως έγραψε: «Νικίας ει μεν ουκ αδικεί άφες, ει δ’ αδικεί ημίν άφες· πάντως δε άφες.» Αγησίλαος Β’ (από τον Πλούταρχο) άρεσε σε 4 |
Έπαινος & Κολακεία | |
| • | Κρείττον εις κόρακας ή εις κόλακας εμπεσείν. Οι μεν γαρ νεκρούς, οι δε ζώντας εσθίουσιν. Καλύτερα να πέσεις σε κοράκια παρά σε κόλακες. διότι τα μεν τρώνε νεκρούς, οι δε ζωντανούς. Αντισθένης άρεσε σε 263 |
| • | Ηδονών ήδιον έπαινος. Από όλες τις ηδονές ο έπαινος είναι η πιο γλυκιά. Πλάτων άρεσε σε 211 |
| • | Διογένης ερωτηθείς τι των θηρίων κάκιστα δάκνει έφη: των μεν αγρίων συκοφάντης, των δε ημέρων κόλαξ. Διογένης άρεσε σε 206 |
| • | Βραχύβιον και ο επαινών και ο επαινούμενος και ο μνημονεύων και ο μνημονευόμενος. Είναι όλα εφήμερα: και αυτός που επαινεί και ο επαινούμενος, και αυτός που μνημονεύει και ο μνημονευόμενος. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 124 |
| • | Γυναικός κολακεία ψιθύρισμα όφεως. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 101 |
| • | Τον γαρ ουκ όντα πας είωθεν επαινείν. Συνηθίζεται να επαινούν όλοι αυτόν που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Θουκυδίδης (από τον Επιτάφιο του Περικλέους) άρεσε σε 78 |
| • | Μεγάλα βλάπτουσι τους αξυνέτους οι επαινέοντες. Οι κόλακες κάνουν μεγάλη ζημιά στους ανόητους. Δημόκριτος άρεσε σε 53 |
| • | Μέχρι τούδε ανεκτοί οι έπαινοι εισι περί ετέρων λεγόμενοι, εξ όσων αν και αυτών έκαστος οίηται ικανός είναι δράσαι τι ών ήκουσε. Οι έπαινοι για άλλους είναι ανεκτοί μέχρι του σημείου που νομίζουμε ότι μπορούμε να κάνουμε κι εμείς κάτι απ’ αυτά που ακούσαμε. Θουκυδίδης άρεσε σε 53 |
| • | Ου χαλεπόν Αθηναίους εν Αθηναίοις επαινείν, αλλ᾽ εν Λακεδαιμονίοις. Το δύσκολο δεν είναι να επαινείς τους Αθηναίους στους Αθηναίους, αλλά στους Λακεδαιμονίους. Σωκράτης (σχόλιο για τον Επιτάφιο του Περικλή –το σημειώνει ο Αριστοτέλης στη Ρητορική) άρεσε σε 49 |
| • | Προς τον ειπόντα «Πολλοί σε επαινούσι»: «Τι γαρ», έφη, «κακόν πεποίηκα;» Αντισθένης (από τον Διογένη Λαέρτιο) άρεσε σε 45 |
| • | Ουδείς έπαινον ηδοναίς εκτίσατο. Καρκίνος άρεσε σε 44 |
| • | Γυνή δε κολακεύει σε του λαβείν χάριν. Μένανδρος άρεσε σε 44 |
| • | Ζων μεν επαινού, αποθανών δε μακαρίζου. Όσο ζεις να σε παινεύουν κι όταν πεθάνεις, να σε μακαρίζουν. Περίανδρος άρεσε σε 39 |
| • | Ανάξιον άνδρα μη επαίνει διά πλούτον. Μην παινεύεις ανάξιο άνθρωπο για τα πλούτη του. Βίας ο Πριηνεύς άρεσε σε 39 |
| • | Πολλών χρημάτων κρείττων ο παρά του πλήθους έπαινος. Από πολλά πράγματα είναι καλύτερος ο έπαινος του πλήθους. Ισοκράτης άρεσε σε 36 |
