Αρχαίος Αθηναίος νομοθέτης & φιλόσοφος
Το 594 π.Χ. εκλέχτηκε Άρχων με έκτακτες εξουσίες προκειμένου να διευθετηθούν τα εκρηκτικά προβλήματα μεταξύ των γαιοκτημόνων και των φτωχών αγροτών. Ακύρωσε όλα τα χρέη των φτωχών, κατάργησε τον δανεισμό με σωματική εγγύηση και απελευθέρωσε όσους είχαν γίνει δούλοι για χρέη. Τα μέτρα αυτά ονομάστηκαν «σεισάχθεια» (=απελευθέρωση από το βάρος).
Η νομοθεσία του χώρισε τους πολίτες σε 4 κοινωνικές τάξεις, ανάλογα με το εισόδημα τους από τη γη (τιμοκρατικό σύστημα). Προέκυψαν δύο τάξεις για τους ευγενείς, οι Πεντακοσιομέδιμνοι και οι Ιππείς, και δύο τάξεις για τον λαό, οι Ζευγίτες και οι Θήτες. Οι Θήτες ήταν οι μόνοι που δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής σε αξιώματα.
Ο Σόλων, για να αποφύγει να αναγκαστεί να αλλάξει τη νομοθεσία του και για να μην αναμειχθεί στην εφαρμογή της, αυτοεξορίστηκε για δέκα χρόνια.
| Αριθμός Αφορισμών: 40 | Αναγνώσεις: 105,463 |
Αρχαία Γνωμικά
| Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. (από τον Ηρόδοτο) άρεσε σε 1275 |
| Τους δε νόμους τοις αραχνίοις ομοίους· και γαρ εκείνα, εάν μεν εμπέση τι κούφον και ασθενές, στέγειν· εάν δε μείζον, διακόψαν οίχεσθαι. Οι νόμοι μοιάζουν με τον ιστό της αράχνης: αν πέσει πάνω του κάτι ελαφρό και αδύναμο, το συγκρατεί· αν όμως πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο, σκίζει τον ιστό και φεύγει. άρεσε σε 919 |
| Γηράσκω δ’ αεί πολλά διδασκόμενος. άρεσε σε 381 |
| Άρχεσθαι μαθών άρχειν επιστήσει. Όταν μάθεις να διοικείσαι, τότε θα μάθεις να διοικείς. άρεσε σε 353 |
| Αργία μήτηρ πάσης κακίας. άρεσε σε 348 |
| Ο αν μη ίδης, μη λέγε. Ειδώς σιγά. Μη μιλάς για ό,τι δεν ξέρεις. Αν μάθεις, σώπα. άρεσε σε 304 |
| Φίλους μη ταχύ κτω. Μην κάνεις βιαστικά φίλους. άρεσε σε 244 |
| Σόλων ερωτηθείς υπό Περιάνδρου παρά πότον επεί σιωπών ετύγχανε, πότερα δια λόγων σπάνιν ή δια μωρίαν σιωπά. «Αλλ’ ουδείς αν», είπε, «μωρός εν συμποσίω σιωπάν δύναιτο.» Ερωτηθείς, ενώ τα πίνανε και δεν μιλούσε, αν σιωπά επειδή δεν έχει τίποτα να πει ή επειδή είναι βλάκας: κανένας βλάκας δεν μπορεί να μείνει σιωπηλός σε ένα συμπόσιο. (από τον ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ του Ιωάννη Στοβαίου) άρεσε σε 219 |
| Τέρμα οράν βιότοιο. Να βλέπεις πάντα (να λαμβάνεις υπόψη) το τέλος της ζωής. άρεσε σε 167 |
| Τα αφανή τοις φανεροίς τεκμαίρου. Αυτά που δεν φαίνονται να τα συμπεραίνεις με βάση αυτά που φαίνονται. άρεσε σε 152 |
| Ηδονήν φεύγε, ήτις λύπην τίκτει. Απόφευγε την απόλαυση που φέρνει λύπη. άρεσε σε 149 |
| Το θείον και οι νόμοι, ευ μεν αγόντων, εισίν ωφέλιμοι, κακώς δε αγόντων ουδέν ωφελούσιν. Όταν η θρησκεία και οι νόμοι εφαρμόζονται σωστά είναι ωφέλιμοι, αλλά όταν εφαρμόζονται λάθος δεν έχουν καμιά ωφέλεια. άρεσε σε 127 |
| Απορίαν γαρ δει βοηθείν, ουκ αργίαν εφοδιάζειν. Πρέπει να βοηθούμε τους φτωχούς, όχι να ενισχύουμε τους άεργους. άρεσε σε 123 |
| Ισότης στάσιν ου ποιεί. Η ισότητα δεν προκαλεί επανάσταση. άρεσε σε 102 |
| Τον κόρον υπό του πλούτου γεννάσθαι, την δε ύβριν υπό του κόρου. Ο πλούτος φέρνει τον κορεσμό και ο κορεσμός την «ύβριν». άρεσε σε 91 |
| Τοις σεαυτού πράος ίσθι. Στους δικούς σου ανθρώπους να είσαι πράος. άρεσε σε 81 |
| Χρω τοις Θεοίς. Να χρησιμοποιείς [επικαλείσαι] τους θεούς. άρεσε σε 80 |
