Γνωμικολογικον

Αποφθέγματα, Γνωμικά, Αφορισμοί, Ρητά, Παροιμίες
 
 
 

Πλούταρχος


Πλούταρχος βιογραφικό
Πλούταρχος, 47-120 μ.Χ.
Αρχαίος Έλληνας ιστορικός
Μέγας ιστορικός, βιογράφος και δοκιμιογράφος. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Χαιρώνεια, όπου λέγεται ότι μυήθηκε στα μυστήρια του Απόλλωνα. Ήταν πρεσβύτερος των ιερέων του Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών, όπου ήταν υπεύθυνος για την ερμηνεία των χρησμών της Πυθίας, αξίωμα που κράτησε για 29 έτη έως τον θάνατό του. Έζησε μια ιδιαίτερα δραστήρια κοινωνική και πολιτική ζωή, κατά τη διάρκεια της οποία παρήγαγε ένα μεγάλο αριθμό κειμένων, που επιβίωσαν ως την εποχή μας.
Τα πιο σημαντικά του έργα είναι τα κλασικά "Βίοι Παράλληλοι", "Ηθικά".

Αριθμός Αφορισμών: 75Αναγνώσεις: 71,576

Αρχαία Γνωμικά

Μέτρον βίου το καλόν, ου το του χρόνου μήκος.

Η αξία της ζωής μετριέται με την ωραιότητά της και όχι με το μήκος της.


άρεσε σε 425
Τω μεθύειν το εράν όμοιόν εστι. Ποιεί γαρ θερμούς και ιλαρούς και διακεχυμένους.

Ο έρωτας μοιάζει με το μεθύσι: κάνει τους ανθρώπους θερμούς, εύθυμους και διαχυτικούς.


άρεσε σε 240
Ερωτηθείσα υπό τινος Αττικής,
«διά τι υμείς άρχετε μόναι των ανδρών αι Λάκαιναι;»
«ότι», έφη, «και τίκτομεν μόναι άνδρας».

[απόδοση:] ΟΙ Σπαρτιάτισσες είναι οι μόνες γυναίκες στην Ελλάδα που κυβερνάνε άντρες επειδή μόνο αυτές γεννάνε άντρες.

(απάντηση από την Γοργώ, κόρη του βασιλιά Κλεομένη και σύζυγο του Λεωνίδα)


άρεσε σε 217
Οι πολλά βάλλοντες επιτυγχάνουσι πολλάκις.


άρεσε σε 194
Μηδέν της τύχης, αλλά πάντα της ευβουλίας και της προνοίας.

Τίποτα δεν εξαρτάται από την τύχη, αλλά όλα από την ορθή κρίση και την προνοητικότητα.


άρεσε σε 143
Των άγαν γαρ άπτεται Θεός, τα μικρά δ’ εις τύχην αφείς εά.

Τα μεγάλα τα φροντίζει ο θεός και τα μικρά άφησέ τα στην τύχη.


άρεσε σε 141
Οψόμεθα εις Φιλίππους.

(το φάντασμα του δολοφονηθέντος Καίσαρα προς τον Βρούτο, πριν τη μάχη των Φιλίππων, το 34π.Χ)


άρεσε σε 123
Εύροις δ’ αν επί ων πόλεις ατειχίστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους, αοίκους, αχρημάτους, νομίσματος με δεομένας, απείρους θεάτρων και γυμναστηρίων. Ανιέρου δε πόλεως και αθέου, μη χρωμένης ευχαίς, μη δ’ όρκοις, μηδέ μαντείαις, μηδέ θυσίαις επ’ αγαθοίς, μη δ’ αποτροπαίς κακών ουδείς έστι, ουδ’ έσται γεγονώς θεατής.

σύντομη απόδοση: μπορείς να βρεις πόλεις χωρίς άλλα πράγματα, αλλά όχι χωρίς θρησκεία και θεό.


άρεσε σε 92
Σεμνή κατά πάντα η μουσική θεών εύρημα ούσα.

Η μουσική είναι καθ’ όλα ιερή όντας εφεύρεση των θεών.


άρεσε σε 88
Σώφρονος ανδρός έχθραν φυλάττεσθαι και οργήν.

Είναι χαρακτηριστικό μυαλωμένου ανθρώπου να μένει μακριά από έχθρα και οργή.


άρεσε σε 84
Ουδέν ατέκμαρτον, ουδέν τυφλόν.