| • | Φόβος κολακείην μεν εργάζεται, εύνοιαν δε ουκ έχει. Ο φοβισμένος μεταχειρίζεται την κολακεία, αλλά δεν εξασφαλίζει την εύνοια. Δημόκριτος άρεσε σε 30 |
| • | Ο φιλών πλήξει σε, ο δε μισών κολακεύσει σε. Αίσωπος άρεσε σε 28 |
| • | Το ευ λέγειν κάκιστον, ει φέρει βλάβην. Ο έπαινος είναι κάκιστος, αν βλάπτει. Επίχαρμος άρεσε σε 27 |
| • | Μη έλαττον ηγού του επαινείσθαι το νουθετείσθαι. Μη θεωρείς λιγότερο σημαντική τη νουθεσία από τον έπαινο. Αριστοτέλης άρεσε σε 27 |
| • | Επαινούμενος, μη πάντα πίστευε. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 19 |
| • | Καλώς ακούειν μάλλον ή πλουτείν θέλε. Καλύτερα να θέλεις να σε επαινούν παρά να είσαι πλούσιος. Μένανδρος άρεσε σε 17 |
| • | Ήδιστον άκουσμα έπαινος. Ξενοφών άρεσε σε 16 |
| • | Κάλλιστα Μουσών φθέγγεται πλουτών ανήρ. Ο πλούσιος εκφράζεται καλύτερα κι από τις μούσες (για τους κόλακες). Ευριπίδης άρεσε σε 11 |
| • | Ουδένα των εχθρών μωμήσομαι εσθλὸν εόντα, ουδὲ μεν αινήσω δειλόν εόντα φίλον. Δεν θα κατηγορήσω κανέναν εχθρό μου όταν είναι καλός, ούτε θα επαινέσω φίλο ενώ είναι δεν είναι καλός. Θέογνις άρεσε σε 11 |
| • | Ως τα χρηστά πράγματα χρηστών αφορμάς ενδίδωσ’ αεί λόγων. Πόσο τα καλά πράγματα γίνονται πάντα αφορμές για καλά λόγια! Ευριπίδης άρεσε σε 6 |
| • | Μίσει τους κολακεύοντας ώσπερ τους εξαπατούντας· αμφότεροι γαρ πιστευθέντες, τους πιστεύσαντας αδικούσι. Ισοκράτης άρεσε σε 2 |
Δώρα | |
| • | Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας. Βιργίλιος άρεσε σε 136 |
| • | Δόσις ολίγη τε φίλη τε. Προσφορά μικρή αλλά εγκάρδια (ή καλοδεχούμενη). Όμηρος άρεσε σε 66 |
| • | Κυνικόν μεν το βρώμα, ου βασιλικόν δε το δώρον. Το φαΐ είναι μεν κυνικόν (για σκύλους) αλλά το δώρο δεν είναι βασιλικό. Διογένης (όταν έλαβε δώρο από τον Αλέξανδρο ένα πιάτο κόκαλα) άρεσε σε 40 |
| • | Εχθρών άδωρα δώρα κούκ ονήσιμα. Τα δώρα των εχθρών δεν είναι πραγματικά και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται. Σοφοκλής άρεσε σε 38 |
| • | Δώρα και θεούς έπεισαν. Αίσωπος άρεσε σε 32 |
| • | Κακού ανδρός δώρα όνησιν ουκ έχει. Τα δώρα του κακού ανθρώπου δεν έχουν όφελος. Ευριπίδης άρεσε σε 26 |
| • | Δος τι και λάβε τι. Δώσε κάτι και πάρε κάτι. Επίχαρμος άρεσε σε 21 |
| • | Αλλ’ ό γε σιγή δώρα θεών έχοι, όττι διδοίεν. Αλλά δέξου σιωπηλά τα δώρα των Θεών, ότι κι αν δίνουν. Όμηρος άρεσε σε 10 |
| • | Πείθειν δώρα και θεούς λόγος. Λένε ότι τα δώρα πείθουν ακόμα και τους θεούς. Ευριπίδης άρεσε σε 9 |