| Όσον εν πολέμω σίδηρος δύναται, τοσούτον εν πολιτεία λόγος ευ έχων ισχύει. Όση αξία έχει στον πόλεμο το σίδερο (=τα όπλα) τόση ισχύ έχει στην πολιτική η καλή ομιλία. άρεσε σε 80 |
άρεσε σε 78 |
| Ερωτηθείς τι εστι νόμος είπε: «των μεν δειλών φόβος, των δε τολμηρών κόλασις». Όταν ρωτήθηκε τι είναι νόμος, απάντησε: «ο φόβος των δειλών και η τιμωρία των τολμηρών». άρεσε σε 75 |
| Συμβούλευε μη τα ήδιστα, αλλά τα βέλτιστα. άρεσε σε 74 |
| Τίκτει γαρ κόρος ύβριν, όταν πολύς όλβος έπηται ανθρώποισιν όσοις μη νόος άρτιος ή. Η χόρταση γεννά την ύβριν, όταν πολλά πέσουν πλούτη, σε ανθρώπους που δεν έχουνε το νου τους μετρημένον. άρεσε σε 68 |
| Πολλοίσι υποδέξας όλβον ο θεός προρρίζους ανέτρεψε. Πολλούς που τους είχε χαρίσει θεός μεγάλη ευημερία, τους κατέστρεψε από τη ρίζα. άρεσε σε 66 |
| Έργμασιν εν μεγάλοις, πάσιν αδείν χαλεπόν. Στα μεγάλα έργα είναι δύσκολο να είναι όλοι ευχαριστημένοι. άρεσε σε 64 |
| Σφραγίζου τους μεν λόγους σιγή, την δε σιγήν καιρώ. Να βάζεις σφραγίδα στα λόγια με σιωπή και στη σιωπή να βάζεις σφραγίδα την κατάλληλη χρονική στιγμή. άρεσε σε 64 |
| Ανδρών δ’ εκ μεγάλων πόλις όλλυται. Η πόλις καταστρέφεται από τους μεγάλους άντρες. άρεσε σε 62 |
| Το Θείον φθονερόν και ταραχώδες. Οι θεοί είναι φθονεροί και προκαλούν φασαρίες. άρεσε σε 59 |
| Των γονέων μη λέγε δικαιότερα. Με τους γονείς, μην προσπαθείς να αποδείξεις ότι εσύ έχεις δίκιο. άρεσε σε 59 |
| Καλοκαγαθίαν όρκου πιστοτέραν έχε. Να εμπιστεύεσαι περισσότερο τον καλό χαρακτήρα από τον όρκο. άρεσε σε 56 |
| Τοσούτω διαφέρει η φρόνησις των άλλων αρετών, όσω η όρασις των άλλων αισθήσεων. άρεσε σε 52 |
| Ελπίς γαρ η βόσκουσα τους πολλούς βροτών. Η ελπίδα τρέφει τους περισσότερους ανθρώπους. άρεσε σε 52 |
| Τον λόγον είδωλον είναι των έργων. άρεσε σε 48 |
| Πώς τε ήκιστ᾽ αν αδικοίεν οι άνθρωποι; «ει ομοίως,» έφη, «άχθοιντο τοις αδικουμένοις οι μη αδικούμενοι.» Πώς μπορεί να αδικούν οι άνθρωποι όσο γίνεται λιγότερο; «Αν αυτοί που δεν αδικούνται αγανακτούν όσο και αυτοί που αδικούνται». άρεσε σε 47 |
| Σόλων ερωτηθείς, διατί κατά των τυπτόντων τους πατέρας επιτίμιον ουχ ώρισεν, είπεν, ότι «Ουχ υπέλαβον τοιούτους τινάς έσεσθαι.» Ο Σόλων ερωτηθείς γιατί δεν όρισε [στη νομοθεσία του] τιμωρία για αυτούς που χτυπούν τον πατέρα τους είπε ότι «Δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι». άρεσε σε 39 |
| Ατυχούντι συνάχθου. άρεσε σε 34 |
| Ευθύνας ετέρους αξιών διδόναι, και αυτός ύπεχε. Αν ζητάς να αποδοθούν ευθύνες σε άλλους, να είσαι έτοιμος να αποδοθούν ευθύνες και σε εσένα. άρεσε σε 18 |
| Τοις πολίταις μη θρασύνου. Μην αποθρασύνεσαι προς τους συμπολίτες σου (ως ηγέτης). άρεσε σε 14 |
| Ά μη έθου, μη ανέλη. Αυτά που δεν έβαλες, μη τα παίρνεις. (ήταν αρχικά νόμος για να εμποδίζονται οι κρατούντες να κλέβουν, αλλά η φράση απέκτησε ευρύτερη εφαρμογή) άρεσε σε 11 |
| Πολλοί τοι πλουτούσι κακοί, αγαθοί δε πένονται. Αλλ᾽ ημείς τούτοις ού διαμειψόμεθα της αρετής τον πλούτον. Βέβαια πολλοί, κακοί άνθρωποι πλουτίζουν, ενώ καλοί άνθρωποι είναι φτωχοί. Αλλά εμείς δεν θα ανταλλάξουμε την αρετή με τον πλούτο. άρεσε σε 9 |
Αφορισμοί
| Η καλύτερη διακυβέρνηση είναι εκείνη όπου ο λαός υπακούει στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους. άρεσε σε 222 |