Τίποτα δεν είναι χωρίς αιτία, τίποτα δεν είναι ανεξήγητο.


άρεσε σε 77
Νεκρός ου δάκνει.

Ο νεκρός δεν δαγκώνει.


άρεσε σε 74
Ες αύριον τα σπουδαία.

(φράση του Αρχία, άρχοντα της Θήβας, ενδεικτικό της αναβλητικότητάς που του στοίχισε, το ίδιο βράδυ, τη ζωή του. Από τον «Πελοπίδα»)


άρεσε σε 71
Πειθαρχικόν η νεότης, ηγεμονικόν το γήρας.


άρεσε σε 70
Άσκησις άνευ φύσεως και μαθήσεως ατελές.

Η άσκηση χωρίς φυσικά προσόντα και γνώση είναι ατελής.


άρεσε σε 68
Ποθεινόν εστι υγίεια νοσούσι καί πολεμουμένοις ειρήνη.

Λαχταρούν την υγεία αυτοί που είναι άρρωστοι, και αυτοί που πολεμούν λαχταρούν την ειρήνη.


άρεσε σε 65
Όφις Έλλην ο ποικίλος.

(πικρό και πολυσήμαντο σχόλιο του Πέρση χιλίαρχου Ρωξάνη, για τον Θεμιστοκλή)


άρεσε σε 64
Κάλλος περιμάχητον μεν αλλ’ ολιγοχρόνιον.

Η ομορφιά είναι κάτι για το οποίο αξίζει να πολεμήσεις, αλλά κρατάει λίγο.


άρεσε σε 57
Ηδονής δε πάσης μεν περιέχεσθαι και πάντως αλόγιστον έστι, πάσαν δε φεύγειν και πάντως αναίσθητον.

Η με κάθε τρόπο επιδίωξη της ηδονής είναι ανόητο, αλλά το ίδιο και η με κάθε τρόπο αποφυγή της.


άρεσε σε 53
Έκαστος εν αυτώ τα της ευθυμίας και δυσθυμίας έχει ταμιεία.

Ο καθένας έχει μέσα του τα δικά του αποθέματα ευθυμίας και δυσθυμίας.


άρεσε σε 52
Ευγένεια καλόν μεν, αλλά προγόνων αγαθόν.

Η ευγενική καταγωγή είναι ωραίο πράγμα αλλά είναι αγαθό των προγόνων.


άρεσε σε 52
Αδρανές άρρεν τε και θήλυ χωρίς αλλήλων.


άρεσε σε 50
Υγιεία τίμιον αλλ’ ευμετάστατον.

Η υγεία είναι πολύτιμη αλλά ευμετάβλητη.


άρεσε σε 49
Το γαρ μηδαμού κρατείν οργής απαίδευτον και ακόλαστον.

Το να μη μπορείς να συγκρατείς καθόλου την οργή σου είναι ανάγωγο και χυδαίο.


άρεσε σε 44
Των παθών κρίσει και ασκήσει περιγενόμεθα.

Αντιμετωπίζουμε τα πάθη μας [ή τα παθήματα] με τη λογική μας και με την άσκηση.


άρεσε σε 44
Έλληνες την του σπέρματος πρώσιν απουσίαν καλούσιν και συνουσίαν την μίξιν.

Οι Έλληνες ονομάζουν την εκσπερμάτωση «απουσία» και το σμίξιμο «συνουσία».


άρεσε σε 44
Ου γαρ αργύρω και χρυσώ μακάριον το θείον ουδέ βρονταίς και κεραυνοίς ισχυρόν, αλλ’ επιστήμη και φρονήσει.


άρεσε σε 43
Ο μεν λόγος θαυμαστός, ο δε λέγων άπιστος.


άρεσε σε 42
Ουδέποτε απορία χρημάτων εγέννησεν ασωτίαν.

Η έλλειψη χρημάτων ποτέ δεν προκάλεσε τη σπατάλη και την ασωτία.


άρεσε σε 42
Τα μεν ράδια τους αμελούντας φεύγει, τα δε χαλεπά ταις επιμελείαις αλίσκεται.

Σε αυτούς που είναι αμελείς και τα πιο εύκολα ξεφεύγουν, ενώ τα δύσκολα επιτυγχάνονται με συστηματική προσπάθεια.


άρεσε σε 40
Απιστούνται δ’ oι λάλοι καν αληθεύωσιν.