| • | Γνώμης εισίν, ουκ ανάγκης, αι δωρεαί. Ιωάννης της Κλίμακος άρεσε σε 7 |
| • | Μισώ δωρεάν ήτις αναγκάζει με αγρυπνείν. Ανακρέων (επιστρέφοντας χρυσό τάλαντο που του είχε δώσει ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης) άρεσε σε 7 |
Χάρες | |
| • | Ούτε παρά νεκρού ομιλίαν, ούτε παρα φιλαργύρου χάριν δει επιζητείν. Σωκράτης άρεσε σε 190 |
| • | Της αυτής αμαρτίας είναι το διδόναι οίς μη δει και το μη διδόναι οίς δεί. Είναι εξίσου λάθος να δίνεις σ’ αυτούς που δεν πρέπει με το να μη δίνεις σ’ αυτούς που πρέπει. Σωκράτης άρεσε σε 151 |
| • | Η χάρις αλλάξαι την φύσιν ου δύναται. Η χάρη που κάνουμε σε κάποιον δεν μπορεί να αλλάξει το χαρακτήρα του. Αρχαιοελληνική παροιμία (από μύθο της αίγας που θήλαζε λύκο) άρεσε σε 105 |
| • | Χάριν λαβών μέμνησο και δους επιλαθού. Αν δεχτείς μια χάρη, να τη θυμάσαι και αν δώσεις, ξέχασέ την. Μένανδρος άρεσε σε 102 |
| • | Μετά την δόσιν τάχιστα γηράσκει χάρις. Μετά τη δωρεά, η χάρη ξεχνιέται πολύ γρήγορα. Μένανδρος άρεσε σε 97 |
| • | Ευποιίας ής έτυχες, μνημόνευε. Να μνημονεύεις τις ευεργεσίες που έχεις λάβει. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 67 |
| • | Μικραί χάριτες εν καιρώ μέγισται τοις λαμβάνουσι. Οι μικρές χάρες την κατάλληλη στιγμή είναι πολύ μεγάλες γι’ αυτούς που τις δέχονται. Δημόκριτος άρεσε σε 35 |
| • | Χάρις χάριν γαρ εστίν η τίκτουσ’ αεί. Η καλοσύνη γεννάει πάντα καλοσύνη. Σοφοκλής άρεσε σε 32 |
| • | Τον μεν διδόντα χάριν, χρη παραχρήμα επιλανθάνεσθαι· Τον δε λαμβάνοντα, δια παντός μεμνήσθαι. Αυτός που κάνει μια χάρη πρέπει να την ξεχνάει αμέσως· αυτός που τη δέχεται πρέπει να τη θυμάται για πάντα. Δημοσθένης άρεσε σε 27 |
| • | Δει φίλοις και τοις οικείοις βοηθείν άχρι του μη επιορκείν. Πρέπει να βοηθούμε τους φίλους και τους δικούς μας μέχρι το σημείο που να μη γίνουμε επίορκοι. Λυκούργος άρεσε σε 23 |
| • | Τι γηράσκει ταχύ; Χάρις. Αριστοτέλης (από τον Διογένη Λαέρτιο) άρεσε σε 21 |
| • | Χάριτας δικαίας και δίδου και λάμβανε. Δίκαιες χάρες να δίνεις και να παίρνεις. Μένανδρος άρεσε σε 14 |
| • | Χάριν απόδος. Να ανταποδίδεις την ευεργεσία. Περίανδρος άρεσε σε 13 |
| • | Ωκείαι χάριτες γλυκερώτεραι· ήν δε βραδύνη, πάσα χάρις κενεή, μηδέ λέγοιτο χάρις. Οι γρήγορες χάρες είναι πιο γλυκές· αν καθυστερήσει μια χάρη δεν έχει νόημα και δεν λέγεται χάρη. Ανώνυμο αρχαίο ρητό άρεσε σε 12 |
| • | Η χάρις ώσπερ σελήνη όταν τέλεια γένηται τότε φαίνεται μεγίστη. Αρχαίο ρητό άρεσε σε 2 |
Συμβουλές | |