Δεν πιστεύει κανείς τους φλύαρους, ακόμα κι όταν λένε την αλήθεια.


άρεσε σε 39
Πολλά εστι του θυμού φοβερά, πολλά δε και γελοία.


άρεσε σε 37
Εθίζειν τους παίδας τω ταληθεί λέγειν. Το γαρ ψεύδεσθαι δουλοπρεπές και πάσιν ανθρώποις ουκ άξιον μιμείσθαι.

Να συνηθίζουμε τα παιδιά να λένε την αλήθεια. Γιατί η ψευτιά είναι δουλοπρέπεια και δεν αξίζει να τη μιμούνται οι άνθρωποι.


άρεσε σε 36
Αλέξανδρος την Ιλιάδα αρετής εφόδιον ενόμιζε.


άρεσε σε 34
Προτρεπομένη δε τον άνδρα Λεωνίδαν εξιόντα εις Θερμοπύλας άξιον της Σπάρτης φανήναι, ηρώτα τι χρη πράττειν. Ο δε έφη, «αγαθόν γαμείν και αγαθά τίκτειν.»

(αναφέρεται στην Γοργώ, κόρη του βασιλιά Κλεομένη και σύζυγο του Λεωνίδα)


άρεσε σε 33
Τέχνας δε πάσας και ανεύρε το πυρ και σώζει.


άρεσε σε 33
Nους ορή και νους ακούει, τάλλα δε τυφλά και κωφά.

(αναπαραγωγή και επέκταση παλαιότερου στίχου του Επίχαρμου)


άρεσε σε 32
Μήτ’ εν ηδοναίς εκλύτους είναι μήτ’ εν ταις οργαίς εκπαθείς και θηριώδεις.

Ούτε στις ηδονές πρέπει να είμαστε αχαλίνωτοι ούτε στους θυμούς παράφοροι και θηριώδεις.


άρεσε σε 31
Δει δε μη τοις όμμασι γαμεί μη τοις δακτυλίοις.

Δεν πρέπει να παντρεύεται κανείς ούτε για τα μάτια (για την ομορφιά) ούτε για τα δαχτυλίδια (για τα χρήματα).

—  Ηθικά 141


άρεσε σε 31
Όπου της αιτίας απολείπει ο λόγος, εκείθεν άρχεται το απορείν.

Όπου απουσιάζει η λογική από την αιτία, από εκεί αρχίζει η απορία.


άρεσε σε 30
Έοικεν η τύχη φαύλω αγωνοθέτη· πολλάκις γαρ τον μηδέν πράσσοντα στεφανοί.

Η τύχη μοιάζει με φαύλο κριτή αγώνων: πολλές φορές στεφανώνει αυτόν που δεν κάνει τίποτα.


άρεσε σε 27
Παντελής απάθεια μέγα και θείον.


άρεσε σε 26
Ο γε μην πόλεμος χειμάρρου δίκην πάντα σύρων και πάντα φέρων, μόνην ου δύναται παιδείαν παρελέσθαι.

Ο πόλεμος σαν χείμαρρος παρασέρνει και επιφέρει τα πάντα, μόνο την παιδεία δεν μπορεί να εξαφανίσει.


άρεσε σε 25
  • Όρνιθος γάλα ζητείς.
  • Θάλασσαν σπείρεις.
  • Προς κωφοίς αποπέρδεις.
  • Άνεμον διώκεις.
  • Άμμον θαλάσσης κοφίνω ζητείς μετρείν.
  • Δελφίνα νήχεσθαι διδάσκεις.
  • Νεκρόν μαστίζεις.
  • Εις ψάμμον οικοδομείς.

(μέρος της συλλογής αρχαίων παροιμιακών φράσεων που αναφέρει ο Πλούταρχος)


άρεσε σε 22
Δόξα σεμνόν μεν αλλ’ αβέβαιον.

Η δόξα είναι αξιοσέβαστη αλλά αβέβαιη.


άρεσε σε 21
Υπέρ τα εσκαμμένα πηδάς.


άρεσε σε 19
Ανερρίφθω κύβος.

Ο κύβος ερρίφθη.

(η φράση στην λατινική της μορφή αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα)


άρεσε σε 19
Δει των προειρημένων μνημονεύειν και μηδέν οίεσθαι τούτων λέγεσθαι γεγονός ούτω και πεπραγμένον.

Αυτά που είπαμε πρέπει να τα εξιστορούμε και να μη νομίζουμε ότι επειδή τα λέμε ότι έτσι και έγιναν.