| • | Δύσκολον τον εαυτόν γνώναι, εύκολον τω άλλω υποτίθεσθαι. Το να γνωρίζεις τον εαυτό σου είναι δύσκολο, αλλά εύκολο να συμβουλεύεις τους άλλους. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 285 |
| • |
Σόλων άρεσε σε 80 |
| • | Συμβούλευε μη τα ήδιστα, αλλά τα βέλτιστα. Σόλων άρεσε σε 75 |
| • | Άκουε πάντων, εκλέγου δ’ ά συμφέρει. Να τα ακούς όλα (ή όλους) αλλά να διαλέγεις αυτά που σε συμφέρουν. Μένανδρος άρεσε σε 39 |
| • | Κτήσαι καλοκαγαθίαν, θεραπείαν, ευσέβειαν, παιδείαν, σωφροσύνην, αλήθειαν, πίστιν, εμπειρίαν, επιδεξιότητα, εταιρίαν. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 37 |
| • | Τον οιόμενον νουν έχειν ο νουθετέων ματαιοπονεί. Ματαιοπονεί όποιος συμβουλεύει αυτόν που νομίζει ότι τα ξέρει όλα Δημόκριτος άρεσε σε 29 |
| • | Νεκρόν ιατρεύειν και γέροντα νουθετείν, ταυτόν εστιν. Διογένης άρεσε σε 26 |
| • | Άπαντές έσμεν εις το νουθετείν σοφοί, αυτοί δ’ όταν σφάλλωμεν, ου γιγνώσκομεν. Όλοι είμαστε σοφοί στο να νουθετούμε τους άλλους, όταν όμως οι ίδιοι σφάλουμε δεν το καταλαβαίνουμε. Ευριπίδης (αντίστοιχο του «δάσκαλε που δίδασκες...») άρεσε σε 16 |
Παρηγοριά | |
| • | Λύπης ιατρός εστίν ανθρώποις λόγος. Μένανδρος άρεσε σε 114 |
| • | Ψυχής νοσούσης εστί φάρμακον λόγος. Μένανδρος άρεσε σε 110 |
| • | Ράον παραινείν ή παθόντα καρτερείν. Είναι πιο εύκολο να δίνεις συμβουλές [σε αυτούς που υποφέρουν] παρά να αντέχεις με καρτερία το δικό σου πόνο. Ευριπίδης άρεσε σε 43 |
| • | Πώς αν τις ατυχίαν ράστα φέροι; Ει τους εχθροὺς χείρον πράσσοντας βλέποι. Πώς μπορεί να υπομένει κανείς την ατυχία; Όταν βλέπει τους εχθρούς του να τα πάνε χειρότερα. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 13 |
| • | Πάντες τοις λόγοις αναπτερούνται. Όλοι αναπτερώνονται με τα λόγια. Αριστοφάνης |
Συμβιβασμός | |
| • | Ο μη χείρων, βέλτιστος. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 82 |
| • | Δυοίν κακοίν προκειμένοιν, το μη χείρον βέλτιστον. Πλαύτος άρεσε σε 61 |
Υποταγή | |
| • | Ου τοις άρχειν βουλομένοις μέμφομαι, αλλά τοις υπακούειν ετοιμοτέροις ούσιν. Δεν κατηγορώ αυτούς που ασκούν την εξουσία, αλλά αυτούς που είναι πρόθυμοι να υπακούσουν. Θουκυδίδης άρεσε σε 390 |
| • | Οι βάρβαροι δουλικώτεροι τα ήθη φύσει των Ελλήνων. Οι βάρβαροι είναι εκ φύσεως πιο δουλοπρεπείς από τους Έλληνες. Αριστοτέλης άρεσε σε 191 |
| • | Τας των κρατούντων αμαθίας φέρειν χρεών. Είμαστε αναγκασμένοι να ανεχόμαστε τις ανοησίες αυτών που έχουν την εξουσία. Ευριπίδης άρεσε σε 93 |
| • | Οι μη δυνάμενοι κινδυνεύειν ανδρείως δούλοι των επιόντων εισίν. Αυτοί που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο με ανδρεία γίνονται δούλοι αυτών που επιτίθενται. Αριστοτέλης άρεσε σε 54 |
| • | Νόμω και άρχοντι και τω σοφωτέρω είκειν κόσμιον. Στο νόμο, στον άρχοντα και στον σοφό είναι σωστό να υποχωρεί κανείς. Δημόκριτος άρεσε σε 47 |
| • | Πάσα γαρ δούλη πέφυκεν ανδρός η σώφρων γυνή. Η δε μη σώφρων ανοία τον ξυνόνθ’ υπεροφρονεί. Φυσιολογικά, κάθε μυαλωμένη γυναίκα είναι δούλα του άντρα, ενώ η ανόητη περιφρονεί τον σύζυγό της. Ευριπίδης άρεσε σε 47 |
| • | Γη και ύδωρ. Ηρόδοτος (το δείγμα υποτέλειας που ζήτησαν οι Πέρσες πρέσβεις από τη Σπάρτη και τους έριξαν στο πηγάδι) άρεσε σε 36 |
| • | Τοις κρατούσι μη μάχου. Μην πολεμάς αυτούς που έχουν την εξουσία. Ευριπίδης άρεσε σε 9 |
Εξάρτηση | |
| • | Εκλυτέον εαυτούς εκ του περί τα εγκύκλια και τα πολιτικά δεσμωτηρίου. Θα πρέπει να απελευθερωθούμε από τις καθημερινές και δημόσιες ασχολίες που μας δεσμεύουν. Επίκουρος άρεσε σε 175 |
| • | Όσα πάθη ψυχής, τοσούτοι δεσπόται. Σέξτος ο Πυθαγόρειος άρεσε σε 1 |
Προστασία | |
| • | Χαλεπώτερον το φυλάττειν του κτήσασθαι. Πιο δύσκολα να κρατήσεις από το να αποκτήσεις. Δημοσθένης άρεσε σε 178 |
| • | Ουκ έστιν ούτε τείχος ούτε χρήματα ούτ’ άλλο δυσφύλακτον ουδέν ως γυνή. Δεν υπάρχει τείχος ούτε απόκτημα που να φυλάγεται πιο δύσκολα από τη γυναίκα. Ευριπίδης άρεσε σε 39 |
| • | Ουκ αν εκώλυον οι νόμοι ζην έκαστον κατ’ ιδίην εξουσίην, ει μη έτερος έτερον ελυμαίνετο. Δεν θα εμπόδιζαν οι νόμοι να ζει ο καθένας όπως θα ήθελε, αν ο ένας δεν θα έβλαπτε τον άλλον. Δημόκριτος άρεσε σε 25 |
| • | Κύων, μελετήσας ωμών σαρκών γεύσασθαι, φυλάττειν ουκ έτι δύναται την αγέλην. Αντιφάνης άρεσε σε 6 |
| • | Αλλ' όν ο Θεός φυλάσσει, ούτε γίγαντας τρέμει, ούτε θηρία φρίττει, αλλ' ούτε κάμινον ούτε σίδηρα. Γεώργιος Αμαρτωλός (αναφερόμενος στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ’ Μονομάχο, που στάθηκε επανειλημμένα ιδιαίτερα τυχερός) άρεσε σε 4 |
Προσβολές | |
| • | Ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων; Τι λόγος ξέφυγε από την οδοντοστοιχία σου; Όμηρος (ο Δίας αντιδρώντας στην κατηγορία της Αθηνάς ότι εγκατέλειψε τον Οδυσσέα) άρεσε σε 140 |
| • | Ου συ με λοιδορείς, αλλ᾿ ο τόπος. Δεν με προσβάλεις εσύ αλλά η [ασφαλής] θέση στην οποία βρίσκεσαι. Αίσωπος άρεσε σε 41 |
| • | Τιμώ σε και ουκ αισθάνη· ατιμάζω σε, ίνα αίσθησιν λάβης. Αίσωπος άρεσε σε 22 |
Προδοσία | |
| • | Ο μεν δειλός της πατρίδος, ο δε φιλόδοξος της πατρώας ουσίας εστί προδότης. Σωκράτης άρεσε σε 370 |