(σχετικά με τις θρησκευτικές δοξασίες των Αιγυπτίων)


άρεσε σε 19
Ενθουσιασμός φως εν τη ψυχή ποιεί προς το μέλλον.


άρεσε σε 18
Έχει κίνδυνον η ακαιρία μέγαν.


άρεσε σε 18
Ίνα τω παραδείγματι φωτεινότερον ποιήσω τον λόγον…


άρεσε σε 16
Μετ’ αγνοίας των οικείων κακών αλυπότατος βίος.


άρεσε σε 15
Ελλυχνίων όζειν τα ενθυμήματα.

Τα επιχειρήματα μυρίζουν λυχνάρι (ολονύχτια προετοιμασία).

(ο Πυθέας με αυτήν τη φράση είχε κατηγορήσει τον Δημοσθένη ότι τα επιχειρήματά του ήταν προϊόν επίπονης προπαρασκευής)


άρεσε σε 15
Τοις μεν διά του ηλίου πορευομένοις κατ’ ανάγκην έπεται σκιά, τοις δε διά δόξης βαδίζουσιν ακολουθεί φθόνος.

Αυτοί που περπατούν στον ήλιο ακολουθούνται αναγκαστικά από σκιά, όπως αυτούς που βαδίζουν τον δρόμο της δόξας τους ακολουθεί ο φθόνος.


άρεσε σε 15
Το δ’ εξ ερωτικής φιλίας συνηρμοσμένον στίφος αδιάλυτον είναι και άρρηκτον, όταν οι μεν αγαπώντες τους ερωμένους, οι δ’ αισχυνόμενοι τους ερώντας εμμένωσι τοις δεινοίς υπέρ αλλήλων.

(«Πελοπίδας», σχετικά με τον Ιερό Λόχο)


άρεσε σε 14
Αρετής ελπίς ο θεός εστιν, ου δειλίας πρόφασις.


άρεσε σε 13
Ουδέν ούτω πιαίνει τον ίππον ως βασιλέως οφθαλμός.

Τίποτε δεν παχαίνει τόσο το άλογο όσο η επίβλεψη του βασιλιά (αφεντικού).

(αρχαία παροιμία που σημαίνει ότι η ανάθεση της φροντίδας σε τρίτους έχει φτωχά αποτελέσματα)

—  Περί παίδων αγωγής


άρεσε σε 13
Αι επιφανείς τύχαι, καθάπερ οι σφοδροί των ανέμων, μεγάλα ποιούσι ναυάγια.

Οι μεγάλες τύχες, όπως ακριβώς οι σφοδροί άνεμοι, δημιουργούν μεγάλα ναυάγια.


άρεσε σε 13
Οι μεν ξένοι εν ταις οδοίς, οι δε απαίδευτοι εν τοις πράγμασι διαπλανώνται.

Οι μεν ξένοι χάνονται στο δρόμο, οι δε αμόρφωτοι χάνονται στην πράξη.


άρεσε σε 13
Γλώσσα βλάσφημος, διανοίας κακής έλεγχος.


άρεσε σε 9
Ούτως άρα δεινόν μεν η απιστία προς τα θεία και περιφρόνησις αυτών, δεινή δ’ αύθις η δεισιδαιμονία, δίκην ύδατος αεί προς το ταπεινούμενον γενόμενον.

Επομένως, η αθεΐα και η περιφρόνηση προς τα θεία είναι κακό, αλλά είναι κακό και η θρησκοληψία, που σαν το νερό κατασταλάζει στα πιο χαμηλά σημεία.

(Βίοι Παράλληλοι –Αλέξανδρος)


άρεσε σε 8
Ούτε γαρ φιλοσόφους πωγωνοτροφίαι, ώ Κλέα, και τριβωνοφορίαι ποιούσιν ούτ’ Ισιακούς αι λινοστολίαι και ξυρήσεις.

Γιατί, Κλέα, τους φιλοσόφους δεν τους κάνουν οι γενειάδες και τα τριμμένα πανωφόρια ούτε τους ιερείς της Ίσιδας οι λινές στολές και τα ξυρισμένα κεφάλια.

(«Ίσις και Όσιρις» )


άρεσε σε 8
Εμπειρία εστί το των ομοειδών πλήθος.