| • | Και συ τέκνον Βρούτε; Ιούλιος Καίσαρας (τα τελευταία του λόγια – τα είπε στα Ελληνικά) άρεσε σε 134 |
Ανταγωνισμός | |
| • | Όπου άμιλλα ενταύθα και νίκη εστί. Αριστοτέλης άρεσε σε 155 |
| • | Την των δήμων ελευθερίαν η των αγαθών ανδρών άμιλλα φυλάττει. Την ελευθερία των λαών προφυλάσσει η άμιλλα μεταξύ τίμιων αντρών. Δημοσθένης άρεσε σε 75 |
| • | Και κεραμεύς κεραμεί κοτέει, και τέκτονι τέκτων· και πτωχός πτωχώ φθονέει και αοιδός αοιδώ. Ησίοδος άρεσε σε 61 |
| • | Άμες γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες. Και εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι [από εσάς]. Τραγούδι από το χορό των νέων στις γιορτές της αρχαίας Σπάρτης. άρεσε σε 44 |
| • | Όφις ει μη φάγοι όφιν, δράκων ου γενήσεται. Το φίδι αν δεν φάει φίδι δεν γίνεται δράκος. Αρχαιοελληνική παροιμία άρεσε σε 27 |
| • | Εν γαρ αμίλλαις πονηραίς, αθλιώτερος ο νικήσας. Μέγας Βασίλειος άρεσε σε 26 |
| • | Ει γε βασιλείς έμελλον έξειν ανταγωνιστάς. Μόνο εάν επρόκειτο να είχα βασιλείς για ανταγωνιστές. Μέγας Αλέξανδρος (απορρίπτοντας την ιδέα να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες [ην γαρ ποδώκης] –– από τον Πλούταρχο) άρεσε σε 25 |
| • | Λοιδορείσθαι δ’ ου πρέπει άνδρας ποιητάς, ώσπερ αρτοπώλιδας. Εσείς οι ποιητές δεν πρέπει να βρίζεστε μεταξύ σας σαν φουρνάρισσες. Αριστοφάνης άρεσε σε 10 |
Συγκρούσεις | |
| • | Ουδέν εστι θηρίον γυναικός αμαχώτερον. Δεν υπάρχει θηρίο πιο δύσκολο να πολεμήσεις από τη γυναίκα. Αριστοφάνης άρεσε σε 280 |
| • | Απόντι μη μάχου. Μην τα βάζεις με κάποιον που είναι απών. Ηράκλειτος άρεσε σε 279 |
| • | Πυρ μαχαίρα μη σκαλεύειν. Πυθαγόρας (με την έννοια: μην οξύνεις επιθετικές διαθέσεις) άρεσε σε 105 |
| • | Άρχειν χειρών αδίκων. Αντισθένης άρεσε σε 49 |
| • | Ουκ αντιλέγοντα δει τον αντιλέγοντα παύειν, αλλά διδάσκειν· ουδέ γαρ τον μαινόμενον αντιμαινόμενός τις ιάται. Αντισθένης άρεσε σε 42 |
| • | Γεγόναμεν γαρ προς συνεργίαν ως πόδες, ως χείρες, ως βλέφαρα, ως οι στοίχοι των άνω και κάτω οδόντων. Το ουν αντιπράσσειν αλλήλοις παρά φύσιν. Γεννηθήκαμε για να συνεργαζόμαστε όπως τα πόδια, τα χέρια, τα βλέφαρα, όπως οι σειρές των επάνω και των κάτω δοντιών. Οπότε το να είμαστε αντίθετοι και να πολεμούμε ο ένας τον άλλον είναι παρά φύσιν. Μάρκος Αυρήλιος άρεσε σε 32 |
| • | Ίσος πόλεμον ου ποιεί. Αρχαιοελληνική Παροιμία άρεσε σε 30 |
| • | Θυμός εγείρει μάχην, μάχη δε γεννά λοιδορίας, αι δε λοιδορίαι πληγάς, πληγαί δε τραύματα. Εκ δε τραυμάτων, πολλάκις θάνατος. Μέγας Βασίλειος άρεσε σε 28 |
| • | Προς λέοντα δορκάς άπτεται μάχης. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση (για άνιση μάχη που προκαλεί ο πιο αδύναμος) άρεσε σε 18 |
| • | Δίκη δίκην έτικτε και βλάβη βλάβην. Αρχαιοελληνική παροιμία (για αντιπαλότητες και συγκρούσεις που συνήθως βλάπτουν και τους δύο αντιπάλους) άρεσε σε 11 |
| • | Έριν μίσει. Σωσιάδης άρεσε σε 9 |
| • | Εις ηκονημένας μαχαίρας πεσών. Έχοντας πέσει σε ακονισμένα μαχαίρια. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση άρεσε σε 7 |
Κατηγορώ | |
| • | Βασιλικόν, καλώς ποιούντα κακώς ακούειν. Είναι βασιλικό χαρακτηριστικό να σε κατηγορούν ενώ κάνεις το σωστό. Αντισθένης (σχόλιό του όταν πληροφορήθηκε ότι ο Πλάτωνας μίλησε άσχημα γι’ αυτόν) άρεσε σε 164 |
| • | Κατ’ αρχής γαρ φιλαίτιος λεώς. Αρέσει στο λαό να κατηγορεί την εξουσία. Αισχύλος άρεσε σε 44 |
| • | Αιτιώ παρόντα. Να κατακρίνεις κάποιον [μόνον] όταν είναι παρών. Σωσιάδης άρεσε σε 14 |
| • | Θ’ Ελέναν; επεί πρεπόντως ελέναυς, έλανδρος, ελέπτολις. Την Ελένη; πρέπει να τη λέμε καταστροφέα πλοίων, ανδρών, πόλεων Αισχύλος (λογοπαίγνιο με το -ελ και το έλω που σημαίνει σκοτώνω) άρεσε σε 12 |
| • | Φίλον μη λέγειν κακώς, αλλά μηδέ εχθρόν. Φίλο να μην κακολογείς, αλλά ούτε τον εχθρό. Πιττακός ο Μυτιληναίος άρεσε σε 11 |
Εχθροί | |
| • | Προσέχειν τοις εχθροίς· πρώτοι γαρ των αμαρτημάτων αισθάνονται. Να προσέχεις αυτά που λένε οι εχθροί σου· είναι οι πρώτοι που θα επισημάνουν τα λάθη σου. Αντισθένης άρεσε σε 164 |
| • | Χρυσός και γυνή τους φίλους εχθρούς ποιεί. Μένανδρος άρεσε σε 131 |
| • | Λόγον παρ’ εχθρού μη ποθ’ ηγήση φίλον. Τα λόγια του εχθρού σου μην τα θεωρήσεις ποτέ φιλικά. Μένανδρος άρεσε σε 91 |
| • | Εχθροίς απιστών ούποτ’ αν πάθοις βλάβην. Το να μην εμπιστεύεσαι τους εχθρούς σου δεν θα σου προκαλέσει κανένα πρόβλημα. Μένανδρος άρεσε σε 67 |
| • | Ει ζην δεήσει μη μόνον τους εχθρούς αλλά και τους φίλους φυλαττόμενον. Αν θες να ζήσεις, να φυλάγεσαι όχι μόνο από τους εχθρούς αλλά και από τους φίλους. Αντίγονος Α’ άρεσε σε 66 |
| • | Τον εχθρόν φίλον ποιείν και ευεργετείν. Τον εχθρό σου να τον κάνεις φίλο και να τον ευεργετείς. Κλεόβουλος ο Ρόδιος άρεσε σε 52 |
| • | Ποτί δ’ εχθρόν, άπ’ εχθρός εών, λύκοιο δίκαν υποθεύσομαι. Εναντίον του εχθρού, αφού είναι εχθρός, θα ορμήσω σαν λύκος. Πίνδαρος άρεσε σε 51 |
| • | Δει τοις μεν εχθροίς και περί των πιστών απιστείν, τοις δε φίλοις και τα άπιστα πιστεύειν. Θαλής ο Μιλήσιος άρεσε σε 44 |
| • | Αλλ’ απ’ εχθρών δήτα πολλά μανθάνουσιν οι σοφοί. Αριστοφάνης άρεσε σε 37 |