άρεσε σε 7
Ου γαρ αναιρείται το ζην ουδέ βίος απόλλυται τοις ανθρώποις, αν μη λοπάδας ιχθύων μηδ‘ ήπατα χηνών έχωσι.

Δεν ακυρώνεται η ζωή ούτε καταστρέφονται οι άνθρωποι όταν δεν έχουν πιατέλες με ψάρια και συκώτια χήνας.


άρεσε σε 7
Ουδέ Πυθαγόρας έγραψεν ουδέν ουδέ Σωκράτης ουδέ Αρκεσίλαος ούτε Καρνεάδης.


άρεσε σε 7
Επισκοτεί τω μεν ηλίω πολλάκις τα νέφη· τω δε λογισμώ, τα πάθη.


άρεσε σε 6
Φθείρεται ο μεν κόσμος πυρί και ύδατι, ο δε των ακολάστων πλούτος έρωτι και μέθῃ.


άρεσε σε 4

Αφορισμοί

Δεν υπάρχει πιο άγριο θηρίο από τον άνθρωπο, όταν κατέχει δύναμη ίση με τα πάθη του.


άρεσε σε 302
Η μοίρα οδηγεί εκείνον που την ακολουθεί και σέρνει εκείνον που αντιστέκεται.


άρεσε σε 136
Πρέπει να έχουμε και φίλους και εχθρούς. Τους φίλους, για να μας θυμίζουν το καθήκον μας και τους εχθρούς, για να μας υποχρεώνουν να το κάνουμε.


άρεσε σε 132
Όπως το έδαφος, όσο και αν είναι γόνιμο, αδυνατεί να παράγει κάτι δίχως καλλιέργεια, έτσι και ο νους του ανθρώπου: δίχως την εκπαίδευση αδυνατεί να δώσει τους αναμενόμενους καρπούς.


άρεσε σε 90
Όπως όσοι βαδίζουν στον ήλιο ακολουθούνται από τη σκιά τους, έτσι κι όσοι έχουν μεγάλη δόξα, ακολουθούνται από το φθόνο.


άρεσε σε 82
Στον αγαθό άνθρωπο για κανένα λόγο δεν γεννιέται φθόνος ούτε φόβος ούτε οργή ούτε μίσος.


άρεσε σε 63
Ακόμα και μια σύντομη ζωή, διαρκεί πολύ.


άρεσε σε 5
Η πολυλογία είναι μάστιγα που συνδέεται και με άλλη, την περιέργεια, γιατί οι φλύαροι θέλουν ν’ ακούνε πολλά, για να έχουν να λένε πολλά.



Παρόμοιες Πηγές Γνωμικών





Μανώλης Παπαθανασίου   2008 – 2024





Παρόμοιες πηγές

 Σάμουελ Τζόνσον

 Θουκυδίδης

 E. Gibbon (Γίβων)

 Ηρόδοτος

 Ξενοφών

 Arnold J. Toynbee

 Jules Michelet

 Διονύσιος

 Ευσέβιος

 Steven Runciman

 Eric J. Hobsbawm

 Στράβων

 Charles Α. Beard






Δημοφιλεις Συγγραφεις
1 Νίκ. Καζαντζάκης
2Οδυσσέας Ελύτης
3Νίτσε
4 Όσκαρ Ουάιλντ
5 Βίκτωρ Ουγκώ
6 Φρόυντ
7 Σωκράτης
8 Γκαίτε
9 Σαίξπηρ
10 Κομφούκιος
11 Αλμπέρ Καμύ
12 Καβάφης
13 Αϊνστάιν
14 Αριστοτέλης
15 Ωνάσης
16 Πλάτων
17 Ζαν-Πωλ Σαρτρ
18 Λα Ροσφουκώ
19 Γούντυ Άλλεν
20 Μαρκ Τουαίην
21 Μαχάτμα Γκάντι
22 Γιώργος Σεφέρης
23 Τσώρτσιλ
24 Ηράκλειτος
25 Λάο Τσε
26 Τζ.Μπέρναρ Σω
27 Ναπολέων
28 Επίκουρος
29 Μπίσμαρκ
30 Καρλ Μαρξ
31 Γιάννης Ρίτσος
32 Μένανδρος
33 Πωλ Βαλερύ
34 Σοπενχάουερ
35 Κώστας Βάρναλης
36 Βολταίρος
37 Νίκος Καββαδίας
38 Νικολό Μακιαβέλι
39 Ντοστογιέφσκι
40 Καρυωτάκης