| • | Πειρώ ποιείν τας μεν έχθρας ολιγοχρονίους, τας δε φιλίας πολυχρονίους. Προσπαθώ να κάνω τις έχθρες να κρατούν λίγο χρόνο και τις φιλίες πολύ χρόνο. Δημώναξ άρεσε σε 36 |
| • | Ου δει τους Λακεδαιμονίους ερωτάν οπόσοι εισίν οι πολέμιοι, αλλά πού. Οι Λακεδαιμόνιοι δεν πρέπει να ρωτάνε πόσοι είναι οι εχθροί, αλλά πού είναι. Άγις Β’ Αρχιδάμου, ?-401 π.Χ., Βασιλιάς της Σπάρτης άρεσε σε 32 |
| • | Φίλος βλάπτων ου διαφέρει εχθρού. Αίσωπος άρεσε σε 31 |
| • | Σθλάβος γαρ Ούννω και Σκύθης τω Βουλγάρω αύθις τε Μήδος συμφρονήσας τω Σκύθη μίαν καθ’ ημών ανεκίνησαν μάχην. Γεώργιος Πισίδης (για τη συμμαχία όλων εναντίον του Βυζαντίου) άρεσε σε 17 |
| • | Ούτω μεν Πέρσαι λέγουσι γενέσθαι, και διά την Ιλίου άλωσιν ευρίσκουσι σφίσι εούσαν την αρχήν της έχθρης της ες τους Έλληνας. Ηρόδοτος άρεσε σε 16 |
| • | Εύχου τους εχθρούς δύνασθαι ευεργετείν. Να εύχεσαι να είσαι σε θέση να ευεργετείς τους εχθρούς σου. |
Μοναξιά | |
| • | Όταν κλύδων κακών επέλθη, πάντα δειμαίνειν φίλον. Όταν επέλθει καταιγίδα κακών τρομάζει και διώχνει όλους τους φίλους. Αισχύλος άρεσε σε 47 |
| • | Το μεν γυναίκα πρώτον άρσενος δίχα ήσθαι δόμοις έρημον έκπαγλον κακόν. Καταρχήν είναι φρικτό να μένει έρημη στο σπίτι μια γυναίκα χωρίς άνδρα. Αισχύλος άρεσε σε 38 |
| • | Γυνή τι δράσω; Πώς μόνη σωθήσομαι, ανάδελφος, απάτωρ, άφιλος; Τι να κάνω η γυναίκα; Πώς να σωθώ όντας μόνη, χωρίς αδερφό, χωρίς πατέρα, χωρίς φίλους; Ευριπίδης άρεσε σε 30 |
Φασαρία | |
| • | Το θείον φθονερόν και ταραχώδες. Οι θεοί είναι φθονεροί και προκαλούν φασαρίες. Σόλων άρεσε σε 62 |
| • | Ερωτώμενος υπό τινος πώς αν μεγίστη ταραχή εν ανθρώποις γενήσεται, έφη: «εί οι τετελευτηκότες αναστάντες απαιτοίεν τα ίδια». Ερωτηθείς πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί η μεγαλύτερη αναταραχή στην ανθρωπότητα, είπε: «αν οι πεθαμένοι αναστηθούν και απαιτήσουν τις περιουσίες τους». Αίσωπος άρεσε σε 56 |
| • | Ύδωρ θολερόν και απαίδευτον ψυχήν ου δει ταράττειν. Το θολωμένο νερό και μια ψυχή χωρίς παιδεία δεν πρέπει κανείς να τα διαταράσσει. Ισοκράτης άρεσε σε 21 |
| • | Κατ’ οίκον εστρωφάτο μισητός βάβαξ. Στο σπίτι επικρατούσε μια ανυπόφορη βαβούρα. Αρχίλοχος άρεσε σε 9 |
σελίδα 9 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συστήνουμε:
Αν σας ενδιαφέρουν τα αρχαιοπρεπή αποφθέγματα, δείτε επίσης και τα Δελφικά Παραγγέλματα, τη σελίδα με τις Αρχαίες παροιμίες, τα Λατινικά ρητά , τα Εκκλησιαστικά ρητά καθώς και τις Βυζαντινές ρήσεις.
